Ný vikutíðindi - 23.11.1962, Blaðsíða 3

NÝ VIKTTTÍÐINDI
3
BÓKAMARKAÐURINN
Um Jón Kristófer, kadett í
Hernum, kvað Stcinn á sínuin
tíma ódauðlegt kvæði i sínum
sérkennilega hálfkæringi. Og
Jón Kristófer var orðinn öllum
kunnur og hans karaktér með
þessu broti úr lífssögunni.
Því kann það að koma ýms-
um spánskt fyrir sjónir, er mað
urinn afhjúpar sig, að hann
skuli i kirkjubókum heita hara
Jón Sigurðsson. Kristófersnafn-
ið hefur Steinn af' víðsýni sinní
og höfðinglund fastnað hoiium.
enda hafa fáir „borið Krist“
með sér i gegnum fjölskrúð-
ugra mannlíf en Jón Sigurðs-
son, sem fyrir eina tið var
lautinant í Hjálpræðishernum
og sergent í brezka hernum.
Kristófersnafnið hefur Jón
borið stoltur æ síðan, og lifað
viðhurðaríku lífi, enda þóti
hann standi ekki nema á fimm-
tugu, — og það fvrst og fremst
veitir honum rétt til að bera
sína lífssögu, eða stríðssögu,
eins og hún nefnist á prenti, á
borð fyri< fjálga lesendur.
Eftir baldna æsku gengur Jón
í þjónustu Hjálpræðishersins,
stundar ensknám í Englandi,
gerist síðan prédikari á gatna-
niótum svo að umferð staðnar.
1 Noregi gerist umferðartruflar-
inn fjölþreifinn til kvenna og
er sviptur búningi sínum, drekk
ur sig fullan og heldur heim á
leið. Drekkur áfrain stíft í fé-
lagsskap skálda og listamanna,
og leggur akkerum i Hafnar-
stræti. Svo kemur stríðið og Jón
fer á sjóinn, hýggst ná sér á
strik við nýjar aðstæður, ferðast
með Bakkusi og Ólafsvíkur-
Kalla um jarðkringlpna undir
dönskum skipsfána, gerir loks
uppreisn og siglir skipinu í
brezka höfn, og lendir í brezka
hernum. Sendur til Islands, með
aðsetri/i Reykjavík. Gerist lið-
hlaupi, er hann hefur fengið
sig meir en fullsaddan, dæmdur
til dauðarefsingar fjarstaddur,
finnst ekki og loks skráður horf

inn, sem merkir á herskýrslum
sama og dauður. Þá tekur við
Hafnarstrætið og Kjallarinn. er
Jón gistir oftar en. nokkur ann-
ar í nokkur ár. Sér loks að sér
fyrir tilstuðlan góðra afla og
tekur lil við að hjálpa bág-
stöddúm hræðvum úr klóm
Bakkusar. o” gegnir því starfi
af áliuga í dag.
Stríðssaga Jóns Krislófers á
vissulega erindi til okkar. Ekki
aðeins sem skemmtilega skrif-
uð bók. Þarna eru all-víða leiftr
andi skemmtilegar frásögur af
athurðum, sem frásagnarverðar
liljóta að teljast, en í ævisagna
ritun uhdanfarilina ára hefur
mjög viljað brenna við, að upp
á alsaklausa lesendur hefur ver
ið narrað mærðarkjaftæði upp
á tugi og iafnvel hundruð síðna.
þar sem ekkert gerist, og eng-
inn boðskapur er fluttur. Nei.
saga Jóns Kristófers veitir okk-
ur innsýn í mannlíf, viðkvæmt
og hljúgt eins og við eigum
flest innanundir skrápnum, og
bollaleggingar hans gætu hjálp-
að okkur hinum ti] að skilja
sjálf okkur hetur. Eg er heldur
ekki frá þvi, að sá sé líka
helzti tilgangurinn með sögunni.
Jónas Árnason lcann flestum é
öðrum að gera látlausustu at-
burði skemmtilega aflestrar og
eftirtektarverða. Hann ofgerir
hvergi, en lífgar lipurlega uppá,
og jafnvel ekki örgrannt um,
að hann taki stundum framfyr-
ir hendurnar á sögumanni. Þess
vegna eru spretlir í bókinni, en
brokk á inilli. þótt aldrei verði
hún leiðinleg.
Einu sinni þótti það aðals-
merki á bók að hafa hana prent
villulausa. Þessi er það ekki, en
það þykir heldur ekki svo mik-
ilvægt. Hún er eigulegur grip-
ur, prenluð í prentsmiðiu Guð-
mundar Jóhannssonar. Gárung-
leg försiðumyndin er eftir Atla
Má, og /Egisútgáfa Guðniundar
Jakobssonar hefur gefið hókina
út. — b.
Hér spóka þeir sig, höfundarnir, Jónas og Jón, á
blíðviðrisdögum í sumar, þegar bókin varð til
ÞAÐ VERÐUR AÐ SVIPTA
KOMMÚNISTA VÖLDUM
Viðtal Morgunblaðsins við Áka Jak-
obsson ætti að sannfæra marga um, að
það er nauðsynlegt að svipta kommún-
ista völdum í þjóðfélaginu. T essi völd
liafa þeir einkum núna með stjórn sinni
á Alþýðusambandinu. Þeim völdum verð
ur að svipta konimúnista, ef þjóðin á
ekki að bera meirj skaða en orðinn er
af tilvist þeirra.
Það er óþarfi að rekja viðtalið við
Áka. Hann veit áreiðanlega, livað hann
var að segja, þegar hann ræðir um sína
fyrrverandi samherja. Og hann reyndi
ekki að draga fjöður yfir það, að hann
var sjálfur haldinn þeirri ofbeld'shneigð,
sem kommúpistum og nazistuni er eigin-
leg.
Ofheidislmeigð kommúnista birtist nú
lielzt í stjórn þeirra í Alþýðusambandinu
og í einstökum verkalýðsfélögum, en hún
er rækilega grímubúin og þess vegna
stórum hættulegri en ella, og erfiðara
að átta sig á henni. Hún er falin undir
yfirskini þess, að verið sé að berjast fyr-
ir bættum hag launþeganna, Þetta hef-
ur kommúnistum verið nauðsynlegt,
vegna þess að þeir vita, að í okkar þ jóð-
félagi er ofbeldishneigðin fyrirlitin. Og
þeir hafa leikið hlutverk sitt vel, mér
liggur við að segja of vel.
Þeirra rétta ásýnd er smám sarnan að
koma í Ijós. Sífellt fleiri hafa gert sér
þetta Ijóst. Þess vegna hafa ltommún-
istar misst marga fulltrúa í kosningun-
um, sem fóru fram til AJþýðusambands-
þings fyrir fáeinum mánuðum.
Það er fleirum augljóst en áður að
kommúnistar taka ekkert tillit til efna-
hagslögmálanna, og þar af leiðandi ekki
tillit til efnahags þjóðarinnar þegar
þeir „berjast fyrir bættum hag“ Iaun-
þega. Þeir stungu undir stól skýrslu
Torfa Ásgeirssonar, sem þeir höfðu sjálf
ir beðið hann um að semja fvrir Alþýðu-
sambandið.
Þessi skýrsla, frá 1958, sýndi og sann
aði, að kaupkröfupólitík kommúnista
hafði við engin rök að styðjast Við
höfðum safnað skuldum, sem við urðum
að byrja að greiðfi. og lánstraustið var
þrotið. Þetta hefur sem sagt
verið saga kjarabaráttu íslenzkrar verka
lýðshreyfingar eftir strlð, Þetta er ekki
glæsileg saga Jiessarar fjölmennu fylkim;
ar. En hún her ekki ábyrgð á því sem
heild. Kommúnistar og Hannibalsmenn
bera alla sökina. Þeir höfðu aðstöðu til
að slá ryki í augu fólks, og þeir hikuðu
ekki við að gera það. Um leið sviku þeir
verkalýðslireyfinguna. Og aldrei voru
eiðjar Hannibals og kommúnista hávær-
ari, en þegar þeir voru að svíkja stétt
sína mest. Það er einkenni allra póli
tískra svikahrappa. Hvaða eiða þurfa
ekki menn að vinna, sem ætla sér að
telja fólki trú um að hægt sé að greiða
10% launhækkun af 4% aukningu tekna
þeirra, sem eiga að grejða launahækk-
unina sem eru atvinnuvegirnir.
Menn mega ekki gleyma því, að það
eru ekki launahækkanirnar, sem veittu
launþegum meiri þægindi á árunum eft-
ir síðari heimsstyrjöldina. Það voru lán-
in, sem tekin voru. Með heim var byggt,
og flutt inn og um (eið greiddar launa-
hækkanir. Það varð því að taka sífellt
hærri lán, vegna þess að kröfupólitíkin
magnaðist. Og hvernig tór? Stjórn
þeirra, sem áttu að tryggja hag verka-
lýðsins, stjórn kommúnista og fram-
sóknar, sein nú ráða Alþýðiisambandinu,
og Alþýðuflokksins, sem ætíð hefur ver-
ið verkalvðsflokkur. varð að gefast upp.
Þessi st.iórn gaf«t upp fyrir skuldunum
og verðbólgunni, sem óeðlilegar launa-
hækkanír höfðn haft í för með sér.
Hver var bættari ? Kaupmáttnrinn hefur
ekki aukizt. Það segja kommúnistar
sjálfir. Það er þeirra meginafsökun fyr-
ir endurtekinni kröfupólitík, nýjum kaup
kröfum. Þeir segja, að atvinnurekenda-
auðvaldið hafi hrifsað kauphælíkanirnar
til sín aftur, og þess vegna byrjað á nýj-
an leik.
En hvað gerði vinstri stjórnin? Hindr-
aði liún það ekki. Eða sveik hún verka-
lýðshreyfinguna, þegar hún lækkaði
kaupið?
Vinstri stjórnin var tilneydd að lækka
kaupið. Hver heilvita maður gat sagt
sér, að það væri óhjákvæmilegt. Það gat
bara enginn gert nerna hún. Það gat
enginn lækkað kaup verkamanna, nema
þau öfl, sem réðu verkalýðshreyfingunni.
Atvinnurekendur hafa ekki getað lækk-
að kaupið, og þess vegna varð vinstri
stjórnin að gera það. Hún varð að taka
það af verkalýðnum, sem búið var að
samþykkja honum til handa. Það átti
að vera til að bjarga þjóðarbúinu. Vissu-
Iega rétt, en með því var viðurkennt að
gengið hefði verið of langt í kröfuþóli-
tíkinni.
Kommúnistar veittu þessa viðurkenn-
ingu, þótt hættulegt væri, Og þeir gerðu
það undir jafngöfugu vfirskyni og þeir
nú krefjast hækkaðra launa fyrir laun-
þega. v
Þeir sluppu með það. Enginn vissi
hvaðan á sig stóð veðrið. En mönnum
cr að sjást fyrir í gerningahríðinni. Það
er tímaspurzmál, hvenær kommúnistum
verður þokað úr valdastöðu í verkalýðs-
hreyfingunni. Og hvers vegna ekki gera
það strax? Það myndi spara þjóðarbú-
inu. Það gæti forðað því, að einhver rík-
'sstjórn, kannskc með kommúnista inn-
anborðs, samþykkti einn góðan veðurdag
að lækka kaup Iaunþega í landinu. Valda-
svipting kommúnista myndi efla gengi
krónunnar. Hún myndi stöðva verðbólg
una.