Fréttabréf Ættfræðifélagsins - 01.10.2010, Síða 20

Fréttabréf Ættfræðifélagsins í október 2010
Þeir sem taka kirkjugarðana í fóstur fá eyðublöð
til útfyllingar, en það er útbúið af sænsku ættfræði-
samtökunum, Sveriges Sláktforskarförbund. Þar eru
skráðar allar upplýsingar um áletranir, staðsetningu,
útlit og annað sem máli skiptir. Auk þess eru tekn-
ar ljósmyndir af öllum legsteinunum. Niðurstöðurnar
eru varðveittar hjá sænsku ættfræðisamtökunum en
þær eru einnig aðgengilegar á Netinu, í netblaðinu
Rötter, og þar er farið inn á tengilinn Gravsten-sök.
Margar sóknir hafa komið sjálfboðaliðunum til
hjálpar og láta þá vita þegar á að taka burtu legstein af
gröf sem enginn sinnir lengur eða greiðir fyrir. Hægt
er að sjá lista yfir alla þá kirkjugarða í Svíþjóð sem
búið er að skrá eða sem eru í skráningu á slóðinni
www.genealogi.se/gravstenarna.
Fréttabréfið hvetur hér með alla sem búa yfir áhuga,
tíma og þekkingu sem gæti nýst við varðveislu gam-
alla leiða og kirkjugarða til þess að kynna sér málin
og leggja þessu verðuga verkefni lið.
Guðfinna Ragnarsdóttir
LEGSTEINAR -
ÖRLÖG OG UMHIRÐA
Allir sem komnir eru til fullorðinsára
hafa lagt leið sína í kirkjugarða. Sumir til
að leita leiða látinna ættingja og forfeðra,
aðrir til að skoða og njóta þessara fallegu
garða með öllum sínum minningarmörk-
um og hinstu kveðjum horfínna kynslóða.
Legsteinar geta verið náma fróðleiks, ekki
síst gamlir steinar. Þar má lesa aldur fólks
og barnafjölda, maka og búsetu. Hönnun
steinanna sýnir einnig gamalt handverk
og tískusveiflur liðinna tíma. En hver
verða örlög gamalla steina?
Hvar hvfla forfeður okkar? Eru legsteinar á leið-
um þeirra? Hvað stendur á þeim? Slíkar spurningar
leita á marga sem sinna ættfræði. Hinsta hvíla flestra
er gröf í kirkjugarði, gröf merkt viðkomandi á krossi
eða steini. Flestir eru grafnir í sinni heimabyggð en
allur gangur er á því hvort legsteinar hafa verið sett-
ir á leiðin. Og hver hafa örlög gamalla steina orðið í
aldanna rás?
Flestir legsteinar alþýðumanna eru úr íslensku grá-
grýti sem veðrast mjög hratt. Aletranirnar mást í ár-
anna rás og erfitt getur verið að lesa textann þegar
steinarnir eldast. Mosi og skófir þekja einnig marga
gamla steina og gera áletranirnar illlæsilegar.
Vefur Kirkjugarða Reykjavíkurprófastsdæma
hjálpar mörgum í leit að legstöðum, þar er hægt að
leita að gröfum í öllum kirkjugörðum landsins. Mikið
vantar þó á að gömul leiði séu skráð þar. Það á eink-
um við um kirkjugarða á landsbyggðinni. Þar sem
kirkjugarðar hafa verið fluttir um set eru oft aðeins
Hœgt er aö fletta upp í legstaðaskrám víðs
vegar að á landinu undir slóðinni gardur.is
skráðir þeir sem hvíla í nýrri garðinum. Reynslan
sýnir líka að eiginkvenna er ekki alltaf getið þótt þær
hvíli hjá vel merktum eiginmönnum sínum. Margur
hefur líka reikað um kirkjugarða án þess að finna
þann legstein eða þann kross sem hann leitar að þótt
hann sé þess fullviss að þar hvíli forfeður hans.
Hvaða reglur gilda?
En hvaða reglur gilda um grafir manna hér á Islandi?
Er gröfin „heilög“ og eign þess sem þar hvflir um ald-
ur og eilífð? Eru ekki mörg dæmi þess að grafið hafi
verið á ný í gömul leiði? Og hvaða reglur gilda um
legsteina og krossa? Megum við búast við að gamlir
legsteinar séu keyrðir burt og brotnir eins og sagt er
frá í greininni frá Svíþjóð? Hver annast viðhald steina
og grafa og hver verða örlög þeirra í aldanna rás?
Fréttabréfið leitaði svara hjá Þórsteini Ragnarssyni
forstjóra Kirkjugarða Reykjavíkurprófastsdæma.
-Um allt þetta gilda ákveðnar reglur, segir Þórsteinn.
*
Ur bókinn Minningarmörk í
Hólavallagarði eftir Björn Th.
Björnsson:
Akvördun og Fyrirskipan
áhrærandi Reykjavíkur
Dómkirkjugard, 5ta Junii 1828.
Þareð kirkjugarðurinn forni í Reykjavík er svo
útgrafinn, að jafnaðarlega, og víðast hvar í hon-
um þá grafir eru teknar, uppkoma heilar líkkistur
og ófúinna manna beina Hrúgur, hverjum af graf-
ar barnri eptir að Líkið er niðursett tjáist að vera
varpað aftur í gröfina með aðsópsmeiri tiltektum
en sambýður viðverandi Líkfylgdar kyrlátu sjón
og Dauðlegleikans Umþeinkingu.
http://www.aett.is
20
aett@aett.is