Ný vikutíðindi - 27.02.1970, Page 8

8
N? VIKUTlÐINDI
ERJUR I EYJUM
Lögleysi. — Fundir í stærstu hlutafélögunum
haldnir á tólf ára fresti!
1 Vestmannaeyjum hefur
löngum verið stormasamt
bæði á sjó og landi og er svo
enn. Á hafinu, í átökum við
stórviðri og hættur brims
og boða, f)á snúa sjómenn-
irnir bökum saman iil að
verjast áföllum nátlúruham
faranna, en í landi er oft
glíman um verðmætin, sem
í hafið eru sótt og þær nytj
ar, sem úr aflafengnum eru
unnar, með minni samtaka-
mætli lieldur en í glím-
unni, sem á hafinu er háð.
Vestmannaeyingar eru fé-
lagslýndir að eðlisfari og
hafa gert allmikið að því að
hagnýta sér úrræði sam-
vinnu og samtaka sér til
hagsbóta og bjargráða, en
sá ljóður liefur þó jafnan
verið á slíkum félögum, að
atkvæðarétturinn hel’ur ekki
verið miðaður við pérsónur
heldur afurða- og viðskipta
magn, þannig, að það hefur
i framkvæmdinni orðið
þorskaþyngd og lifrarpotta-
lal, scm hefur markað at-
kvæðarétt og álirif manna í
þessum Eyjafélögum. Það
fyrirkomulag hefur orðið
nánast öll'um slíkum félags-
skap til skammlil'is, og lilið-
stæða sögu er að segja með
hlutafélög í Eyjum. Þar sem
vel hefur gengið, hefur um-
ráðarétturinn komizt undir
fámennis-yfirráð, og er það
ljót saga, sem rekja má í
þeim efnum.
ALLT SATT!
Á sínum tíma, ]>egar Is-
firðingar voru, undir for-
ystu þeirra Guðmundar frá
Gufudal og Vihnundar, síð-
ar landlæknis, að brjóta af
sér íhaldsviðjarnar, er
geymd saga af því, að Har-
aldur Guðmundsson, síðar
ráðherra, kom lil liðs við
l'öður sinn á stjórnmála-
fundi og hóf mál sitt á þessa
Ieið: Ég viðurkenni, að það
var mikið Ijótt, sem faðir
minn sagði í ræðu sinni;
það var einstaklega Ijótt, og
það her að harma, live orð-
ljótur faðir minn var. Og
þannig liélt Iiaraldur áfram
að lýsa því, hversu frásögn-
in í ræðu föður sins hefði
verið ljót. En þegar Iiarald-
ur var langt komin að tæma
orðaforða islenzkrar tungu
um ljótleik frásagnar föður
síns, ])á hætti hann við: En
þó er það allra Ijótast í
þessu öllu, að það var alll
saman satt, sem faðir minn
sagði.
Nú hefur það skeð, að
fyrrverandi formaður á
fiskibátum, Jóhann Pálsson,
hefur komið fram á ritvöll-
inn i flokkshlaði Sjálfslæð-
isflokksins í Eyjum, blaðinu
Fylki, og gefið þar ljóta lýs-
ingu á samstarísmönnum
sínum, félögum og sam-
stjórnarmönnum hjá Isfé-
lagi Vestmannaeyja, og
hrigzlað mönnum þessum
um óráðvendni, fjársvik,
bókhalds- og endurskoðun-
arfalsanir og flest, sem
tungan rúmar í slíku sam-
bandi.
ISFÉLAGIÐ
En þar sem söguþráður-
inn er ekki allskostar rétt-
ur lijá Jóhann Pálssyni eða
félögum hans, en Ný viku-
tíðindi eru nánast því að
vera nokkurskonar heimilis
blað i Vestmannaeyjum —
eða mjög mikið lesin þar —
þykir rétt að rekja hér á
eftir frásögn eins af frétta-
mönnum blaðsins í Eyjum.
Árið 1901 slofnuðu litgerð
armenn i Vestmannaeyjum
til félagsskapar til öflunar
og geymslu beitu og hyggðu
frystihús, sem varð fyrsta
vélknúna frystihús landsins.
Ileildarhlutafé hjá fyrirtæk
inu varð kr. 16.500.-, sem
var mikið fé í þá daga og
Samvinnutryggingar og
önnur helztu tryggingafélög
landsins efndn fyrir nokkr-
um árum iil félagsskapar,
þegar síldvciðarnar stóðu
sem hæst, og kcyptu gott og
velbúið björgunarskip til
til aðstoðar við fiskiflotann.
Hefur skip þetta, sem heitir
Goðinn, orðið að miklu
gagni.
jafngildir fjórum til fimm
milljónum nú til dags. —
Á þessum tíma var tima-
kaup í Eyjum tuttugu og
fimm aurar fyrir klukkutím
ann, og unnu útgerðarmenn
í eitt liundrað klukkutima
til ])ess að greiða tuttugu
og fimm krónu hlutabréf i
Isfélaginu.
UMSÖÐLUN
Isfélag Veslmannaeyja sá
Eyjaflotanum nánast alfar-
ið fyrir allri heitusíld um
hálfrar aldar skeið, og sömu
leiðis fyrir frystum matvæl-
um. Var það á sjötta lug
aldarinnar tekið að gerast
þátttakandi í útflutningi
Framh. á 4. síðu.
En ein af ástæðunum fyr-
ir því að tryggingafélögin
efndu til þessa félagsskapar
var sú, að einkaaðili, sem
hafði við erfiðar aðstæður
áður annast um aðsloð, eink
um við síldveiðiskipin, er
síldarnæturnar festust i
skrúfu skipanna, reyndist
kröfuharður um greiðslu
Framli. á 4. síðu.
Sainstarf sleysi
Óskipulagðai* hjálparað-
gerðir við fiskiflotaiin

NÝTT HÖTEL.
Mikið er rætt um það
leynt og tjóst, að merkar
ferðaskrifstofur víða um
hcim ætli að beina straumi
gjaldeyrisgesta lil lslands
næslu áir. Hefur jafnvel Jó
hannes Nordal í Seðlabank
anum, með sitt dularfulla
veldi, heilið því að stuðla
að þeim straumi hins eirð
arlausa og múraða sumar-
leyfisfólks frá velferðar-
ríkjunum liingað i land
sanda og regns, íss og elda.
Vel á minnst — varnar-
liðsmenn á Keflavíkurflug
velli rekur í rogastanz, ef
þcir sjá grasigrónar sveilir
Suðurtandsundirlendis.
En það var um Iiið vænt
anlega liótel i húsakynn-
um Kr. , Krisljánssonar,
Fordumboðsins við Suður-
landsbraut), sem við ælluð
um að tala um. Þar á að
rísa hótel fyrir hundruðir
milljóna króna.
Öfært er að kalla það
KR-hótel, því það minnir
öþægilega á knattspyrnufé
lagið KR. — Raddir eru
hins vegar uppi um að
skira það Kristjánsborgar-
slot, Kristjánsborgarhöll —
eða Kristjánsborg, sem er
bezt, nema ef slot eða
gmnd festist við það.
SÝKN SAKA
Sýknudómurinn í morð-
málinu vekur að vonum
mikið umtal í borginni.
Það, hvað hinn ákærði var
lengi i algerðri einangrun,
án þess að séð væri fyrir
fjölskyldu hans af hálfu
hins opinbera, — hús hans
jafnvel selt fyrir langt und
ir helming malverðs, með-
an hann er hnepptur í varð
hald — vekur lika vægast
sagt furðu.
Maður liefði getað í-
myndað sér að mannrétt-
indi i norrænu líðræðisríki
væru á því stigi fyrir ó-
dæmdan mann, að fjöl-
skyldu hans yrði séð far-
horða og að eignir hans
yrðu ekki að engu, meðan
sekt hans er ekki sönnuð.
Xr
SVEITAMENN SK A
Það var ólíkt meiri reisn
á ungmannaf élagsfor-
kólfnum Guðbrandi Magn-
iissyni, þegar hann sat i
forstjórasæti Áfengisverzl-
unarinnar, heldur en nú-
verandi setuliði þar í stofn
un, sem fær þó meira af
blóðpeningum ! kassann
en Brandur fékk á sínum
tíma.
Þá styrkti hann hið rit-
aða mál með auglýsingum
um ilmvötn (áfengi má
ekki auglýsa).
Sigurður Jónasson aug-
lýsti alltaf heila síðu fyrir
hver jól, meðan hann var
forst jóri Tóbakseinkasöl-
unnar, þótt Framsóknar-
maður væri (eins og Brand
ur).
Voru þessar auglýsingar
góður spónn í ask fátækra
blaðaútgefanda.
Nú bregður svo við, að
umboðsmenn vinsælla síga
retluframleiðenda eru
orðnir stærstu auglýsend-
ur blaðanna, en skriffinn-
ar ÁTVR skera svo við
nögl sér allt nema laun
sín, að þúsund kall á ári
þykir þeim ofraun á blað
í auglýsingarkostnað.
NÁTTÚRULEYSI
Eitt af því, sem ofarlega
er á haugi i skemmtanalifi
unga fólksins nú á dögum,
er öfuguggaháttur vand-
ræðagemsa, sem geta ekki
umgengist venjulegt fólk
nema undir áhrifum
nautnalýfja. Heilbrigðar
stelpur og efnilegir strák-
ar líla vorkunaraugum á
þella pakk, þennan upp-
lausnarlýð og ábyrgðar-
lausan — þetta tros, sem
er sjálfum sér, samferðar-
mönnum og öllum í nútíð
og framtíð til skammar.
Skítt með sígarettur og
áfengi í hófi, en að ausa i
sig ólyfjan á horð við kóka
in og lieróin, það er hæði
niðurdrepandi og niður-
lægjandi. —
Að maður lali ekki uni
að allir og allar, sem nejda
eiturlyfja til lengdar missa
náttúru, , eflir því sem
læknar segja.
>f
ÍSLENZKT VEÐUR
Nöpur þólti mörgum
nóttin um helgina, þegar
bylurinn lamdi veggi og
tróð sér inn um hálflukta
glugga í hitaveituibúðum.
Þetta var hressilcgt ís-
lenzkt veður, sem kom
ýmsum veimillítum á ó-
vart, sérstaklega þeim, sem
íma sér i skrifstofugutli
kaupstaðanna og aka með
hvílan flibba úr milljón
króna upphitaðri villu i
nýjum glansbíl með mið-
stöð og öllum græjum.
Nú hima mörg hvítflibb-
uð fés með trogið fennt
bak við himinháa skafla
frá jarðýlum gatnamála-
stjóra og skilja ekk-
ert í þvi, að hér skuli koma
ís og snjór!
Xr
ÓÞRIFNAÐUR
Vegna þess mikla sjávar
flóðs, sem nýlega varð við
Faxaflóa, þegar sjór flæddi
m. a. yfir Skúlagötu í Rvík.
hefur þeirri spurningu ver
ið varpað fram opinber-
lega, hvort skolpleiðslur
borgarinnar nái nógu
langt á haf út ef fyllstu
lireinlætiskrafa er gætt?
Nokkuð er það, að ef
sjór flæðir inn í kjöt-
geymsluhús SÍS hra§-
frystihús Júpíters og
Marz við Kirkjusand —
fyrir utan Sláturfélagshús-
in við Skúlagötu og fisk-
vinnsluhúsin við Grandann
— þá er áreiðanlega hætta
á mengun frá saur og öðr-
um óþrifnaði úr skólp-
leiðslum er liggja i þann
sjó i fjöruborðinu.
Við Iiöfnina eru líka
milclar mjölbirgðir og aðr-
ar matvörur, svo jafnvel
úði frá skolplituðum sjó
gæti verið varhugaverður.
Þetta ætti horgarlæknir
að atliuga fremur en t. d.
hæð til lofts i malsöluhús-
um eða hanna sölu á salati
í nýlenduvöruverzlunum.
Xr
OG SVO ER ÞAÐ ÞESSI
Auðugur piparsveinn i
New York átti stórt hús,
með mörgum einstaklings-
herhergjum, sem hann
leigði ógiftum, fallegum
stúlkum. Þegar einhverjar
])eirra áttu erfitt með að
horga húsaleiguna, gátu
þær greitt liana i friðu.
Eftir indæla og athafna-
sama nótt stundi falleg ljós
lucrð stúlka af vellíðan um
morguninn og spurði hann
blíðlega:
„Elsku vinur. Þú ert
bezti elskhugi, sem ég hef
nokkurn tíma kynnst. Gæt
irðu ekki hugsað þér að
fá greidda húsaleiguna fvr
irfram í nokkra mánuði?“