Nýi tíminn - 23.10.1952, Blaðsíða 2

'2) — NÝI TÍMINN — Fimmtudagur 23. október 1952
MEÐAN FÓLKSÐ SVAF
Aðfangadag jóla 1910 sendi
bandaríski ræðismaöurinn í Rvík
Bertel E. Kunihoim, yfirboðara sín-
um Cordell Hull, orðsendingu frá
utanríkisráðherra Islands. Ráð
herrann Stefán Jóhann Stefánsson,
spurði hvernig hæstvirt Banda-
ríkjastjóm tæki því ef til kæmi
beiðni frá Alþingi um hervernd
lslands. 1 orðsendingunni kvaðst
Stefán Jóhann Stefánsson áhyggju-
fullur vegna þess að þýzkt her-
nám kynni að vofa yfir landinu
ef aðstaða Bretlands versnaði.
Bandariski utanríkisráðherrann
svaraði 18. janúar 1941 að þeir
hefðu samúð með hinum kvíðandi
íslenzka ráðherra og skyldu hafa
alvarlega í huga samband Banda-
ríkjanna og Isiands en Banda-
ríkjastjórn vildi engar skuldbind-
ingar á sig taka að svo stöddu.
Bandaríkin vildu áskilja sér fullt
athafnafrelsi svo þau ættu hægt
með að snúast við hverjum þeim
atburðum er snertu hagsmuni
Bandaríkjanna.
1 júní 1941 lýsti brezka stjórn-
in yfir því i Washington að hún
væri reiðubúin að láta brezka
hernámsliðið á Isiandi víkja fyrir
Bandaríkjaher. Forseti Bandarikj-
anna ákvað þá að framkvæma þau
skipti. (Sbr. The Memoirs of Cor-
dell Hull, bls. 946-947).
Hvar er íslenzkra heimilda að
leita um þessa örlagaþrungnu at-
burði Islandssögunnar? Hvar er
að leita frásagna, skýrslna og
skjala íslenzkra rikisstjórna um
íslenzk utanríkismál? Skyldi hitt
reynast rétt, að aldrei hafi is-
lenzk ríkisstjórn látið svo lítið að
fræða þjóðina um þessa mála-
leitun Stefáns Jóhanns Stefáns-
sonar, sem hann gerir af hálfu
Þrig'gja íslenzkra stjórnmálaflokka,
Alþýðuflokksins, Sjálfstæðisfiokks-
ins og Framsóknar; og hefuf nú
vegna framhaldandi baktjalda-
makks þeirra sömu flokka við
stjórn erlends stói’veldip oiðið að
upphafshlekk særandi hernaðar-
fjötra og erlendrar íhlutunar um
allt þjóðiif Islendinga.
Frásögnin i greinarbyrjun þræð-
ir stúttorða lýsingu Cordells Hulis
á þvi hvernig bar að bandaríska
heríiámið 1941. Fýrst hin vanhugs-
aða orðsending Stefáns Jóhanns
Stefánssonar, Hermanns Jónasson-
ar, Ólafs Thórs, Eysteins Jónsson-
ar og Jakobs Möllers, sem svar-
að er á þann kaldrifjaða hátt
sem einkennir slík millirikjavið-
skipti eigi þau að fara leynt:
Bandarikin kæra sig ekki um að
gefa neinar suldbindingar um her-
nám Islands, á því stigi stríðsins
var það ekki fullljóst að hagsmun-
um Bandarikjanna væri bezt borg-
ið með slíkri ihiutun í Evrópu.
Og svo nokkrum mánuðum siðar
afhendir brezka stjórnin landið
bandariskum her. Samtímis því
að sá her er að stíga á land
eftir margra mánaða undirbúning,
er settur á svið hinn hörmulegi
sjónieikur á Alþingi Islendinga,
opinská háðung við sjálfsákvörð-
unarrétt smáþjóðar, alþingismenn
Sjálfstæðisflokksins, Framsóknar
og Alþýðuflokksins samþykkja
það sem hið erlenda stórveldi
fyrirskipaði, voru látnir biðja um
það hernám sem þegar var verið
að framkvæma. Reynt var af al-
efli að blekkja þjóðina um það
sem raunverulega gerðist, áróður-
inn barnalegi um gæzku og dá-
semd og göfuglyndi. hins erlenda
stórveldis sem svo hrottalega tróð
undir járnhæl frelsi Islands og
sjálfstæði hófst í lceyptum mál-
gögnum hinna seku flolcka, er þá
þegar höfðu lcosið sér hlut.
★
Sagnf ræðingum f ramtíðarinnar,
í frjálsu Islandi, mun reynast örð-
ugt að skilja hvernig foi-ystu-
menn þriggja stjórnmálaflokka á
Islandi gátu lagzt jafn lágt og
þeir hafa gert áratuginn 1941—’51,
hversu blygðunarlaust þeir
smeygðu hernámsfjötri stórveldis
á þjóð sína. Hitt mun þó eldci
síður undrunarefni hve vel þeim
tókst að leyna þjóðina hinu sanna
um ætlanir sínar og athafnir,
dylja stóran hluta hennax þess
sem gerðist að tjaldabaki, allt
frá hernámsbeiðni þjóðstjófnar-
innar á aðfangadag 1940 til undlr-
búnings hins grímulausa hernáms
á friðartima 1951. Hvernig verður
það skilið síðar meir að opinberir
stjórnmálaleiðtogar, sem hika ekki
við að gera sjálía sig að vesælum
ómerkingum hvað eftir annað,
geti villt mönnum svo sýn að
fiokkar og kjósendur halda áfram
að láta eins og þetta séu heiðar-
legir menn? Hvernig verður litið
á þá svardaga ráðherra og þing-
manna, þríflokkanna að aldrei
skuli koma til herstöðva á Islandi
á friðartímum, í ljósi þess er
gerðist vorið 1951.
*
Hvernig er hægt að stinga heil-
um þjóðuni þann svefnþorn að
þær látl misþyrma ser eins og
þríflolckarnir í þjónustu Banda-
ríkjaauðvaldsins hafa misþyrmt ís-
lenzku þjóðinni þennan áratug?
Ekki sízt sú spuming mun
framtíðarmönnum torráðin. Þeg-
ar flett er sögublöðum þessara
ára sést sú stórmerka staðreynd,
að á öiluiii stigum himuir banda-
rísku ásælni hefur þjóðin verið
vöruð við, hefur lienni verið
sagt hvernig verið væri að mis-
þyrma henni andvaralausri, fjötra
hana og kefla.
Á hverju einasta stigi hinnar
bandarísku ásæini hefur Sósíal-
istaflokkurinn barizt gegn myrkra-
öflunum sem fært hafa þjóðina í
fjötrana, þingmenn hans og blöð
skýrt fyrir þjóðinni hvað væri að
gerast. Elcki seinna en í febrúar
1941, tveimur mánuðum áður en
Þjóðviljinn var bannaður, fletti
hann ofan af balctjaldamakki ís-
lenzku þriflokkanna við Banda-
rikjastjórn og varaði við afleið-
ingunum. Baiátta þingmanna Sósí-
alistaflokksins við hin örðugustu
skilyrði gegn bandarísku ásæln-
inni mun lifa í íslandssögunni með
heiðum ljóma þeirra tinda sem
hæst ber í sjálfstæðisbaráttu þjóð-
arinnar; barátta göfugs málstað-
ar, málstaðar Islands, gegn hrædd-
um og hugvilltum landráðalýð. Og
nú þegar ætti ein staðreynd þess-
ara ára að nægja til að vekja
margan mann: 'Eina htóiárás
Bandarílcjamanna sem þjóðin fékk
að vita um í tíma og hrundlð var
— iiin ósvífna lcrafa Bandarílcja-
stjórnar 19-15 iim herstöðvar á ls-
iandi til 99 ára — fékk þau örlög
vegna þess og þess eins að Sósí-
alistaflokkurinn átti þá menn í
ríkis3tjórn Islands, það var staðið
á verði um má’stað Islands aila
leið upp í stjórnarráð. Og Banda-
rikjastjórn skiidi að það varð að
fara lævislegar að til að smeygja
fjötrinum á Islendinga — og
fyrsta skilyrðið var að hrekja ný-
sköpunarstjórnina frá völdum og
í staðinn bandarískar lepp-
stjórnir. Það tókst, vegna land-
ráða stjórnmá’amanna og and-
varaleysis þjóðarinnar. Upp frá
því telcur hin ömurlega„fígúra“
Bjarna Benediktssonar, hins ís-
lenzka La.vals, að varpa landráða-
skugganum um allt þjóðlíf Islend-
inga.
'Á'
Er hægt að vænta þess að þjóð-
in vakni af þeim dvala sem gert
hefur óþurftai-möunum hennar
fært að iauma á hana banda-
rísku fjötrunum? Margt bendir
til að almenningur í Sjálfstæðis-
flokknum, Framsókn og Alþýðu-
flokknum sé farinn að rumska,
sjái óljóst í svefnrofunum hvílík
óhæfuverk hafi verið unnin á
þjóðinni meðan mikill hluti henn-
ar mókti andvaralaus og treysti
orðum manna eins og Bjarna
Ben., Eysteins Jónssonar og Ste-
fáns Jóhanns Stefánssonar. 1 her-
búðum aJlra þessara flolcka grípur
nú um sig sá ótti að fólk-
ið vakni og skilji, — viðbrögð lýð-
skrumskompásanna Ramiveigar og
Gyifa sýna stefnu óttans.
Megi þjóðsvikararnir í þríflokk-
unum skjálfa af ótta við skiln-
ingsauka íslenzku þjóðarinnar.
Megi þeir sjá og finna að sú
stund kemur er allir þjóðhollir
lslendingar valcna ti! vitundar urn
íllvirkin sem leppar hins erlenda
valds frömdu á andvaralausri þjóð
áratuginn 19-11—1951. Sú stund
er skapast þjóðfylking Islend-
inga úr öllum flokkum gegn er-
lendri áþján, gegn hernámi lands-
Imi. s. G.
r leigwnon
eyniþjónustunnar arnjupaoir
Áttu aS annast morS kommúnista og
sósialdemokrata ef til striSs kœmi
Vestur-þýzk stjórnarvöld hafa komið upp um leyni-
félag fyrrverandi liðsforingja 1 þýzka hernum, sem átti
aö láta til sín taka, ef til styrjaldar kæmi viö Sovétríkin.
gegn kommúnistum og sósial-
demokrötum.
Þessi félagsskapur er sér-
deild, æskulýðssamtaka. þýzka
afturhaldsius Bund Ðeutscher
Jugend (BDJ), kölluð „tækni-
þjónusta“. Leiðtogi hans er
varaformaðurBDJ, Gerhard Pet-
ers, Frankfurt.
Hlutverk „tækniþjónustunn-
ar“ var að heyja skæruhemað
i baklandi sovéthersins, sprengja
Þetta upplýstist í ræðu, sem
Georg August Zinn, forsætis-
ráðherra sósialdemokrata í vest-
urþýzka fylkinu Hessen hélt
þar í þinginu á miðvikudag-
inn. Zinn sagði, að þessum
félagsskap hefði verið komið
upp fyrir bandarískt fé og
hefðu meðlimir hans verið æfð-
ir í skæruhernaði. Jafnframt
hefði verið ætlunin að beita
honum i stjómmálabaráttimni
lléílækari arnrnr AlþýOra-
sambarads ¥.-Þýzkalands
sigraði á §ainliaiidsþiiigi
Viö stjórnarkosningu í Alþýðusambandi Vestur-Þýzka-
lands í gær fékk róttækari armur sambandsins yfirhönd-
ina.
Hægrikratinn Cliristian Fette,
sem verið hefur formaður sam-
bandsins undanfarin tvö ár, féll
við forsetakjörið í gær en kosn-
ingu hlaut Walter Freitag, sem
verið hefur formaður sambands
málmiðnaðarmanna.
Harðari barátta gegn her-
væðingunni.
Fréttaritarar í V-Þýzka'andi
segja að kosning Freitag muni
þýða það, að Alþýðusambands-
stjórnin muni taka upp harðari
stefnu í kaupgjaldsmálum en
fymi stjórn fylgdi og ekki s'kirr
ast við að leggja í vinnudeilur
til að fá kröfum verkamanna
framgengt. Einnig muni and-
staþa sambandsstjórnarinnar
gegn samningi þeim um her-
væðingu V-Þýzkalands, sem Ad-
enauer forsætisráðherra hefur
gert við Vesturveldin, harðna
til muna.
Fette lagði allt kapp á að
hafa gott samstarf við vestur-
þýzka stóratvinnurekendur og
hann var fylgjandi hervæðingar
samningnum. Bæði hann og
Freitag eru sósia’demókratar.
Félag réitækra stúdsnta:
Hernámsliðið haldi sig innan
girðingar Keflavíkurflngvallar
„Fundur haldinn í Félagi .róttækra stúdenta 16. okt.
1952 bendir á hina aukim hæt'u í samskiptum við
bandaríslia hernámsliðið sem er fólgin í því háítariagi
þcss að klæðast borgarlegum fötum í hæjarrápi sínu.
Funduriiui mótmælir harðlega þessari lymskufullu til-
raim bandaríslta hernámsstjórans til að smygla her-
mönnum inná ísienzk heimili og krefst þess að þeim
verði haldið innan girðingar á Keflavíkurflugvelli.“
brýr, birgðastöðvar, o.s.frv. —
Síðar áttu skæruliðarnir að
hörfa suður fyrir Alpa og gera
þaðan árásir á land á valdi
sovéthersins.
18. september sl. gerði vest-
urþýzka lögreglan húsrannsókn
á skrifstofum BDJs í Frank-
furt og nokkrir af leiðtog-
um æskulýðssambandsins voru
handteknir. Saksóknari ríkisins
í Karlshuhe fékk mál þeirra
til meðferðar, en hann lét
sleppa þeim úr fangelsinu á
þeirri forsendu, að BDJ væri
stofnað að tilhlutan bandarísku
yfirvaldanna í Þýzkalandi.
Ein deild „tækniþjónust-
unnar“ nefndist Abwehrdi-
enst (gagnnjósnir), og ldut-
verk hennar var að húa til
skrá yfir það fólk, sem telja
mætti „óáreiðanlegt“, ef til
styrjaldar kæmi við Sovét-
ríkin, og hún átti jafnframt
að sjá um að gera þetta fólk
„óskaðlegt“, skjóta það, ef
með þyrfti. Zinn sagði að
sannanir fyrir þessu hefðu
fengizt í skjölum, sem fund-
usit á skrifstofu BDJ. Lög-
reglan hafði tekið 15 arltir
með nöfnum kommúnista og
80 með nöfnum sósíaldemo-
krata, þ.á.m. þingmanna á
fylkisþingum og vesturþýzka
ríkfsþinginu, ráðherra í fylk-
isstjórnum og annarra
þekktra stjóramálamanna.
Fonnaður „tækniþjónustunn-
ar“, Peters, hafði búið hjá
Bandaríkjamanni i íbúð, sem
heyrði undir bandaríska her-
námsliðið í Frankfurt, og þessi
Bandaríkjamaður hafði komið í
veg fyrir handtöku hans.
Zinn sagði, að hann hefði
fengið vitneskju um þennan
fé’agsskap 2. október. Banda-
ríska herstjórnin viðurkeimdi,
að félagsskapnum hefði verið
falið það hlutverk ef til styrj-
a.1d,3-r.,kæmi, að: fteui.i^ skejipnd-
arverk að baki viglínunnar, en
hélt þvi fram að ákveðið hefði
verið að leysa hann upp og
liann hefði verið lagður niður
í septemberlok. — Herstjómin
hefði nú ákveðið að rannsaka
hve mikið bandariskir liðsfor-
ingjar liefðu vitað um félags-
skapinn og þá starfsemi hans
sem beint var gegn þýzkum só-
síaldemokrötum.
ÞýzkaSandi
Rannsóknarlögreglan í V.-
Þýzkalandi hefur gefið út að-
vörun til ungra stúlkna um að
vara sig á Iivítri þrælasölu.
Lögreglan kveðst hafa komizt
á snoðir um að fögur og traust
vekjandi kona milli tvítugs og
þrítugs liafi ferðast urn og ráð-
ið að minnsta kosti tug tvítugra
stúlkna til starfa í næturldúbb
í Súdan í Afriku. Við rannsókn
hefur komið í ljós að klúbbur-
inn er ekki til en samningai’n,
ir, sem stúlkumar hafa verið
fengnar til að skrifa undir eru
svo lævíslegir að þær væru al-
veg á valdi „vinnuveitendanna".
Meðal annars skuldbinda þær
sig til að starfa „í öðmm hús-
um“ og að hafast við meðal
gestanna „klæddar kokteilkjól-
iim" eftir sýningámar.
BREZKT HERLIÐ SENT TIL
KENYA I ÁFRIKU
leymféag Ifsíkumanra gezir bíezku
lögreglunni erfitS fym.
Brezk hersveit var í gær flutt í flugvélum frá Suez-
héraði til Nairobi, höfuöborgar Kenya sem er í austur-
nluta Mið-Afríku.
í Kenya, sem er brezk ný-
lenda, hefur leynifélag, sem
kallast maú-maú, imdanfarna
mánuði gert lögreglunni erfitt
fyrir og er hersveitin send
henni til hjálpar.
Tilefni þess var sagt, að
leynifélagið hefði kveikt í
klúbbi Evrópumanna, skammt
fyrir utan höfuðborgina í fyrra-
dag. Undanfarna mánuði hefur
verið ráðizt á bæi Evrópu-
manna í nýlendunni, gripahús
þeirm brennd til kaldra kola
og beitiland þeirra eyðilagt með
eldi.
Lögreglan hefur liandtekið
10 manns, sem grtmaðir eru
um þátttöku í ’árásinni á klúbb-
húsið. Um 40 aðrir voru hand-
teknir fyrir að hafa verið á
leynifundi félagsins. Þrír vom
handteknir fyrir morð á inn-
bornum lögregluþjóni í brezkri
þjónustu og 27 fyrir að hafa
verið í vitorði með þeim.
1 Nairobi hafa verið myndað-
ar sjálfboðasveitir Evrópu-
manna til aðstoðar lögreg’unni
og sóttur hefur ver'ð liðsstyrk-
ur úr þeim héruðum nýlend-
unnar, þar sem leynifé’agið
hefur ekki gert vart vi'ð sig
hingaðtil.

-H* StM': iui’ •OOf&'í öááí 'gtelíVd gO
ð;.foid
/■ISSteZ’Sb- ví-.í.