Nýi tíminn - 09.09.1954, Qupperneq 6

6) —- NÝI TlMINN — Fimmtudagur 9. septembber 1954
r
NÝI TÍMINN
Útgefandi: SameinlngarfloUkur alþýðu — SÓBÍalistaflokkurlnn.
Hitstjóri og ábyrgðarmaSur: Ásmundur Sigurðsson
Greinar í blaðið sendist til ritstjórans. Adrs: Afgreiðsla
Nýja timans, Skólavörðustíg 19, Reykjavík
Afgreiðsla og auglýsingaskrifstofa Skólav.st. 19. Sími 7500.
Áskriftargjaid er 30 krónur á ári.
Frentsmiðja Þjóðviljans li.f.
Géð tíðindi í markaðsmáium
Því hefur lengi verið lýst sem einu mesta áfalli sem yfir
íslenzkt atvinnulíf hefur dunið' að sett var löndunarbann
á íslenzkan fisk !í Bretlandi. Hafa verið fluttar um það
margar ræður af hérlendum stjórnmálamönnum og grein-
ar verið skrifaðar, en Ólafur Thors hefur með reglulegu
millibili gefið áhrifamiklar lýsingar á hinni skeleggu bar-
áttu sinni fyrir því aö þau viöskipti verði tekin upp aftur
á nýjan leik. Þegar ráðizt var í hið furðulega Dawsön-
æfintýri ætluðu stjórnarblöðin einnig af göflunum aö
ganga, þau sendu fréttaritara til útlanda og létu þá
senda dagleg hraðskeyti, gefin var út sérstök bók um
Dawson og þar fram eftir götunum.
Hefði því mátt ætla að lífsafkoma íslendinga væri undir
bessum viðskiptum komin, en reynslan segir því miður
nokkuð annað. Hún sýnir aö þjóðin hefur haft furðu
litlar gjaldeyristekjur af ísfisksölunum til Bretlands og
furðu mikill nluti af andviröinu át sig upp í kostnaö
sem virtist misjafnlega eðlilegur. Hún sýnir einnig að
mjög erfitt var að reiða sig á uppboðsmarkaðinn, sveifl-
urnar voru oft geysilegar og fylgdu þeim stórfelld töp
fyrir útgerðina. Voru þessi viðskipti einskonar happdrætti,
sem erfitt er að byggja á nokkrun atvinnuveg.
Á sama hátt hefur ísfisksölunum til Vesturþýzkalands
verið háttað siðustu árin. Fiskurinn er boðinn upp og söl-
urnar hafa verið ákaflega misjafnar, á þessu hausti hafa
ýmsir togarar t.d. tapað 1—200.000 kr. á ferð. Engu aö
síður hafa stjórnarvöldin talið þessi vesturþýzku viðskipti
mjög mikilvæg og veruleg sárabót fyrir löndunarbannið í
Bretlandi.
En nú er komið í ljós að það er hægt að haga ií’sfisk-
sölum á annan hátt en tíðkast í Englandi og Vesturþýzka-
íandi. Eins og skýrt hefur verið frá fóru þeir Lúð-
vík Jósepsson og Ársæll Sigurðsson til Austurþýzkalands
til þess að ræða við þarlend stjórnarvöld um möguleika
á því að þau keyptu íslenzkan togarafisk. Var þetta mjög
athyglisverður möguleiki, því vitaö vár að einmitt Aust-
urþjóðverjar höfðu keypt mikinn íslenzkan fisk fyrir
styi'jöldina. Og það kom í ljós að austurþýzk stjórnarvöld
höfðu fullan hug á því að taka upp þau viðskipti á nýjan
leik. Kveðst austurþýzka stjórnin vera reiðubúin til að
taka við 7000 tonnum af ísvöröum togarafiski til áramóta,
en það eru 40—50 togarafarmar. Jafnframt eru Austur-
þjóðverjar reiðubúnir til að greiða allan þennan fisk á
föstu verði sem samið er um fyrirfram, en það er 25—30%
hærra en meðalverð það sem fékkst í Vesturþýzkalandi
á siíðasta ári. Þetta verð er miðað við aö landaö sé í Ham-
borg, eins og gert hefur verið til þessa, en ef landað er
í austurþýzkri höfn er enn boðin 10% verðhækkun.
Þetta eru mjög mikilvæg tíðindi fyrir íslenzka togara-
útgerð. Ekki aðeins fæst þarna markaður sem vegur upp
brezka löndunarbannið, heldur er nú loks boðið skaplegt
verð og kjör fyrir ísfiskinn. Þarf ekki að lýsa því hversu
mjög hagur togaraútgerðarinnar breytist þegar hún fær
fast og öruggt verð fyrir fisk þann sem fluttur er beint
til útlanda. En það er til skýringar á þessum viðskiptum
og ágætt dæmi um það hvernig íslendingar hafa veriö
féflettir hingað til, að mikið af því ísfiskmagni, sem selt
var til Vesturþýzkalands s.l. ár á happdrættisverði og með
töpum, var selt áfram til Austurþýzkalands á því fasta
Veröi sem nú stendur íslendingum sjálfum til boöa.
Þetta eru því mjög stór tíðindi, og ber aö þakka Lúðvík
Jósepssyni og Ársæli Sigurössyni fyrir frumkvæði þeirra
og mjög góðan árangur. En því undarlegra er þaö að
stjórnarblöðin hafa ekki enn séð neina ástæðu til þess að
minrfast á þessi viðskipti, svo mjög sem þau fóru þó ham-
förurn út af lísfisksölum til Bretlands. Er þögn þeirra
næsta grunsamleg, þótt að óreyndu skuli ekki dregið í efa
að nefnd sú sem ríkisstjórnin hefur nú sent til Berlínar
hafi einvörðungu í huga hagsmuni íslenzkrar togaraút-
gerðftr og þjóðarinnar allrar.
Að útrýma kommúnismanum
■ Þær fréttir berast nú frá
Bandaríkjumnn að loks hafi
j lýðræði verið tryggt þar í
■ landi, ásamt frelsi og mann-
■ réttindum, og liafi hið vest-
■ ræna forusturíki þannig gef-
ið öðrum þjóðum fagurt for-
dæmi. Herma fréttir að
• kommúnistar hafi verið að
[ því komnir að steypa lög-
[ lega kosinni stjórn landsins
[ frá völdum með ofbeldi og
[ afnema fagrar og göfugar
[ dyggðir, en þeim hafi þá ver-
[ ið bannað þetta athæfi með
: lögum, að viðlögðum þung-
| um refsingum, sektum, tukt-
i ' húsvist og lífláti. Hafa
bandarískir forustumenn
haldið ræður um þetta fram-
i tak sitt og lýst yfir því að
I nú hafi kommúnismanum ver
ið útrýmt þar í landi í eitt
; skipti fyrir öll. Svona ein-
falt er þetta þá: banna að-
i eins sósíalistíska baráttu með
lögum og upp er runnið þús-
und ára ríki kapítalismans.
Hefur þetta afrek að vonum
vakið mikla athygli og um-
ræður víða um lönd.
I
Vísir komst þannig að orði
um þessi tíðindi að með þeim
hefði „amerísk deiid alþjóð-
legra bófasamtaka verið
gerð útlæg“ og Morgunbiað-
ið beitti hliðstæðu orðalagi,
en starfsemi bófaflokka hef-
ur verið mikið einkenni á
bandarískum lífsháttum, eins
og kunnugt er af þarlendum
kvikmyndum og skáldsögum,
og mætti það verða öllum
góðum mönnum fagnaðarefni
ef eitthvað tekst að fækka
bófunum. En svo undarlega
bregður við að bæði Morgun-
blaðið og Vísir þykjast vera
harmi slegin. Segir Morgun-
blaðið að með þessum aðgerð-
um séu „grundvallarreglur
lýðræðisins þverbrotnar" og
Vísir segir í bófagrein sinni
að tíðindin séu bæði „ill“ og
„hörmuleg", „samrýmist á
engan liátt starfsháttum lýð-
ræðisþjóða" og „muni mæl-
ast illa fyrir“. Samkvæmt
þessu virðast bófaflokkar
vera einn af hornsteinum
lýðræðisins og iðja þeirra ó-
missandi í starfsháttum þess
ágæta skipulags. Er erfitt að
koma þessu saman og heim,
en þannig getur farið þegar
reynt er í sömu grein að
skrifa bæði fyrir bandariska
sendiráðið og íslenzka le:
endur.
25 hræður hérlendis ættu þvi
að samsvara öllum flokks-
bundnuin kommúnistum
Bandaríkjanna. Engu að
síður var alveg yfirvofandi
að þeir steyptu stjórn lands-
ins frá völdum með ofbeldi
og tortímdu fornum dyggð-
um, og varð það eitt til bjarg-
ar að banna þeim með lögum
að framkvæma fyrirætlanir
sínar. Svo veik eru þá stjórn-
arvöld hins volduga ríkis, og
það er mikið happ að auðsjá-
anlega er gert ráð fyrir því
að þarlendir kommúnistar
séu löghlýðnir menn og liætti
við þessar fyrirætlanir sín-
ar, þegar búið er að banna
þær.
I
Þessi dæmi eru nefnd til
að benda á í hverja sjálf-
heldu þeir menn komast sem
reyna að verja eða réttlæta
þessi nýjustu afrek banda-
rískra stjórnarvalda. Það er
rétt sem Morgunblaðið og
Vísir segja, að hugsjónir lýð-
ræðis hafa verið fótum troðn-
ar fyrir vestan haf, en um
leið játa þessi blöð að ekki
er verið að útrýma neinum
„bófaflokki“. Kommúnista-
flokkúr Bandaríkjanna barð-
ist sanikvæmt ákvæðum
stjórnarskrárinnar og stefndi
að því að koma á sósíalisma
þegar hann hefði til pess afl
meii'ihíuta þjóðarinnar. Á
sama hátt er hinni nýju laga-
setningu ekki beint nema að
nokkru leyti gegn mönnum
þeim sem Edgar J. Hoover
telur flokksbundna lcommún-
ista og samsvara 25 Islend-
ingum. I lögunum er tekið
fram að stjórnarvöldin geti
úrskurðað hvaða félög og
samtök sem er kommúnistísk
og beitt þau síðan ofsóknum,
en fyrst og fremst er minnzt
á verklýðsfélög í því sam-
bandi. Þegar nazistar bönn-
uðu þýzka kommúnistaflokk-
inn kom röðin fljótlega að
verldýðshreyfingunni og
sósíaldemókrötum, borgara-
legum lýðræðissinnum, trúfé-
lögum, gyðingum, kvenrétt-
indafélögum, æskulýðssam-
tökum o.s.frv. Þeir sem vita
hvað Bandaríkjamenn kalla
kommúnista skilja að reitt
er hátt til höggs með hinum
nýju lögum.
fremst hlægileg. Það er jafn
fráleitt að, krefjast þess að
flokkar vinni að því í Sovét-
ríkjunum að komið verði á
arðráni, svo að auðmenn fái
framleiðslutæki þjóðarinnar
til eignai’, og ef einhver ætl-
aðist til þess að stofnuð yrðu
samtök hérlendis til að koma
á þrælahaldi, eins og tíðkað-
ist til forna, eða til að gera
landið á nýjan leik að ný-
lendu Ðanakóngs, ásamt
einokunarverzlun og húð-
flettingu fyrir að stela snæri
eða selja fisk á röngum stað.
Þótt leitað væri um Sovétrík-
in öll myndi enginn maður
finnast sem gæti haidið fram
slíkri kenningu af sannfær-
ingu, og ef einhver fengist til
þess samt yrði litið á hann af
jafnmikilli furðu og ef Banda
ríkjamaður segðist vilja
stofna flokk til að gera land
sitt að brezkri nýlendu aftur.
Þjóðfélagsskipanirnar taka
við ein af annarri, og senn
eiga þær úreltu engan for-
mælanda. I Sovétríkjunum
heyrir kapitalisminn for-
tíðinni til, og þeirri þróun
verður ekki haggað. En að
sjálfsögðu eiga þarlendar
þjóðir eftir að þroska og efla
lýðræði innan síns sósíalist-
íska skipulags og vinna að
því af kappi. Ef reynt væri
að hamla gegn þeirri þróun
væri það hliðstætt verk og af-
nám mannréttinda í Banda-
ríkjunum — og jafn hald-
laust.
0
En fleira er dularfullt í
sambandi við þessa atburði.
Edgar J. Hoover, yfirmaður
FIB — sem er gestapó þeirra
Bandaríkjamanna — hefur
að sjálfsögðu komið mikið
við þessa sögu. Hann skýrir
svo frá að í Kommúnista-
flokki Bandaríkjanna séu
25.000 flokksbundnir menn,
og skuli þeir nú hundeltir,
sektaðir, fangelsaðir og líf-
látnir. Kennslubækur herma
að íbúar Bandaríkjanna séu
160 milljónir manna, þúsund
sinnum fleiri en Islendingar.
Þegar allt um þrýtur er
gripið til þess ráðs að segja
að ekki farist sósíalistum að
gagnrýna aðgerðir banda-
rískra stjórnarvalda; ástand-
ið sé ekki svo fagurt austan-
tjalds. Er þá horfið frá á-
róðrinum um yfirburði vest-
ræns lýðræðis að þrautalend-
ingunni gamalreyndu: þið
eruð ekkert betri! — Okkur
sósíalistum er sagt að áður
en við mótmælum afnámi
mannréttinda í Bandaríkjun-
um beri okkur að krefjast
þess að stofnaðir verði flokk-
ar í Sovétríkjunum sem berj-
ist fyrir því að komið verði
á kapítalisma. Þetta kann að
virðast sanngjörn krafa, en
því miður er hún fyrst og
Ýmsir borgaralegir stjórn-
málamenn vesturlanda hafa
sagt síðustu árin að eina ráð-
ið til að útrýma kommúnism-
anum væri að framkvæma
hann. Ef uppfylltar væru
meginkröfur kommúnista um
mannsæmandi lífskjör og ör-
yggi, jafnrétti og frið væru
gufaðar upp forsendurnar
fyrir flokkum þeirra og þeir
myndu leysast upp. Þetta er
merk og fögur kenning, en
hún hefur því miður reynzt
borgurunum næsta erfið í
framkvæmd. Af henni leiðir
einnig hitt að séu þessi mann-
réttindi skert fær kommún-
isminn byr undir báða vængi,
og um það er reynslan ólýgn-
ust. Meira en þriðjungur
mannkynsins býr nú við sós-
íalistískt skipulag, en í öll-
um þeim löndum voru komm-
únistaflokkar áður bannaðir
með lögum. Víst mættu for-
ustumenn Bandaríkjanna
minnast hinna kokhraustu
yfirlýsinga Hitlers og félaga
hans um það að kornmúnism-
anum í Þýzkalandi hefði verið
útrýmt að fullu og öllu, en
við þær reyndu þeir að standa
þar til þeirn var útrýmt sjálf-
um. Og að minnsta kosti ættu
þeir ekki að vera búnir að
gleyma vini sínum Forrestal
sem kastaði sér út um glugga
fyrir hræðslu sakir, þótt ekki
væru fleiri hættulegir menn í
landi hans
en sem
svarar 25
Islendingum.
Argus
■■■■■■•■■■■■aaii■■«■■■■■■■■«■■!■■■••aaaaaBBaaaaBaaaaaaala
■«■■■■■■4
>■■■■■■■ ■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■BaaaaBaaBaBBUaBaaaBaa|
■■■■■■■■■■■•■■■■■■■■•■■■■■■«