Bændablaðið - 01.01.1995, Qupperneq 3

Nýsköpun atvinnu í sveitum
Byggðastofnun hyggst á
þessu ári vcita 70 milljónum
króna til að stuðla að ný-
sköpun atvinnutækifæra á
sauðfjárræktarsvæðum. Að
sögn Sigurðar Guðmunds-
sonar hjá Byggðastofnun er
hér um að ræða sérstakt
framlag sem veitt er til að
uppfylla ákvæði í búvöru-
samningi.
Að sögn Sigurðar er gert
ráð fyrir að hluti þessa fjár-
magns renni til að gera einhver
sláturhús hæf til útflutnings-
framleiðslu og verður sá hluti
verkefnisins unninn í samvinnu
við framleiðnisjóð.
Þá er sérstaklega gert ráð
fyrir að styrkja hugsanleg
átaksverkefni á vegum sveitar-
stjórna, héraðsnefnda eða bún-
aðarsambanda þar sem áætlað
væri að virkja sauðfjárbændur
sérstaklega.
í þriðja lagi sagði Sigurður
Guðmundsson að reiknað væri
með að styrkja einstaklinga eða
fyrirtæki til að stofna til nýj-
unga í atvinnulifi. Loks kvaðst
Sigurður reikna með að einhver
hluti þessa fjár kynni að renna á
afskriftareikning til að gera
mögulegar lánveitingar af al-
mennum lánsheimildum stofn-
unarinnar.
Til viðbótar þeim 70 millj-
ónum króna sem hér um ræðir
hefur Byggðastofnun til um-
ráða 95 milljónir króna til al-
mennra styrkveitinga á þessu
ári. Þar af verður um 30 millj-
ónum ráðstafað til at-
vinnuráðgjafa en að öðru leyti
kvað Sigurður Guðmundsson
vel hugsanlegt að eitthvað af
því fé kynni að renna til
sauðfj árræktarsvæðanna.
Byggðastofnun hefur nú
skilgreint sérstaklega hvaða
landssvæði teljast sauðfjár-
ræktarsvæði öðrum fremur.
Undir þessa skilgreiningu falla
þau sveitarfélög þar sem meira
en fjórðungur ársverka er i
sauðfjárbúskap. Meðal sauð-
Qárræktarsvæða samkvæmt
skilgreiningu Byggðastofnunar
má nefna Dali, Reykhólasveit,
Strandir, Húnavatnssýslur,
Norður-Þingeyjarsýslu, Hérað
og Skaftafellssýslur.
„Svartur" jólamatur á
fimmta hverju heimili
- GALLUP KÖNNUN STAÐFESTIR GRUNSEMDIR UM
VERULEGA MARKAÐSHLUTDEILD HEIMASLÁTRUNAR.
Bændur SLÁ ÖLLUM RÁÐHERRUM VIÐ í NIÐURSKURÐ
RÍKISÚTGJALDA.
Ríflega fimmta hver fjöl-
skylda á landinu hafði
heimaslátrað „svart“ kinda-
kjöt á borðum um jól og
áramót. „Svart“ nautakjöt
virðist hafa verið á borðum
enn fleiri fjölskyldna en tölur
um það eru þó óáreiðanlegri.
Þessar upplýsingar komu
„óvart“ fram í könnun sem
Gallup á íslandi gerði í
janúar, rétt eftir hátíðarnar.
Þetta kemur ágætlega heim
og saman við sögusagnir um
hcimaslátrun. Bændablaðið
hefur jafnvel heyrt um
„vinnuflokka“ sem fari á
milli bæja á haustin.
Af þeim viðmælendum Í.M.
Gallup sem höfðu borðað
hangikjöt um jól og áramót,
tilgreindu 21 af hundraði að
kjötið hefði verið af heima-
slátruðu. Á borðum þeirra sem
neyttu annars lambakjöts var
kjötið „svart“ í 23% tilvika.
Þegar skipting milli lands-
byggðar og höfuðborgarsvæðis
er skoðuð kemur í ljós að svarta
kjötið er þrisvar til fjórum sinn-
um útbreiddara á landsbyggð-
inni. Engu að síður virðist ljóst
af þessum tölum að talsverð
brögð séu að sölu heimaslátr-
aðs kjöts á svörtum markaði.
Að sögn Einars Einarssonar
hjá Í.M. Gallup, var alls ekki
ætlunin að kanna útbreiðslu
heimaslátraðs kjöts á borðum
landsmanna. Þvert á móti var
ætlunin að kanna hlutdeild ein-
stakra framleiðenda á mark-
aðnum. „Við spurðum hvort
fólk vissi frá hvaða framleið-
anda kjötið hefði komið og ef
svo var, þá var fólk beðið að
tilgreina framleiðandann. Svo
undarlega brá hins vegar við að
heimaslátrunin varð stærsti
flokkurinn bæði i lambakjöti og
nautakjöti. Hins vegar höfðu
nokkru fleiri keypt hangikjöt
frá KEA en af heimaslátruðu.“
Eftir að skýrt var frá niður-
stöðum Í.M. Gallup í sjónvarpi
fyrir skömmu, hefur nokkur
hiti færst í umræðuna og m.a.
fullyrt í Þjóðarsál á Rás 2 að
svör hafi verið rangt skráð. Um
þetta sagði Einar Einarsson að
spyrlar Gallup væru fullorðið
fólk og vel fært í sínu starfi.
„Að sjálfsögðu get ég ekki
fullyrt að misskilningur geti
ekki í einstaka tilfellum komið
upp milli spyrlis og
viðmælanda en hitt þori ég að
fullyrða að það er svo sjaldgæft
að það getur ekki með nokkru
móti haft nein teljandi áhrif á
niðurstöðumar í heild.“
Af tölum Í.M. Gallup er í
sjálfu sér ekki unnt að fullyrða
neitt um heildarhlutdeild
heimaslátraðs kjöts í inpan-
landsmarkaði. Á hinn bóginn
virðist þó ljóst að hún sé
veruleg og svo mikil að í
sauðíjárrækt geti hún hafa haft
talsverð áhrif á greiðslumark á
siðiustu árum.
I þessu sambandi er líka rétt
að benda á að ríkissjóður
hagnast á því að svarta-
markaðsbraskið sé ekki upp-
lýst. Beingreiðslur lækka
nefnilega að sama skapi og kjöt
er selt á svörtum markaði. Ef til
má þannig halda því fram að
heimaslátrar slái öllum ráð-
herrum við í niðurskurði ríkis-
útgjalda.
W SIURIUVAGNAR
Einnig
MYKJUDREIFARAR og
KASTDREIFARAR
fyrirliggjandi.
íslensk framleiðsla fyrir
íslenskar aðstæður.
Hagstætt verð og
greiðsluskilmálar.
KAUPFÉLAG ÁRNESINGA
BIFREIÐASMIÐJURN©^
SELFOSSI - SÍMI 98-21000
Bæklingar um kjötmat
Yfirkjötmat ríkisins hefur gefið út fjóra bæklinga um kjötmatsreglur og skýringar á þeim. í
bæklingunum er fjallað um gæðamat á nauta- svína- hrossa- og lambakjöti í heilum
skrokkum. Greinargóðar lýsingar er að finna í þessum bæklingum, bæði í máli og myndum.
Eins og flestir vita er verulegur verðmunur milli gæðaflokka og getur sá munur haft
afgerandi þýðingu fyrir afkomu bænda. Myndin hér að ofan er tekin úr nautakjötsbækling-
num og sýnir ljóra mismunand fituflokka nautakjöts. Bæklingarinir eru seldir saman í pakka
og kosta 500 krónur. Þeir fást hjá Yfirkjötmati ríkisins sem er til húsa í landbúnaðar-
ráðuneytingu.
Skipulögð beit - landvernd
Hagkvæmasta lausnin er
‘ - rafgirðing
Vandað efni - fjölbreytt úrval - hagstætt verð
Gerum efnisáætlanir og tilboð
Leiðbeinum um uppsetningu
t Leitið upplýsinga og fáið sendan
"VyÁ-jT bækling og vörulista yfir
rafgirðingavörurnar.
Byggingavörud. á Eyri,
550 Sauðárkróki.
Sími 95-35200
Fax: 95-36024
Umboðsmerm um allt land