Nýi tíminn - 24.08.1950, Qupperneq 6

i vw - -'■I iniiw jjwnmii m
itt--3KC3BK xncra
%
MraiÆtT IÝH
NÝI TÍMINN

,n:t 'V.. 'r,‘S
02-31 iúrgi .fíl *Míg„sbifJm«tr1J.
Fimmtudajhilí•* 1 * * * * * 24.' ájgúst 1950

Alþýðuflokkurinn í
ríkisstjórn?
Framhald af 3. síðu.
síðasta ári hafði numið all-
miklu yfir hálfa milljón króna.
'jÉj- Síðan gat Albýðu-
blaðið komið út
á ný
Þegar svo var komið fóru
hinir skeleggu hugsjónamenn 1
stjórnarandstöðu að hugleiða
vandann, og úrræði þeirra urðu
að sjálfsögðu þau að leita til
fomra vina í stjórnarliðinu,
fjandaflokknum! Hófust nú á
ný viðræður milii samherja úr
fyrstu stjórn Alþýðuflokksins
um það hvernig forða skyldi
hir.ni konunglegu stjórnarand-
stöðu frá gjaldþroti. Var það
mál flestra á ráðstefnunni að
það hefði verið misskilningur
að leita nokkurntíma inn á
braut stjórnarandstöðunnar,
það væri óhagstætt hinurn sam-
eiginlega málstað, skapaði ring-
ulreið og glundroða, auk þess
sem Alþýðuflokksforsrakkarnir
hefðu ekki vald á hlutverkinu.
Niðurstaðan var sú að ákveðið
var að Alþýðuflokkurinn skyldi
stefna að því að komast í rík-
isstjórn aftur, þegar þær að-
stæður væru fyrir hendi sem
gerðu slík sinnaskipti kleif. Síð-
an gat Alþýðublaðið komið út á
nýjan leik.
^ Snurða á
þræðinum
Strax og ráðum þessum var
ráðið til lykta sendi stjórn Al-
þýðusambandsins frá sér bréf
til sambandsfél. þar sem lýst
var yfir því að engin ástæða
væri til „róttækra aðgerða“, nú
væri hlutverkið þvert á móti að
„knýja fram vinsamlega fram-
kvæmd gengislækkunarlag-
anna.“ Skömmu síðar séndi hin
sama Alþýðusambandsstjórn
frá sér „hagfræðilega greinar-
gerð,“ • þar sem „sannað“ var
að kauphækkanir væru hið
versta óráð og glapræði og sagt
berum orðum að gengislækkun-
in væri mun betri ráðstöfun en
sú stýfing vísitölunnar sem
Alþýðuflokkurinn hefur talið
til helztu verðleika sinna!. Og
Alþýðublaðið hélt áfram að
koma út. .En þótt allt hefði
þannig fallið í næsta ljúfa löð
vo'ru samt' átök í undirdjúpun-
tim. Björn ÓJafsccn, sem er
liarÓsvíraður kaupsýslumaður,
taidi- að Álþýðufíókksfórsþfakk-
arnií- hefðú gert of góð kaup,
útkrfna Alþý’ðúblaðsins væri of
litlu" verði keypt. Hánn gerði
því skyndiárás, lét meirihluta
kauplagsnefndar falsa vísitöl-
una um 8 stig og minnkaði síð-
an stuldinn sjálfur um þrjú
stig með bráðabirðalögum! Af
þessu.varð mikil ólga um sinn
í báðum herbúðum. Forsprakk-
ar Alþýðuflokksins lýstu yfir
því að ríkisstjórnin hefði „svik-
-ið“ sig — sýikið hin sámeigin-
legu áform frá því í vor þegar
verið var að bjarga Alþýðublað-
inu. Og Björn Ólafsson svaraði
með því að þrýsta á sárasta
blettinn, með því að benda á að
ríkisstjórninni væri í lófa lagið
að taeta niður allt. bitlinga- og
embættiskerfi Alþýðuflokksins,
hreinsa til, og hvar væri flokk-
urinn þá staddur?!
í haust á að láta til
skarar skríða
En þessar væringar stóðu að-
eins skamma stund. Nú rikir á
ný hinn forni andi. Alþýðusam-
bandsstjóm er jafn afskipta-
laus og þögul og fyrr þótt fyrir
dyrum standi einhver víðtæk-
asta kjarabarátta í sögu lands-
ins. Alþýðublaðið hefur hafið
sín fyrri skrif: verkalýðssam-
tökin munu gæta hófs, þau eru
reiðubúin að hætta’ við kjara-
baráttu sína ef rikisstjórnin
sýnir ,,viðleitni“ í dýi’tíðarmál-
um! Og nú er áformað að skapa
þær aðstæður í haust að Al-
þýðuflokkurinn geti farið í rik-
isstjórn á ný. Ætlunin er að
haga málum þannig að samið
verði um smávægilega hækkun
á vísitölu Bjöm Ólafssonar,
Handritamálið á
dagskrá
Framhald af 8. siðu.
Það er ljóst að dönsk söfn
eru svo áúðug að það sem við
förum fram á er aðeins lítið
brót hvað tölu snertir, en land
okkar var gjörrúið af þessum
gömlu gripum. Nú í dag em
uiðurkomin í Danmörku yfir
900 íslenzkar skinnbækur í heilu
lagi eða brot.
Óbætanleg verðmæti
flutt fram og aftur yfir
Atlanzhafið
Sem stendur höfum við hér
í Reykjavík fengið lánaðar 19
bækur af Njálssögu; af Dana
hálfu hefur lánb'eiðnum alltaf
verið tekið með vinsemd, en
hvers vegna á endilega að vera
gefin verði loforð (eins og ag flækja þessum óbætanlegu
stundum fyrr) um væntanlega,
„viðleitni" í dýrtíðarmálum, og
Alþýðuflokkurinn taki að sér
að sjá um þá viðleitni í fram-
kvæmd með þátttöku í ríkis-
stjórn. Verður þetta allt vafið
í fögur orð um nauðsyn þjóðar-
einingar og allsherjarfórna á
erfiðum tímum.
^ Ekki á kostnað
almennings
Áform leiðtoga Alþýðuflokks-
klikunnar eru þannig þau að
nota verkalýðssamtökin til þess
að lyfta sér upp í ráðherra-
verðmætum fram og aftur yfir
Atlanzhafið í stað þess að
geyma þau í landinu sem skap-
aði þau fyrir 6—700 árum,
sem er alveg einstaétt, þar sem
alstaðar annarsstaðar var skrif
að á latínu á þeim tíma. Þetta
eru hin frægustu verk eins og
Noregskonungasaga Snorra
Sturlusonar, Heimskringla og
hinar þekktti ættarsögur um líf
og baráttu forfeðra vorra. Við
eigum það þessum verkum að
þakka að ísland er í dag sjálf-
stætt land með eigia tungu og
menningu. Hér er ekki rnn að
stóla á ný. Og til þess að svo ’ ræða vísindalega sérvizku held-
megi verða er ætlunin að fórna ur það sem er okkur runnið
hagsmunum alþýðusamtakanna
og brýnustu nauðsyn alls al-
mennings. Það skiptir vissulega
í merg og blóð.
Það var ekki nema gott að
handritunum var safnað og
ekki stóru máli hvort Stefán ( þeirra gætt, eins og t. d. þegar
Jóhann og Emil Jónsson sitja (Danakonungur bannaði sölu á
í ráðherrastólum eða einhverj- þeim til Svíþjóðar. Handritin
um öðrum stólum, en hitt er hafa verið höfð í heiðri, en það
alþýðusamtökunum lifsnauðsyn, hefur verið litið á þau sem
að láta ekki ganga á- rétt sinn [ norræn, enda þótt þau séu al-
með sundrungu og blekkingum. ( gerlega íslenzk, og þó að hand-
Gengislækkunin. hefur fært al-j£itin> með öllum þeirra skamm-
þýðumönnum heim sanninn um. stöfmúm, sem gerð eru vegna
það að þeir eiga allir sömu [ skorts á efni til að skrifa á og
hagsmuna að gæta, hvað sem ^ með tilliti til þess hve tíma-
stjórnmálaskoðúnum liður, og (frekt var að skrifa þau,
þeir búa sig nú undir sameig- , bl jóti að vera lesefni vísinda-
inlega baráttu, hlið við hlið. Þá . mannanna, þá eru þær í full-
baráttu verður að -leiða fram j komnu formi lifandi lestur
til sigurs, og koma í veg fyrir þjóðarinnar sem viðheldur
að pólitískir hagsmunaspekúL- . tungunni og yngir hana enn í
antar geti notað hana til að da» eins og fyrir hundruðum
þjóna einkahagsmunum sínum , ara
á kostnað alls almennings.
VíSreisnarálagningin
Framhald af 1. síðu.
heildsali selur smásala“ 28%.
Heildsöluálagning á lækninga-
tæki, rafgeyma, hreyfla, vind-
rafstöðvar og öll önnur raf-
magnstæki til iðju og iðnaðar
12%, smásöluálagning 25 og
31%. Ljósakrónur, lampar,
mælitæki og penir 22% í heild
sölu, 44 og 57 í smásölu. Rör,
leiðsluvír, innlagningarefni við
gerðarefni og allar aðrar raf-
magnsvörur 16,5% í heildsölu,
39 og 51% í smásölu.
Saumavélar, barnavagnar og
rciðhjól, heildsöluálagning:
10,5%, 22 og 34% í smásölu og
álagning á varahluti 15,5% í
heildsölu og 30 og 44% í smá
sölu.
Álagning á sement er 6%
„að viðbættum 23 kr. á smá-
lest“ steypustyrktarjárn 6%
að viðbættum 15,73 kr. á 100
kg., miðstöðvarofna 12% að
viðbættum kr. 6,29 pr. fermeter
Heildsöluálagning á saum er
6% að viðbættum kr. 18,29 á
100 kg.; smásöluálagning er 12
og 18% að viðbættum kr. 0,44
á kg. Álagning á steypumóta-
vír er 18%. Álagning á mið-
stöðvarkatla, baðvatnsgeyma,
eldavélar, vatnsleiðslurör, þak-
plötur, þakhellur, gólfflísar,
einangrunarplötur, þakpappa,
loftpappa, véggjapappa, mask-
ínupappa, filtpappa og smárið-
ið vírnet er 28%. Álagning á
þvottapotta, baðker, vaska,
skolprör og veggflísar er 30 og
34% (eftir efni), álagning á
Þegar Björnson \ildi
gleypa ísland ..
Staðreyndiz nm
strso og IriS
’7 Framhald af í. siðu. -4 Björstjerne Björnsson skrif-
einliliða gegn stjórnendum Sov- aði arið 1870 þáverandi foringja
étr. og fyrirætlunum þeirra. j íslenzkrar sjálfstæðisbaráttu,
Með því hefur hann sett sig í IJÓI,i Sigurðssyni í því augna-
þann gapastokk sem ekki verð- miði "að fá íslendinga til að
ur opnaður. skilja við Dani og ganga Noregi
Valtýr Stefánsson veit hverj-
ir ógna friði og velferð almenn-
ings um allan heim og hefur
flónskazt til að játa það. En
| hann hefur gengið í þjónustu
, þeirra áfla vitandj vits og af
j ráðnum hug. Niðurlæging hans
er dýpri en svo að lýst verði
(með orðum. En liann á einnig
jv ísan dónf í hpga þjóðarinnar
!um ókomnar aldir.
á hönd — þeirri tillögu var
hafnað. í einu bréfa sinna not-
aði Bjömson orðin: „Danir gqra
aldrei það sem er rétt nema
þeir séu hræddir“.
Eg er annarrar skoðunar.
Eg hef sjálfur dvalið 10 ár
við nám í Kaupmannahöfn
—•, og' ég trúi því að dauska
þjóðin muni sýna þann skiln-
ing á réttlæti að hún afhendi
Islandi það sem íslands er
þegar henni verða Ijósir
málavextir og það hverja
þýðingu þetta hefur fyrir
okkur. Skilningur Dana í
þessu máli mun tengja ís-
land fastar við Danmörk og
Norðurlönd en nokkuð ann-
að getur gert.
— Hvar á að geyma hand-
ritin ef þeim verður skilað aft-
ur ?
I eigin húsi.
-—■ Það hefur ekki verið á-
kveðið enn, en ég hygg að reist
verði sérstök bygging yfir hand
ritin, sem , jafnframt verður
helgidómur þjóðarinnar og
veglegur minnisyarði um skiln-
'ing og, vináttu Dana... handrit
in eru það eina sem við óskum
að fá frá Dönum.
Nordal hefur talað —: og talað
sig heitan — tala allir á Is-
landi. Við stöndum frammi fyr
ir heitustu óskum íslenzku þjóð-
arinnar, og við Danir gerðum
áreiðanlega vel og rétt, ef við
vafningalítið yrðum við þeim
óskum.
Heimurinn þarfnast fordæma
um vináttu og gagnkvæman
skilning milli þjóða. Danmörk á
. hér sitt tækifæri.
vatnskrana 38%, fittings 51%,
línóleum 22% í heilum rúllum
og 28% bútað, álagning á
furu og greni er kr. 2,36 á
kubikfet, á allan annan við
25%. Sé viður úr a-flokki
þurrkaður hér reiknast 12%
aukaálagning.
Heildsöluálagning á rúðugler
er 26% og 63 og 91% í smá-
sölu. Heildsöluálagning á máln-
ingu, lökk og trélím er 10,5%
en 27 og 40% í smásölu. Heild
söluálagning á fernisolíu er
13% en 33 og 45% í smásölu.
Heildsöluálagning á krít, þurrk
efni, kítti, tjöru og blackfernis
13% og '27 og 34% í smásölu
Þegar varan er seld sundur-
vegin má enn leggja á liana
15%.
Heildsöluálagning á fiski-
línur, öngultauma, þorskaneta-
slöngur, reknet og rekneta
slöngur er 10„5% en 21 og
30% í smásölu. Heildsöluálagn
ing á dragnætur, dragnótatóg,
lóðabergi, stálvír, manilla, sísal,
botrivörpugarn og fiskbindi-
garn er 12% en 25 og 36 í
smásölu. — Á útgerðar- og
skipavörur aðrar 12% en 36 og
51% í smásölu. Álagning á
strigapoka 18—22%. Heild-
söluálagning á gaddavír, stór-
riðin vírnet, girðingarstaura
og annað girðingarefni 10,5%
og smásöluálagning 17 og 23%
Álagning á smíðajám 13%.
Álagning á píanó og orgel er
23%, önnur hljóðfæri 34%
og varahluti 45%. Á mmii úr
silfri, pletti og gulli er heild-
söluálagning 14% og smásölu-
álagning 35 og 45%. Sama á-
lagning er á allskonar íþrótta-
tækjum. Heildsöluálagning á
skotvopn og skotfæri er 14%
og í smásölu 33 og 44%. .
Heildsöluálagning á innflutt
húsgögn er 10,5% og í smá
sölu 17 og 25%, og ef smásali
annast samsetningu og viðgerð
ir má hann bæta 9,5% við verð
ið.
Álagning á vélar, áhöld, verk
færi og allskonar tæki sem
ekki háfa verið talin annars-
staðar þar með taldar bifreið-
ar og bifhjól, er 23% sé verð-
ið undir 1000 kr., en 11% sé
verðið 1—5 þús. kr. — að við-
bættum 1^0 kr. og 6% sé verð-
ið yfir- 5000 kr. Sama álagning
er á . varahlutum- sem. pantaðir
liafa verið með verkfærunum,
en annars er álagning á vara-
hluta í vélar og verkfæri 51.%
og við það má enn bæta 6%!
Þá er ennfrémur í tilkynning
unni þessi klausa: Almenn á-
ky-Si: Á engar vörur, hvort
sem, þær eru innfluttar eða
framleiddar hér á landi og sér
stök verðlagsákvæði gilda’ ekki
um, eða auglýst hpfur verið,
má leggja meira en hér segir,
nema sérstakt leyfi verðlags-
stjóra komi til: I heildsölu:
14%. I smásöiu: a. þégár
keypt er af innlendum heild-
sölubirgðum 42% b. þegar
keypt er beint frá útlöndum
54%. Söluskatti má bæta við
söluverð áiagningar: -J ■■■