Nýi tíminn - 09.04.1945, Qupperneq 4

Vakna þeir nú,
er sváfu
Kristinn Andrésson og Brynj-
ólfur Bjarnason hafa nýlega bor-
ið fram á Alþingi frumvarp til
laga um nýbyggðir í sveitum. Er
það að nokkru leyti byggt á eldri
lögum um byggingar- og land-
námssjóð, en í því eru einnig
ýms ný, nauðsynleg ákvæði, og
frumvarpið í heild því mun full-
komnara en hin eldri lög. Fram-
sóknarmenn telja frumvarp þetta
„stolnar fjaðrir" frá þeim og láta
lítið yfir ágæti þess. En grein,
sem Steingrímur Steinþórsson
ritar í Tímann 23. jan. s.l. bendir
til þess, að frumvarpið sé þegar
farið að verka.
Grein Steingríms Steinþórs-
sonar heitir „Byggðahverfi í
sveitum". Þar segir hann: „Það
eru nú átta ár síðan löggjöf var
sett um stofnun þeirra fyrst. En
ekkert hefur orðið úr fram-
kvæmdum. Nú er búið að tala
nægilega mikið um þessa hluti.
Svo að hægt sé að hefjast íianda,
verður Alþingi að veita miklar
fjárhæðir til framkvæmda. Okk-
ur vantar ekki löggjöf um þetta
efni —“ Af þessum ummælum
MESTA
Alltaf er þeim verkamönnum
og smábændum að fjölga, sem
gera sér það ljóst, að það eru þeir
fyrst og fremst, sem skapá verð-
mæti þau, er þjóðfélögin byggj-
ast á. En betur má ef duga skal.
Of margir eru það enn þá, sem
hugsa eigi um slíkt og styðja því
öfl þau, sem eru fjandsamleg
hagsmunum þeirra, þjóðfélags-
lega séð. Allt frá fyrstu tímum
sögunnar hafa þeir verið ösku-
stóarbörnin. Börnin, sem hafa
verið höfð útundan á þjóðar-
heimilinu. Þau hafa orðið að
ganga í rifnu og skítugu fötun-
um og búa í köldu og leku húsa-
kynnunum. Þau hafa framleitt
fæðuna fyrir heimilin bæði til
lands og sjávar. Og einnig hafa
þau byggt húsin og vegina. Og
samt hafa þau alltaf borið skarð-
an hlut frá borði. Þannig er það
má heita í hverju landi í heimin-
um. Vonandi opnast augun á
mörgum á þessum síðustu og
verstu tímum, stríðstímum, svo
þeir krefjist réttar síns og rísi úr
öskustónni. Enda má það heita
svo, að fólkið sé í hverju landi
að vakna til meðvitundar um
samtakamátt sinn og rétt, til þess
að brjótast undan kúgunaroki
afturhalds og nazisma. Línurnar
skýrast, hverjir vinna með fólk-
inu og hverjir á móti því.
Hver ' réttarbót til handa
snauðu og kúguðu fólki, hvar
sem er á hnettinum er gleðiboð-
skapur öllum þeim, sem réttlæti
og frelsi unna. Hver einasti smá-
bóndi og verkamaður, sem styður
afturhaldið á íslandi, bregst sín-
um nánustu, sinni stétt, sínu föð-
urlandi, réttlætinu í heiminum.
Það er mesta syndin.
Heildsalavaldið, Vísisliðið og
forráðamenn Framsóknarflokks-
ins, eru nú svartasta afturhaldið
hér á landi, fjandsamlegt fólkinu
NÝI TÍMINN
sést, að nýbyggðafrumvarp sósíal-
ista hefur ýtt við búnaðarmála-
stjóranum, og hefur vissulega
mikið áunnizt, fyrst tekizt hefur
að vekja þann mann, sem líkleg-
astur ætti að vera til áhrifa á
þessu sviði, til skilnings á því, að
lagasmíð er lítils virði sé hún að-
eins notuð til að skreyta sig með
henni, 'heldur verði að fylgja á
eftir með kröfum um fjárfram-
lög og lýsa í ræðu og riti kostum
byggðahverfanna eins og Stein-
grímur gerir í þessari grein, og á
hann skilið þakkir fyrir.
Öðrum atriðum í greininni
verður litlu hægt að svara hér.
Steingrímur segir: „Við verðum
að viðhalda dreifbýli. . . Hvern-
ig hefði farið fyrir þjóð okkar, ef
Jiún á umliðnum öldum hefði
öll búið í borgum og þorpum
við sjávarsíðu . . . .“ Hver ber á
móti því að þá hefði illa farið?
Við lifum ekki í dag „á umliðn-
um öldum“, og hvað eiga byggða-
liverfi í sveitum, þar sem fengist
er við skepnuhirðingu og störf
út í „guðs grænni náttúrunni"
skylt við þéttbyggð þorp og borg-
ir við sjó? Þá segir Steingrímur,
SYNDIN
og öllum umbótum í þjóðfélag-
inu.
Þetta urðu örlög Framsóknar-
floksins, flokksins, sem einu sinni
var einhver mesti umbótaflokk-
ur landsins. Hann svíkur land-
búnaðinn, þegar sízt skyldi, og
sniðgengur alveg þau skilyrði,
sem tímarnir rétta að honurn, til
þess að endurreisa landbúnað-
inn. Að hverju gerðu Framsókn-
arforingjarnir þetta? hljóta menn
að spyrja. Þeir vildu ekki styðja
stjórn, sem sósíalistar áttu sæti í.
Þeir áttu enga sannfæringu aðra
en þá, eða hugsjón, að bjarga
sínu eigin skinni.
Þetta er stórkostleg móðgun
við bændurna af hálfu forkólfa
flokksins, að halda það, að allt
mætti bjóða bændum. Þeir
mundu verða jafn fylgispakir eft-
ir sem áður. Nei, bændum má á-
reiðanlega ekki lengur bjóða allt.
Þei rsýna það við næstu kosning-
ar. Þeim er þegar orðið ljóst, að
Framsóknarþingmennirnir eiga
samleið orðið með fimmmenn-
ingunum, sem ekki vildu styðja
stjórnina, og þvoðu liendur sín-
ar eins og Pílatus forðum, af
þeirri ástæðu, að sósíalistar stóðu
að stjórnarmynduninni. Þeir
héldu, að bændur vildu ekki
saurgast, af því að styðja slíka
stjórn til valda. Fimmenning-
arnir eru líka hræddir við kjós-
endurna.
Þorsteinn Dala-þingmaður
sýndi líka innræti sitt, ásamt
Hermanni og Jónasi, við at-
kvæðagreiðslu um 13. gr. launa-
laganna, þegar þeir greiddu at-
kvæði á móti lítilsháttar launa-
liækkun hjá konum, sem eru þó
lægst launaðar í þjóðfélaginu.
Þetta kallar maður að ráðast á
garðinn þar sem hann er lægstur.
Þetta er hnefahögg framan í ís-
lenzkar konur og málstað þeirra.
að sauðfjárrækt verði vart „stund-
uð öðruvísi en í dreifbýli“. Það
verður að ætlast til þess, að þeir,
sem halda þessu fram, færi fyrir
því einhver rök. Hitt mun sönnu
nær, að sauðfjárrækt reynist arð-
vænlegri og á flestan hátt heppi-
legri í byggðahverfum. Örtröð á
heimalandinu má koma í veg
fyrir með víxlfriðun á vorin og
algerðri friðun allt sumarið. Kyn-
bætur yrðu auðveldari og fljót-
virkari. Beztu fjármennirnir
nýttust til umönnunar á marg-
falt fleira fé, og svo má ekki
gleyma öllu því, skótaui og
sokkaplöggum, sem sparast sam-
anborið við það, að þúsundir
bænda elti um fjöll og fyrnindi
fáeinar skjótur sem þeir eiga hver
og einn.
Ennfremur segir Steingrímur:
„Fólk fæst ekki til að búa í dreif-
býli nema samgöngur, raforka,
sími og fleiri nútímaþægindi fá-
ist“. Staðreyndirnar sanna, að
þetta dugir ekki til. Það eru skil-
yrðin til félagslífs og skemmtana,
sem dreifbýlið vantar fyrir unga
fólkið, og dreifbýlið sjálft er or-
sök peirrar vöntunar. Það vantar
kvikmyndir, leikstarfsemi, söng,
íþróttir, ástir og ævintýri. Sími,
útvarp og rafmagn getur ekki
komið í staðinn fyrir þetta. Þess
vegna er dreifbýlið að dauða-
dæma sjálft sig.
Olgeir Lúthersson.
íslenzkum konum er þá illa
aftur farið, ef þær muna ekki
kinnhestinn við næstu kosningar.
Annars virðist það nokkuð ein-
kennilegt, að Dalamenn skuli
kjósa Þorstein á þing, því fáir
eru þar stórbændur. Mest eru þar
um smábændur og verkamenn.
Annars hélt ég að menn þekktu
markið á Þorsteini, því margir
eru þar markglöggir. — Sumir
hafa gengið það langt að geta
þess til, að einn eða tveir kaffi-
bollar, hvað þá heldur eitt staup,
hafi nægt til þess að sumir kjós-
endur hafi hallað sér að Þor-
steini. Aðrir hafa slegið því fram,
að Þorsteinn væri vel kynntur,
sem maður, eins og satt er, og það
hafi mörgum dugað. En fáir hafa
minnzt á það, að þjóðfélagsmál
skæru þar yfirleitt úr málum. En
sleppum öllu gríni.
Allt afturhald, bæði hér á ís-
landi og annars staðar í heim-
inum, hefur frá fyrstu tímum, til
þessa dags, haft fólkið í ösku-
stónni, þar sem það hefur komið
því við. Hið vinnandi fólk við
sjó og í sveit má ekki láta þá ó-
menningu henda sig framar, að
styðja afturhaldsöflin í landinu í
hvaða mynd sem það birtist. Þið,
sem búið við sjó og þið sem búið
í sveit, þið verðið sjálf að skapa
þá menningu, sem tímarnir krefj-
ast. Frá ykkur hafa allar umbóta-
hreyfingar sprottið, í hverju
þjóðfélagi frá fyrstu tíð.
En því aðeins getur það orðið,
að þið skipið ykk-ur í raðir á móti
öllu afturhaldi og gangið í lið
með umbóta- og nýsköpunar-
hreyfingum þjóðfélagsins.
Dalamaður.
Mislieppnað herbragð
Forustumenn Framsóknar-
floksins völdu sér það hlutverk,
að ganga fram fyrir skjöldu í bar-
áttunni gegn kommúnismanum
á íslandi. Þeirra kenning var
þessi: Hvar sem kommúnisti
kemst inn í opinbert líf þjóðar-
innar, þar myndast rotnun í
{Djóðlífinu. Kommúnisminn er
rautt eitur. Því fleiri kommúnist-
ar sem komast til áhrifa í þjóð-
félaginu, því meiri upplausn og
eyðilegging. Fylkið ykkur á móti
þeim, látið þá aldrei komast inn
í þjóðlífið.
En kenningin bar ekki tilætl-
aðan árangur. Við síðustu kosn-
ingar komust 10 sósíalistar á
þing. Það var ónotalegt kjafts-
högg á framsóknarforustuna. En
hún hugsaði ráð sitt. Fyrst blekk-
ingavaðallinn ekki dugði, varð að
láta staðreyndirnar tala. Og fram-
sóknarforingjarnir ákváðu að
koma í veg fyrir myndun þing-
ræóisstjórnar þetta kjörtímabil.
Þeir ákváðu að koma í veg fyrir
eðlilega og sjálfsagða skipun inn-
kaupaverzlunarinnar. Þeir á-
kváðu að koma í veg fyrir stríðs-
gróðaskatt. Þeir ákváðu að koma
í veg fyrir allt, sem horfið til bóta
fyrir þjóðfélagið, og koma því á
heljarþröm stjórnmálalega og
fjárhagslega. Síðan ætluðu þeir
að koma fram fyrir þjóðina við
næstu kosningar, sakleysislegir
eins og englar af hinmnum, og
segja: Sjá, staðreyndirnar hafa
talað og sannað kenningu okkar.
Strax og 10 kommúnistar kom-
ast á þing fara öll málefni þjóð-
félagsins í handaskolum, og fjár-
hagslegu og stjórnmálalegu sjálf-
stæði þjóðarinnar er alvarleg
hætta búin. íslenzka þjóð, láttu
þér þetta að kenningu verða,
láttu engan kommúnista komast
á þing við næstu kosningar.
En — aftur fengu þeir kjafts-
högg. Þrír stjórnmálaflokkarnir
komu sér saman um stjórnar-
myndun áður en kjörtímabilið
var liðið. Þessi stjórn helur mark-
að glæsilega stefnu um upp-
byggingu atvinnulífsins í land-
inu, sem allir sannir íslendingar
fagna, en Framsóknarforkólfarn-
ir — sem skreyta sig með nöfn-
um eins og framsóknarmenn,
samvinnumenn, umbótamenn —
fjandskapast við. En þeim er
kanske vorkunn, þeir þráðu lirun
og atvinnuleysi — og svíða kinn-
hestarnir.
Olgeir Lúthersson.
Tilkynning frá Nýbyggingarráði
Umsóknir um fiskibáta
byggða innanlands
Ríkisstjórnin hefur ákveðið að láta byggja innanlands á
næstu 1—2 árum 50 fiskibáta af þessum stærðum:
25 báta, 35 smálestir að stærð, og
25 báta, 55 smálestir að stærð.
I
Tilskilið er að ríkisstjórnin geti selt þessa báta einstakling-
um, félögum eða stofnunum til reksturs.
Teikningar af 35 smálesta bátunum hafa þegar verið gerðar
og eru til sýnis hjá Nýbyggingarráði, en verið er að fullgera
teikningar af 55 smálesta bátunum og verða þær og til sýnis
strax og þeim er lokið.
Umsóknir um þessa báta sendist til Nýbyggingarráðs, sem
allra fyrst og eigi síðar en 15. maí 1945. Þeir, sem þegar hafa
óskað aðstoðar Nýbyggingarráðs við útvegun báta af þessum
stærðum, sendi nýjar umsóknir.
Við úthlutun bátanna verður að öðru jöfnu tekið tillit til
þess í hvaða röð umsóknirnar berast.
NÝBYGGINGARRÁÐ