Nýi tíminn - 10.06.1954, Qupperneq 10

10) — NÝI TÍMINN — Fimmtudagur 10. júní 1854
Þriðji hver Fralcki drekkur
meira en góðu hófi gegnir
Áfengisnautnin þjóðarböl í landi léttn vínanna
Birt hefur veriS í Frakklandi óhugnanleg skýrsla um
afleiðingar áfengisnautnar þar í landi. í skýrslunni segir,
að meira en þriðjungur þjóðarinnar neyti áfengis í óhófi.
Skýrslan er samin af dr. Eti-
enne May að tilhlutan félags-
málanefndar franska ríkisins
og fara helztu niðurstöður hans
hér á eftir.
15% karlmenn áfengissýktir
15% af öllum fullorðnum
karlmönnum eru sýktir af á-
fengi að meira eða minna leyti,
en 5% af konunum, og þriðj-
ungur þjóðarinnar drekkur meir
en góðu hófi gegnir. Áfengis-
neyzia Frakka árið 1951 var
þrisvar sinnum meiri en Banda-
ríkjamanna og helmingi meiri
en ítala.
4 mill.j. lifa af áfengisverzlun
4 milljónir manna hafa fram-
færi sitt af verzlun með á-
fengi og 1.5 millj. starfa ein-
ungis að áfengisfram’.eiðslu.
Nær 30% af öllum mannslát-
um í aldursflokknum 35-50 ára
Þetta var tilkynnt í Washing-
ton í gær og það látið fylgja
með, að grunur lægi á, að skip
þessi væru með vopnafarma frá
Tékkóslóvakíu.
Um leið var tilkynnt, að
sænska skipið Alfhem, sem
Bandaríkjastjórn segir að hafi
komið með vopn til Guatemala
frá Póllandi, sé nú í höfn í
Flórida og standi nú yfir yfir-
heyrslur yfir skipstjóra þess og
áhöfn. Útgerðarfélagið sem skip-
ið á hafðl gefið skipstjóranum
standa í einhverju sambandi
við áfengisneyzlu, cg 30-40%
af ölliun umferðaslysum eiga
rætur sínar að rekja til henn-
ar. 20-30% af öllum slysum á
vinnustöðum stafa einnig af
áfengisneyzlu og 30% af öllum
afbrotum eru framin af ölv-
uðum mönnum.
500,000 vínkrár
Fyrir hverja tíu Frakka sem
gera kaup í brauðsölubúð, eiga
34 viðskipti við vínsalann við
hliðina. I Frakklandi eru 500
þúsund vínkrár, og á mörgum
þeirra er ekkert annað en vín
á boðstólum.
3,260,000 heimabruggarar
í skýrslunni er heimabruggið
sérstaklega fordæmt. Þetta
heimabrugg er löglegt í Frakk-
iandi, vinbændum er leyft að
brenna vin heima, og slíkar
fyrirmæli um að halda til banda-
rískrar hafnar og láta þar yfir-
heyra sig um ferðir skipsins.
Guatemalastjórn hefur neitað
þvi, að hún hafi keypt nokkur
vopn af kommúnistísku ríki, en
segir, að enda þótt svo hefði ver-
ið, væri það algert einkamál
hennar.
Hún hefur nú boðið stjóm ná-
grannaríkisins Honduras griða-
sáttmála, en síðustu dagana hafa
borizt þangað margir vopna-
farmar frá Bandaríkjunum.
bren.nivínsgerðir eru nú taldar
3.260,000 talsins. Heimabruggið
Framhald á 8. síðu.
Dagar í Danmörk
Um dagisin, nglm
og néttina
þau lengi rætt saman sem
systir og bróðir þegar karl-
maður var kominn þar til að
heimta rétt sinn og sagði:
Komdu. Andrés sat einn eftir,
heið þingeysk ró í svipnum.
— Nei, það leikur sér enginn
að því að kippa Andrési út
af vegi dyggðarinnar.
Oft er í holti . . .
Þið megið ekki af framan-
sögðu halda að hér hafi ver-
ið farið með okkur á einhvem
vondan stað. Þvert á móti.
Hér skemmtu menn sér sið-
samlegar en á sumarböllum í
sveit á íslandi. Og líklega höf-
um við aldrei í ferðinni kom-
izt nær því að sjá Dani heima
hjá sér.
Hefurðu séð marga íslend-
inga héma? spurði ég Hauk.
Ha, íslendinga! og höfuðið á
honum snerist allt að 120
gráður í leit að kunningja að
heiman. Svo ræddum-við tun
þá reynslu að jafnvel í fjar-
lægustu afkimum . jarðkringl-
unnar má eiga von á íslend-
ingi, hvað þá hér í Danmörku.
En svo var þess allt í einu
minnzt að árla skyldi risið
að morgni. Á heimleiðinni
ræddum við að vanda saman
á íslenzku. Og er við áttum
skammt ófarið að hótelinu
heyrðum við alit í einu sagt:
Gott kvöld. Við heyrðum að
þið eruð landar. Frammi fyr-
ir okkur stóðu piltur og
stúlka heiman af Islandi.
Stundu síðar fleygðu sex
þreyttir menn sér „beint í
kojuna maður!“
J. B.
Bandarískum herskipum sigað á
kaupför á leið til Guatemala
Stjórn Guatemala býður Honduras griða-
sáttmála
Bandarískum hersktpum hefur verið skipað að hafa
gát á ferðum tveggja kaupfara sem eru á leið frá Vestur-
Evrópu til Guatemala.
Danska lögreglaxt hjálpaii vlð
útgáiu áslenzkra handrita
Ný 1'iósprentuS átgáfa þeirra hafin
Fyrsta bindið í nýrri ljósprentaðri útgáfu íslenzkra
handrita er komið út á vegum bókaforlags Einars Munks-
gaards í Kaupmannahöfn.
Jón Helgason prófessor er rit-
stjóri verksins, Manuscripta Is-
iandica. Bindin verða alls 20 og
er ætlunin að ljúka við útgáfu
þeirra á næstu tíu árum.
Það er nú liðinn um aldar-
fjórðungur síðan Munksgaards-
forlag hóf fyrstu útgáfu sína á
ljósprentunum af . íslenzkum
handritum. Sú útgáfa átti einnig
að vera í 20 bindum, en það síð-
asta er enn ókomið.
Nýja útgáfan hefur ýmsa kosti
fram yfir þá gömlu, hún er bæði.
handhægari og læsilegri. Það erj
að þakka nýrri aðferð sem notuðj
hefur verið við IjósprentuninaJ
_
Lögreglan bauðst til að
hjálpa
Einn af yfirlögregluþjónunum
í dönsku rannsóknarlögreglunni,
C. A. Jensen, skaut því að próf-
essor Jóni, að sér þætti líklegt,
að nota mætti kvarslampa, sem
gefa frá sér útfjólublátt Ijós, til
að auðvelda lestur gamalla hand-
rita. Slíka lampa notar lögregl-
an m. a. við rannsófcnir á skjala-
fölsunum. Jón fékk slíkan lampa
lánaðan hjá lögreglunni og
reyndist hann hið mesta þarfa-
þing.
Á köflum eru sum handritin
algerlega ólæsileg við venjulega
birtu. Menn hafa reynt að ráða
í eyðurnar og tekizt það mis-
jafnlega. Hinar nýju ijósprent-
anir munu því auðvelda mjög
starf vísindamanna við útgáfu
hinna íslenzku handrita.
Kostar um 10.000 ísl. kr.
Fyrsta bindið, sem kom út fyr-
ir síðustu helgi, er prentað í 300
eintökum. Gerist menn áskrif-
endur að öllu verkinu í heild, fá
þeir það fyrir 4000 danskar kr„
eða 400 kr. á ári í þau 10 ár, sem
útgáfan á að standa. En auk þess
verður hægt að kaupa einn ár-
gang í einu, í honum verða 1—3
bindi eftir lengd handritanna,
og kostar árganguiirm 600 kr.
danskar.
Saina hjortað dælir
Méði nm tvo líkomi
HjarSagallar barna l&gíærSir meðan æ5a-
kerli þeirra og loreldris eru tengd
Læknar eru teknir aö gera vandasamar hjartaaðgerðir
á börnum á þann hátt a'ð hjarta foreldris er látið annast
dælingu blóðsins um æðakerfi barnsins meðan á aðgerð-
inni stendur.
Skurðaðgerðir á hjartanu eru
ákaflega vandasamar, fyrst og
fremst vegna þess að erfitt er
fyrir skurðlækninn að vinna
með tækjum sínum í líffæri
sem blóðið streymir stöðugt
um.
Margar tilraunir hafa því
verið gerðar til að smíða vél-
hjarta, sem geti tekið við að
dæla blóðinu um líkamann
meðan á hjartaskurði stendur.
Vélhjörtu hafa verið notuð
nokkuð með sæmilegum árangri
en þau sem hingað til hafa
verið smíðuð þykja þó að ýmsu
ófúllkomin.
Margra ára undirbúningur-
Nú hafa ellefu læknar i
Minneapolis í Bandaríkjunum
komizt að þeirri niðurstöðu að
þegar um er að ræða ung
börn sé ekki þörf á vélhjarta,
miklu betra sé að láta hjarta
einhvers annars dæla blóðinu
um Jíkama barnsins meðan á
aðgerð stendur.
Unair stjórn skurðlæknisins
Clarence Lillehei Köfðu lækn-
arair velt þessu viðfangsefni
fyrir sér áram saman og í vor
töldu þeir sig loks hafa séð við
öllum vandkvæðum.
Blóðið leitt á milli.
Fyrsti sjúklingutinn var
þrettán mánaða drengur, sem
var með op I skilrúminu milli
framhólfa hjartans. Hann var
lagður á skurðarborð og faðir
hans, sem var af sama bióð-
flokki, á annað við hliðina.
Siöngu var stungið í lærís-
slagæð á föðurnum og súrefnis-
þrungið blóðið leitt eftir henni
i dælu, sem knúði það inn í
slagæð í brjósti barnsins. Eft-
ir að blóðið hafði runnið um
æðakerfi bamsins var það
leifct eftir slöngum og dælum
úr bláæð nærri hjartanu í blá-
æð á læri föðursins. Það rann
síðan um hjarta hans og lungu,
hreinsaðist og fylltist súrefni,
og síðan hófst sama hrir.grásin
á ný.
(Iægt í háiftima.
Læknarnir telja, að óhætt sé
að halda þessari víxlblóðgjöf
áfram í hálftíma. Eftir hálfa
átjándu mínútu var þessari
aðgerð lokið. Gatinu á skiirúm-
inu hafði verið lokað, læknir-
inn gat athafnað sig í þurru
hjarta og fylgzt með öllu með
Hillary er
heill heilsu
Nýlega barst til Nýju Dehli í
Indlandi skeyti frá fjallgöngu-
garpinum sir Edmund Hillary,
sem kleif Everest-tind í fyrra
ásamt Tensing. Segir í skej’tinu
að Hiilary sé nú við beztu heilsu
en hann fékk lungnabóigu eftir
að hann riíbrotnaði við að
bjarga félaga sínum úr jökul-
sprungu í 7000 metra hæð í
Himalajafjöllum.
augunum. Hjartað sló þó eðli-
lega, því að - blóðrennslið til
hjartans sjálfs var með eðli-
legum hætti þótt ekkert blóð
færi um hjartahólfin.
Þrjár aðgerðir.
Þetta fyrsta barn þoldi að-
gerðina sjálfa vel en dó nokkr-
um dögum síðar úr lungna-
bólgu-
Síðan háfa hjartagallar á
tveim öðrum börnuni, öðru
þriggja og hinu fimm ára, ver-
ið lagfærðir með sama hætti.
I bæði skiptin var hjarta föð-
urins látið dæla blóði um lík-
ama barnsins. Þessi börn eru
á góðum batavegi og feðrunum
virðist ekki hafa orðið hið
minnsta meint af að blanda
blóði við börn sín.
Hægt að hjálpa helmrngi.
Alltaf fæðast allmörg börn,
sem hafa gallað hjarta. Ann-
að hvort deyja þau mjög ung
eða eru örkumla menn alla
ævi. Læknarnir í Minneapolis
telja að hægt muni að lækna
um helming af þessum börnum
með aðgerðum, sem víxlblóð-
gjöfin gerir framkvæmanlegar.
tf tvarpið
Framhald af 4. síðu.
Útvarpið býður.
Margs missti ég í útvarpi
vikunnar, sem vera má, að
vert hefði verið umsagnar, svo
sem úr íslenzkri prestasögu,
ljóðalestur og tónleikar og
náttúrlegir hlutir á fimmtudag-
inn, smásaga eftir Martin And-
ersen Nexö, og auk þess vil
ég í 'því samþandi nefna leik-
rit laugardagskvöldsins, sem
hófst mjög ánægjulega, en mér
auðnaðist ekki að hlýða á til
loka. — Léttu tónarnir hans
Jónasar Jónassonar voru ægi-
legt léttmeti, ævintýri Björgólfs
var allt of lítið ævintýri, þótt
víst sé það góðra gjalda vert
að áminna giftar konur um að
harka af sér, þótt eiginmenn
þeirra séu langdvölum að heim-
an. — Kynning á tónsmíðum
Magnúsar Á. Árnasonar má
teljast til merkra atburða, og
var það maklegt þessum hljóð-
láta og fjöllynda listamanni,
að svo ágætir listamenn sem
Guðmundur Jónsson og Viktor
Urbansson voru fengnir til að
kynna tónsmíðar hans. .—
Söngur lögreglumanna var
býsna góður.
Einu sinni voru „hefmdar-
verkamenn kommúnista“ á
Malakkaskaga, samkvæmt frétt-
um Útvarpsins. Nú eru „bófar“
í Túnis. Það er meiri bölvaður
ræfildómurinn í þessari frétta-
stofu okkar að eltast við fár-
yrði nýlendukúgara á menn,
sem ekki eru neitt annað en
forustumenn kúgaðra í baráttu
fyrir frelsi sínu. Hví venur
stofnunin sig ekki af þvílíkum
vesaldaróþverra?
G. Ben.