Landneminn - 01.12.1938, Blaðsíða 3

LANDNEMINN
3
Guðmmidur Vígiússon
Tuttugu
1. des.
j TUTTUGU ÁR hefir 1. des. verið
1 hátíðisdagur íslendinga. 1 tuttugu
.ár hefir þessi skammdegisdagur verið
fagnaðarhátíð þjóðar, sem endurheimti
sjálfstæði sitt þennan dag fyrir tuttugu
árum síðan.
Þessir tveir áratugir hafa án efa ver-
Jdai Sigurðsson
ið mesta framfaratímabilið í sögu okk-
ar lands. Þjóðin hefir á mörgurn svið-
um brotið af sér aldagamla hlekki
kúgunar, vana og þrældóms. Hún hefir
tekið nútímatækni í framleiðsluháttum
í þjónustu sína og hagnýtt sér betur
möguleika landsins og gæða þess en
áður þekktist. Að vísu eru gæði okkar
auðuga lands enn lítt nýtt og enn bíða
óteljandi verkefni liuga og handa, en
á þessu tímabili hefir þjóðin þó óneit-
anlega rétt úr kútnum iog sannað óvé-
fengjanlega rétt sinn til að stjórna eigin
málum.
Það hefir oft’ verið á það minnzt,
að sjálfstæðisbarátta okkar íslendinga
hafi verið þrautaminni og ekki jafn
fórnfrek og margra annara smáþjóða.
Þetta er vafalaust rétt. A. m. k. þurft-
um við íslendingar ekki að heyja blóð-
ugt stríð til að ná viðurkenningu senr
sjálfstæð þjóð.
En á þessum tímamótum — eftir
tuttugu ára sjálfstjórn — er rétt og
skylt að minnast þeirra manna, sem
helguðu alla krafta sína hugsjón sjálf-
stæðisins. Ber þá fyrst og fremst að
geta Jóns forseta og Skúla Thorddd-
sen. Æfistarf Jóns Sigurðssonar, bar-
;átta hans, þrautseigja og óeigingirni,
verður seint metið að verðkckum.
‘Sama er að segja um Skúla Thorodd- |
ára sjálfstæði.
1918. — 1 des. 1938.
sen, foringjann í fullveldisbaráttunni.
Stefnufestu hans og harðfylgi ier það
framar öllu öðru að þakka, að ekki
var gengið að frekari afslætti af Is-
lendinga hálfu 1918. Báðir uppskáru
þessir menn að launum andúð og mót-
stöðu hins dansksinnaða höfðingjavalds,
en alþýðan virti starf þeirra að verð-
leikum.
Nú, á tuttugu ára afmæli íslenzks
sjálfstæðis, er arfur Jóns Sigurðsson-
ar og lífsstarf í hættu. Yfir íslenzku
lýðræði o g sjálfstæði grúfir skuggi
hinnar verstu harðstjórnar, sem ver-
aldarsagan þekkjr. Með fasismann að
leiðarstjörnu undirbýr stór hluti aftur-
lraldsins valdatöku sína í landinu og
algert afnám lýðréttinda og þjóðfrels-
is. í þessari baráttu hafa heildsalarnir
arftakar einokunarkaupmannannia
dönsku forystuna. Og þetta eru
sömu mennirnir, sém aldrei þreytast
á að lofa sjálfstæðisást sína og hafa
stolið nafni Sjálfstæðisflokksins gamla
á flokk sinn og stefnu.
pegar arfur Jcns Sigurðssonar er í
hætlu, þá á þjóðin að sameinast. Undir
forystu framsæknasta hluta þjóðarinnar
verður hún að vernda sjálfa sig og
frelsi sitt fyrir vágesti fasismans./
Sjálfstæði vort er ungt og óþroskað
og stendur til bóta á mörgum sviðum.
En glötun þess í hendur innlends eða
erlends einræðisvalds myndi þýða stór-
kostlegan afturkipp og hrörnun, eins
og dæmin sanna, þar sem fasisminn
drottnar.
Hlutverk æskulýðsins á næstu árum
er að vernda og cfla sjálfstæði og þjóð-
frelsi íslands og Islendinga á öllum
sviðum. Sé þjóðin frjáls og óháð,
á hún sér bjarta framtíð. En bún verð-
ur sjálf að skapa örlög sín. Hverskon-
ar sljóleiki og tómlæti um málefni
Iandsins, skapar fasismanum aukna
möguleika. Aðeins harðsnúið viðnám
og sókn fyrir auknum réttindum, get-.
ur heft áform afturhaldsklíkunnar og
gert v aldavonir hennar að engu. Og
þegar aflgjafi allrar framsóknar, frelsið
sjálft, er í hættu, þá stendur það eng-
um nær en hinni uppvaxandi kynslóð,
að taka í taumana á drengilegan og
djarflegan hátt.
Tuttugu ár er skammur tími í lífi
þjóðar. En á þessum tuttugu árum höf-
um við íslendingar öðlazt þá reynslu
af fullveldinu, ,að þorra þjóðarinnar ætti
að ver.a það ljóst, hvað er í húfi ef
sjálfstæðinu verður glatað. Og það er
vissulega hart að þurfa að gera þann
möguleika að umræðuefni við þetta
tækifæri, þegar öll þjóðin ætti, af ein-
lægum hug, að fagna sjálfstæðisafnfæl-
inu og horfa vonglöð ojg bjartsýn til
framtíðarinnar.
En það væri glæpur gagnvart þjóð-
inni að leyna hana sannleikaqum um á-
standið. Og því aðeins að hún viti,
að hverju er stefnt, getur hún gqrt
sínar ráðstafanir til aðvernda frelsi sitt.
Sú alþýða íslands, sem nú berst fyr-
ir frelsi sínu, er hinn sanni arftaki Jónsi
Sigurðssonar, Skúla Magnússonar og
Skúla Thoroddsen.
Og sú yfirstéttarklíka, sem nú sit-
ur á svikráðum við sjálfstæði lands-
ins, er náskyld dönsku og hálfdönsku
höfðingjastéttinni gömlu. Á altari eigin-
hagsmuna og fjárgróðabralls, hyggst
afturhaldið að fórna því, sem þjóð-
Skúli Thonoddsen
inni er dýrmætast. En slíkt má aldrei
ske. Þetta fullveldisafmæli á að verða
til þess að þjappa öllurn þjóðhollum
kröftum saman, skipa í eina sveit öllú
því fólkti í landinu, sem ann frelsishug-
sjóninni, og vil|, að íslendingar verði
frjáls þjóð um ókomin ár og aldir.
> En þyngsta skyldan hvílir á æsk-
unni. Hún á að erfa landið og liennar
er framtíðin. Þessvegna á hún að vera
sú forystusveit, sem jafnan stendur
fremst í vörn og sókn fyrir sjálfstæði
og þjóðréttindum íslands og íslend-
inga.