Nýi tíminn - 10.01.1944, Blaðsíða 2

Nýi tíminn - 10.01.1944, Blaðsíða 2
2 NÝI TlMINN F r amsóknar r éttlætið Ef þú ert rikur, fœrðu miklar upbcetur, ef þú ert fátækur, færðu litlar uppbætur. Borgaðu strax.það sem þú tekur út, l/3—l/2 af inn- leggi færðu eftir 1—2 ár. NÝI TÍMINN Utgefandi: Sameiningarllokkur alþýðu — SósíaUstajlokkunnn. Ritstjóri og ábyrgðarmaður: Gunnar Denediklsson. I Afgreiðsla og auglýsingaskrifstofa: I Skólavörðustíg 19. Sími 2184. Áskriftargjald kr. 10 á ári. j Greinar í blaðið sendist til ritstjór- j ans. Adr.: Afgreiðsla Nýja Timang, Skólavörðustíg 19, Reykjavík PRENTSMIÐJAN IIÓLAR H.F. Í þjónustu aftur- haldsaflanna Á fremstu síðu blaðsins er skýrt frá áliti nefndar þeirrar, er skipuð var af Alþýðusambandinu og Búnaðarfélaginu, til að at- huga möguleika á því, að ná sam- komulagi um tillögur, er miðuðu að lækkun dýrtíðarinnar. Nefndin klofnaði. En sann- leikur málsins er sá, að nefndar- mennirnir voru sammála í öllum höfuðatriðum. í áliti þeirra er það yfirlýst, að þeir komu sér þegar saman um það, að ekki kæmi til mála að lækka dýrtíð á kostnað launþega og bænda og blaðið hefur fengið sannar fregn- ir af því, að í byrjun voru allir nefndarmenn sammála um að at- huga fyrst og fremst, liver áhrif lækkun og afnám tolla á nauð- synjavöru myndi liafa. Þeir koma sér saman um að leita til Torfa Ásgeirssonar hagfræðings, sem mest allra íslenzkra hagfræðinga hefur fengizt við útreikning vísi- talna. Og útkoman af reikning- um hans er ekki óglæsilegri en }jað, að afnám tolla á tilteknum vörutegundum myndi hafa þau áhrif á vísitöluna, að hún lækk- aði um 20 stig, og hver 2 stig myndi kosta ríkissjóðinn 17/20 úr milljón í stað 2 milljóna, sem hver 2 stig kosta með þeirri að- ferð, sem nú er viðhöfð. Glæsi- legri útkomu munu nefndar- menn ekki hafa gert sér vonir um. En á síðustu stundu gerast þeir merkilegu hlutir, að fulltrú- ar Búnaðarfélagsins hlaupa frá yfirlýsingu* sinni um að ekki megi skerða hlut vinnandi stétt- anna, leggja til að kjör þeirra séu rýrð um 8%, án þess að vísitala geti þóÁækkað um meira en svo sem 4 stig. Þeir hlaupa frá leið tollalækkananna, þegar séð er að með henni er hægt að ná mjög glæsilegum árangri. Og þegar ný- búið er að samþykkja uppbætur úr ríkissjóði á útfluttar landbún- aðarvörur, sem líklegt er að nema muni um 15—16 milljón- um, þá leggja bændafulltrúarnir það til, að þrengja hag bænd- anna með lækkun verðsins! Það er ekki öll hringavitleysan eins! Það er ljóst, hvernig í þessum málum liggur. Það eru aftur- haldsöflin í Framsóknar- og Sjálf- stæðisflokkunum, sem hafa kúg- að fulltrúa Búnaðarfélagsins, til að fallast á þá stefnu, að allt verði til að vinna, ef hægt er að lækka kaup verkamannanna. Þegar þess er gætt, að álag á tollavörur mun ekki vera innan við 30— 40%, þá myndi álagning þeirra, Framsóknarbroddarnir í Rvík hafa nú rekið upp reiðióp mikið út af frumvarpi Sósíalista um mjólkurstöðina í Reykjavík. Þeir hafa ætt út um sveitir til að æsa bændur upp gegn þessum ósköp- um. Sumstaðar láta þeir sér nægja að panta mótmæli, svo sem eins og héðan úr sýslu — og mót- mælin eru send um hæl af for- manni Búnaðarsambandsins fyr- ir hönd þess, án þess að liafa nokkuð borið málið undir bænd- ur. — I Þetta er víst hið sanna lýðræði, sem borgaraflokkarnir berja sér á brjóst um að þeir vilji varð- veita. Annars kvað nú lýðræðis- ást eins stjórnarmeðlimsins í búnaðarsambandi okkar Þingey- inga koma hvað gleggst í ljós á því, að hann á víst fáar heitari óskir til en þá, að ríkisvaldið leysi upp Sósíalistaflokkinn og banni honum að starfa. Þessar ef tollar eru lækkaðir um 8,5 milljónir einnig lækka um eða yfir 3 milljónir. Afnám tollanna myndi því lækka nauðsynjar al- mennings um 11—12 milljónir, en verzlunarauðvaldið kærir sig ekki um að missa af sínum 3 milljónum. Þess hagsmunir fara því saman með hagsmunum stór- atvinnurekendavaldsins um launalækkun. Framsókn og Sjálf- stæðisflokkurinn eru fulltrúar þessara aðila og hefur það komið fram á einna greinilegastan liátt í þessu máli. Það þarf enginn að ætla, að þótt hægt væri að sundra sam- starfi verkamanna og bændafull- trúa um tillögur þessar, þá er þetta mál ekki niður fallið. Ár- angur af starfi nefndarinnar hef- ur orðið sá, að fengizt hefur hag- fræðilegur útreikningur á því, hvað tollalækkanir og tollaafnám hefur að segja með tilliti til lækkunar dýrtíðar og hve heppi- leg leið það er. Þetta er sú leið, sem öll alþýða á íslandi vill sam- einast um. Og fulltrúi hennar, Sósíalistaflokkurinn, mun ekki láta málið niður falla. Verða bændur nú að taka fyrir sitt leyti eins fast á þessu máli og verka- mennirnir munu gera og mega ekkj þola það ómótmælt, að full- trúar þeirra sýni þvílíkan tusku- hátt og fulltrúar Búnaðarfélags- ins hafa sýnt í þessu máli, láta afturhaldssömustu auðstéttaröfl- in kúga sig til að rísa gegn hags- munum umbjóðenda sinna í þeim tilgangi einum, að lækka kaup launþeganna og hindra samstarf alþýðu manna til sjávar og sveita. Útkoman af afstöðu Búnaðarfélagsfulltrúanna er þessi í fám orðum: Það er engin ástæða til að lækka dýrtíð (4 stig er engin lækkun), það er engin ástæða til að hirða um hagsmuni bændastéttarinnar öðru vísi en með uppbótum úr ríkissjóði, það eina, sem máli gildir, er að þrengja að kosti launastéttanna. lýðræðishetjur og bændaforkólf- ar virðast nú ekki sjá neitt ann- að en „kommúnista“. Hvar sem bólar á einhverri réttarbót — ein- hverjum framförum, sem geta komið fjöldanum að gagni, ætla þessir menn að ærast. Kommún- ismi — kommúnismi, urra þeir út á milli samanbitinna tann- anna og taka svo undir sig stökk til að reyna að bíta eins og heima- ríkur rakki. Sérréttindi auðvalds- broddanna og hina hrapalegu misskiptingu hins svonefnda stríðsgróða vilja þeir verja í lengstu lög. Þar eru uppbæturn- ar á landbúnaðarvörur gott dæmi. Gegn því himinhrópandi ranglæti, sem þar er haft í frammi, eru ekki sendir neinir legátar út um sveitir, til að safna mótmælum; ekki einu sinni bor- ið við að panta mótmæli. Nei. Hriflungar þjóðarinnar verja svínaríið með oddi og egg. Þar er sem sé verið að vinna í anda hinna lýðræðiselskandi burgeisa Framsóknar: að gera hina stóru ennþá stærri og hina smáu enn- þá smærri. Ég ætla að seilast sitt til hvorr- ar handar eftir dæmum til að sýna þetta. Hólsfjöll í N.-Þing. er land- kostasveit. Útbeit sauðfjár með afbrigðum góð. Þar má því fram- fleyta stórum hjörðum að miklu leyti með útbeit og síldarmjöls- gjöf. Þar eru því rekin stór og góð bú með allt upp undir 1000 fjár á einstöku bæ. Sagan segir, að einn bóndi þar hafi lagt inn sauðfjárafurðir haustið 1942 fyr- ir 70 þús. krónur. Hvað munu uppbætur ríkisins á þessar afurð- ir, ásamt ullaruppbót fyrir árin 1941—42, sem líka eru greiddar á þessu ári, nema miklu? Sennilega er óhætt að reikna hinar raun- verulegu tekjur af framleiðslu ársins 1942 töluvert á annað hundrað þúsund króna hjá þess- um bónda. Hitt dæmið er frá Að- aldal í S.-Þing. Þar hefur mæði- veikin herjað bústofn bænda svo nú undanfarin ár að til auðnar horfir. Sumir bændur eru nú orðnir fjárlausir og til voru þeir, sem höfðu næstum ekkert sauð- fjárinnlegg haustið 1942. Upp- bætur til þessara manna eru því sáralitlar og sumstaðar næstum engar. Afkomuskilyrði þessara manna hafa því sjaldan eða ald- reit verið verri en nú. — í „praksis" lítur þetta svona út: Rikisvaldið: Hvað lagðir þú nú inn marga dilka haustið 1942, bóndi góður? 1. bóndi: Og þeir voru nú um átta hundruð. Rikisvaldið: Ég sé að þú ert góður og mikill bóndi. Þú átt skilið að fá miklar uppbætur. — Hvað segir þú um að fá ein þrjá- tíu þúsund? Rikisvaldið: Og hvað lagðir þú nú inn marga dilka bóndi minn? 2. bóndi: Þeir voru nú tutt- ugu. Rikisvaldið: Þú ert bara kot- ungsræfill. Það er víst nóg að þú fáir einar sjö hundruð krónur. Rikisvaldið: Hvað lagðir þú inn marga dilka, bóndi minn? 3. bóndi: Ég hafði nú engan dilk til að leggja inn. Ærnar mín- ar voru allar dauðar úr mæði- veiki. Rikisvaldið: Það er og. .. . þú þarft þá engar uppbætur. Þetta er spegillinn af réttlæti Framsóknar. Sjá menn ekki helgisvipinn á andliti madöm- unnar? Og umhyggjan fyrir lítil- magnanum! Er hún ekki eins og hún væri tekin beint út úr stól- ræðu hjá séra Sveinbirni? En umhyggjan fyrir bændum, sem mæðiveikin herjar hjá eða einhverra orsaka vegna hafa lítið innlegg og geta ekki safnað inn- stæðum, kemur fram í fleiri myndum en misjöfnum uppbót- um. Helztu broddar Kaupfélags Þingeyinga hafa nú samþykkt að upp verði tekin fyrir fullt og fast staðgreiðsla í viðskiptum. En þessir menn, sem flestir standa ákaflega nærri Framsókn, hafa ekki ymprað á því að við bændur þyrftum að fá okkar framleiðslu- vörur staðgreiddar. Þeir virðast telja það gott og blessað, að það sem við þurfum að kaupa, eigum við að borga út í hönd, en fyrir okkar vöru fáum við eitthvert slumpverð, sem skellt er á eftir geðþótta ráðamannanna í hin- um einstöku kaupfélögum, án nokkurs samræmis. Einstök dæmi nægja til að sýna handahófið. Kaupfélag Eyfirðinga greiðir fyrir ull nr. I á þessu ári kr. 7,00 pr. kg., en K. Þ., Húsavík, fyrir ull nr. Ia kr. 4,80 og fyrir ull nr. Ib kr. 4,50. Fyrir gærur greiðir KEA kr. 2,00 en K. Þ. kr. 1,50. Fyrir dilkakjöt I greiðir KEA kr. 4,50 pr. kg. en K. Þ. kr. 4,00. Uppbætur á þetta verð fáum við svo væntanlega einhverntíma fyr- ir áramótin 1944—45. — Þeim bændum, sem eiga nógar inn- stæður, gerir þetta kannske ekki svo mikið til, hvort þeir fá af- urðir búa sinna greiddar fyrr eða seinna, en öðrum er þetta mjög tilfinnanlegt. Og það er áreiðan- lega meiri ástæða til að mótmæla þessu ástandi heldur en því, að neytendur fái mjólkurstöðina í Reykjavík í sínar hendur, annist sjálfir dreifingu og staðgreiði bændum umsamið verð mjólk- urinnar um leið og þeir afhenda hana. — Ef við eigum að stað- greiða þá vöru, sem við kaupum, verðum við að fá okkar fram- leiðsluvörur staðgreiddar um leið og við afhendum þær. Því eigum við ekki að fá okkar kaup staðgreitt eins og aðrar stéttir þjóðfélagsins? Kröfur þær, sem við fátækir smábændur hljótum að gera nú, eru fyrst og fremst þessar: 1. Að við fáum framleiðslu- vörur okkar staðgreiddar um leið og við látum þær af hendi. 2. Að allir bændur hafi jafnan rétt til sölu á innlendum mark- aði, t. d. þannig, að hver bóndi megi láta á inlendan markað af- urðir af allt að 100 ám. Það sem hann hefur meira, fari á útlend- an markað eða verðleggist þann- ig. Með því væri girt fyrir það, að stríðsgróðamenn gætu tekið stórframleiðslu á kostnað smá- bændanna. 3. Að uppbætur í sinni núver- andi mynd falli niður, en bænd- um og yfirleitt öllum stéttum þjóðfélagsins verði tryggð að- staða til að afla sér lágmarks- tekna, sem þó eru það háar, að þær nægi til að framfleyta fjöl- skyldum þeirra. 4. Að bændum sé gert kleyft að rækta svo og bæta jarðir sínar, að ekkert býfi, sem á annað borð er þannig í sveit sett að líkur séu til að það haldizt í byggð — hafi minna en 10 ha. ræktað véltækt land. Þrjár fyrstu kröfurnar væri hægt að uppfylla strax, ef vilji væri fyrir hendi hjá Alþingi og ríkisstjórn og þá fjórðu á næstu 2—3 árum. En það mun mega ganga út frá því sem gefnu, að „bændavinirnir" í Framsókn og Sjálfstæðisfl. verði ekkert hrifn- ir af að framkvæma þetta. Nei, þeir munu hrína og berja sér á brjóst: Þetta er óframkvæman- legt. Þetta er bara kommúnismi. Og þeir munu senda pantanir til bænda eftir mótmælum. En bændur góðir: Ef þessar sjálfsögðu kröfur okkar eru kommúnismi — ja, er þá ekki kommúnisminn einmitt það sem koma þarf. Jón Þór Buck. Bændafundur á Egilsstöðum Harðar umræður um mótmæli gegn mjólkurfrumvarp- inu. Nærri einróma samþykkt nauðsyn á að komið sé á óháðum landssamtökum bænda, sem hafi aðstöðu til sambands við önnur hagsmunasamtök, svo sem Al- þýðusambandið. Víttur dráttur sá, er viðgengst á greiðslum búnaðarvara af hendi verzlananna. Almennur bændafundur var haldinn á Egilsstöðum 15. nóv. síðastl. Til fundarins var boðað að tilhlutan Búnaðarsambands- stjórnar Austurlands. Vegna þess að veður spillti um þetta leyti var fundurinn ekki mjög fjöl- sóttur. Aðalmálefni fundarins voru héraðsmál ýmiskonar, afurða- sölumál, skólamál, verzlunar- og samgöngumál o. fl. o. fl. Fund- urinn stóð frá kl. 6 e. h. til k 8 að morgni. Er leið að funda: lokurn bar Björn Hallsson hrepj stjóri á Rangá fram tillögu ui mótmæli gegn frumvarpi sósía istaflokksins í mjólkurmálini Urðu umræður um tillögun milli mín og Björns. Hann hé því fram að í frumvarpinu væi freklega gengið á rétt framleii enda í landinu og væri hér a< eins byrjun á öðru meira. E

x

Nýi tíminn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Nýi tíminn
https://timarit.is/publication/883

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.