Þjóðvörn - 09.02.1949, Qupperneq 4

ÞJOÐVORN
Miðvikiwiaginn 9. fcbrúar 1949
HIN NYJA
QSKIR BANDARlKJANNA um að fá herstöðvar á Is-
landi til 100 ára var og er enn ein mesta hætta,
sem steðjað getur að sjálfstæði þjóðarinnar. Hin sí-
endurteknu tilmæli og „tilboð“, sem ýmist fengust
með Keflavíkursamningnum eða eru í þann veginn
að berast ríkisstjórninni, þess efnis að bjóða til hern-
aðarbandalags, getur verið dulbúin aðferð til þess að
veldis taldi Bandaríkjunum nauðsynlegt 1945.
JJINN 1. ÖKTÓ'BER 1945 vilaffii ckki fyrir sér að geia
markaði tiniainót í sögu affi engu liátiffilegt loforð hins
íslands. nýlátna forseta Bandarikj-
affi
Bandaríkjanna um, að hags-
munir þcirra krefðust her-
stöðva hér i 1(K) ár, var ekki
út í loftið, heldur hefir utan-
ríkismálastjórn Bandaríkj-
anna haft þessa hagsmuni og
þetta markmið, að fá hcr
lierstöðvar og halda þeim i
lands í heiminum, að Banda-
ríkin lýstu því opinberlega
yfir 1. október 1945, að hags.
munir þeirra krefðust þess,
að þau fengju hér herstöðvar
um langa framtíð, jafnvel
jþótl það kostaði það, að sjálf-
ná bví marki, sem herforingjaráð hins mikla her-,sUl'ðl 08 fullvddi islands,
sem þau liotðu viðurkennt
fyrir einu ári, yrði ekki raun-
verulegt, heldur aðeins á
pappírnum, að islenzka þjóð-
in fengi aldrei framar full
yfirráð ylir sínu eigin landi,
Bá lýsti stjórn Bandaríkj- anna til islcmsku þjóðarmn- sanlkvæmt orðulll Roosevelts
anna víir því við rikissstjórn ar um, að „allur hcraíli forseta
íslands, og raunar fyrir öll- Bandaríkjanna á landi, á sjó , . v „
... V , 5 , . , fl. . . .. . ... . ! Hver Islendmgur verður að
um heinnnum, að Imn tehh og í lofti skvldi hverfa burtu ,
, ,. . . r „ . . 1 r í , r ■ ^ ■ skilpu það, að staffilncfing
Bandankin þurfa að hafa af Islandi undir ems að o-
herstöðyar á Islandi fyrst um ^ f riðnum loknum, „svo að ís-
sinn í næstu 100 ár. lenzka þjóðin og ríkisstjórn
Engu öðru landi í Evrópu hennar ráði algerlega yfir
voru scttir slíkir kostir. Þótt sínu eigin Iandi,“ uins og
amerískt herlið dvehlist i Iiann hafffii sjálfur Ivomizt að
mörgum lúnna sigruðu landa orffii.
i Evrópu, þegar þessi krafa t'lanríkismájastjórn
var gerð til íslands, var engin Bandarikjanna, sem gerði , , ....
... , r y ” . ... , ,...x . f '100 ar, fynr augum i ollum
shk krafa gerð til neins krofuna um herstoðvar a ls- , f , ,
, • , i.i Kii- viðskiptum siniim við Islend.
þeirra. Þvert a moti var gert landi í 100 ar 1. oktober 19 lo, . . ,
* ,. . _ V,.1 , .. , ,.. . . ínga siðan 1. oktober 1945 og
rað fynr, að allt ameriskt var ]iað vel ljost, eins og
herlið vrði á sínum tima Roosevelt forseta 1941, að ís_
kvatt heim úr öllum Evrópu- lenzka þjóðin ræður ekki yfir
löndum — jafnvel Þýzka- sínu eigin landi, meðan ame-
landi — öllum nema íslandi. rískar herstöðvar eru í land-
Það var herforingjaráð inu. Hún vissi vel, að krafan
Bandarikjanna, sem hafði mn amerískar herstöðvar i
kpmizt að þeirri niðurstöðu, landinu í 100 ár hlaut að
að ísland væri franivegis þýða það, að íslenzkt full-
nauðsynlegt sem útvigi veldi og sjálfstæði væri að
Bandaríkjanna í Evrópu, engu gei t í 100 ár
ekki einungis i ófriði, hcldur ur.
einnig á friðarlímum — allt- | Rn er |)að hiutverk utan-
aí, því að ef ísland var nauð- j-ihismálastjórnar og hei’for-
synlegt Bandaríkjunum sem jngjaráðs Bandankjanna að 1,()U <læni' kunni aö vera til
herstöð hauslið 1915, þegar vaka vfjr fullvcldi og sjálf- 1)CSS 1 sögu þeirrá. Þau hafa
allt meginland Evrópu lá í stæðl Jslands? Bandarikin Iært,að önnur aðfcrð er betri,
rústum og þjóðir þess magn- jiafa að visll viðurkennt su, að na fjái hagslegum yfir-
þrota, ]iá verður sú sama formlegt sjálfstæði þess. En|ráðu,n ‘ l)ci,n löiidum, sem
nauðsyn til, meðan nokkurt cf hagsmunir Bandarikjanna. ,l)au vilÍa na pólitiskum tök-
ríki eða ríkjasamband er til á stlll stórveldis, og öiyggi uni a- hvdu er hið alkunna
meginlandi Evröpu og Asiu ])ej]lar heimsálfu gera það „dollara-diploniíiti14, sem eins
vestanverðri, sem nokkuis er æskjtegt, að {s]aud se -á frið- |aii,’r vita hefir einkennt
megnugt. artimum gert að ovinnandi aha yfii íaðastelnu Banda-
Og ef öryggi allra þjóða á anierjsku útvigi, hvi skyldu |i'íkjanna gagnvart öðrum
vesturhveli jarðar er undir j,/, anierjskjr menn setia ]iað Ameríkurikjum og nú gagn-
þvi komið, eins og segir i fvrr sig, þótt „fullveldi og vaO Evrópu. Það Iiefir aldrei
kröfu Bandaríkjanna 1. okt. sjálfstæði“ smáþjóðar, sem heyrzl enn, að fjármálavitr-
1945, að ísland sé útvigi var að fá sjálfstæði sitt við- inSai' Bandarikjanna hafi
urkcnnt á pappírnum fvrir
1 eða 2 ái uni, þá raunveru-
lega" hernumin. verði áfram
mánuði eða ár, ef hún fengi
lán og aðstoð, t. d. til aðfram.
kvæma fallega „fjögurra ára
áællun“, er auðvitað fúsari
til að verða við óskum vold-
ugrar vinaþjóðar, sem „í
engu skerða sjálfstæði og
fullveldi Iandsins“, veita
þjóðinni þverl á móti ]iá
vernd og öryggi, scm hún
getur ekki veilt sér sjálf, cn
mikilvægustu af þeim her-
stöðvum, sem þau kröfðust.
Og þau gátu auk þess veitt
sér þá ánægju, að Iilusta á is-
lenzka forustmnenn — íneiri
liluta alþingismanna og rik-
isstjórnar - stæra sig af, að sá
samningur, sein þeim hafði
verið lesinn fyrir cða lagður
fullgerður á borðið fyrir þá
af sendiherra Bandarík janna
getur fengið ókeypis og með- „væri allur eingöngu Islandi
gjöf í ofanálag í skjóli hinsjí hag“, stór ávinningur og
til þessa dags og mun halda
því áfram. íslendingum liefir
aldrei verið flutt staðlausara
bull i stjórnmálaræðum en
það, að Bandaríkin hafi „fall-
ið frá“ herstöðvakröfum sin-
um, fengizt ofan af þeim fyr-
ir fortölur íslenzkra manna.
Það verður að viðurkenna,
og leng- að Bandaríkin hafa yfirleitt
ckki beitl ógrímuklæddu of-
beldi í skiptum sínum við
aðrar þjóðir minni máttar.
vinsamlega stórveldis.
Mælist Ula fyrir
í Vestur-Evrópu.
Bandarikin munu liafa
orðið þess vör, að krafa
þeirra 1915 um herstöðvkr á
íslandi í 100 ár, mæltist ekki
vel fyrir á Norffiurlöndum og
meðal frjálslyndra og frjálst
liugsandi manna i Englandi
og í Vestur-Evrópu yfirleitt.
Enda var hún, í þvi formi,
sem hún var fram sett, svo
jfáheyrð ósvífni i garð þeirrar
þjóðar, sem Bandaríkin
liöfðu fyrir aðeins einu ari
vcitt viðurkenningu sem
sjálfstæðu ríki, að ])ess eru
engin dæmi, jafnvcl ekki i
viðskiptum þeirra við Mið-
Ameríkuriki. Bandaríkin
liafa aldrei opinberlega |ölduni og er hartnær eina
krafið neitt þeirra um her- þjoðjn j öllum kristindómin-
mn, sem ekki er að dragast
með dáta sér til athlægis,
stendur nú til boða að gerast
sjálfboðaliði i stórfengleg-
asta stríði verahlarsögunnar,
sem og loksins er nokkur
von til, að verði hennar síð-
asta. Það stríð skal ekki háð
með korðum og byssuhólk-
um, heldur eldflaugum með
jatomsprengjur í oddinum,
sem sendast milli landa og er
áætlað, að ein nægi hundr-
uðum þúsunda til bana.
Forustumcnn islenzku
þióðarinnar munu á næstu
vikum færa henni gild rök
velgerningur við þjóðina.
Ekkert lýðveldi i Mið-Ame-
riku hefir verið svo fljótt að
íslendingar námgjörn þjöð.
læra lexíuna sína, enda eru
Negrar og Múlattar standa
enn uppi í hárinu á lnis-
bændunum í Wall-Street og
Washington, en íslendingar
liöfðu lært sitl hlulverk til
fullnustu á öðru ári, eftir að
þeir stofnuðu lýðveldi sitl.
Nýr þáttur aS heíjast.
Annar þáttur í skopleik
Bandaríkjanna með forustu-
menn í íslenzkum stjórnmál-
mn, en sorgarleik islenzku
þjóðarinnar, er að hefjast.
íslenzku þjóðinni, sem
kastaði frá sér öllum vopnum
ineð viðbjóði fyrir mörgum
stöðvar til 100 ára, og þegar
þau mæltust til herslöðva í
Panama fyrir skömmu, vakli
það slíka rciði þar í landi og
samúffi með þvi í öðrum
löndum Mið- og Suður-Ame-
rikii, að Bandarikin urðu að
lála al' kröfunni a. m. k. í
bili.
þeina í austur, þá verður
það vigi að vera öflm't, í
einu orði sagt úvinnandi. —
Amerískt vígi, óvinnandi öll-
um þjóðum í Evnipu í næslu j
100 ár. það er bað', sem fs-
aðeim
pa])pirnuni
komið fjármálum Mið- og
Suffiur-Amer’kuiikja svo ör-
ugglega á rétlan kjöl með
ráðum sínum og „hjálp“, að
þau vrðu öllum öði um ríkj-
um, |). a m. Bandaiikjununi,
landi cr fyi irbúið og hoffiið affi J ril”1 's! SÍ'ÓTHa^TiIrV fjárhagslcga óliáð upp tra
verða að ráðuni amerískra | A’ei það er ekki blutverk þvi og þyiítu ekki framar lán
heiforingja. amerískia. heldur íslenzkra og aðstoð. En vcra má, að
En það, seni herforingja- Istiórnarvalda að koma þvi þétla undur eigi nú eftir að
ráð stórvelda hcimta og telja j til leiðar. að islenzka þ’óðin gerast í \ eslur-Evró])ii. En
lifsnauðsyn landa sinna, jverði raunverulega sjálfs'æð. liitt er vist og margrcynt, að
jafnvel öiyggi heillar heinis- «ð s'álfstæði hennay og full-'ríki, sem hefir fjái niálakerfi
álfu, það verður verkefni ut-jveldi verði meira en á papp-Jsitt í vonlausri óreiðu, en
anríkisráðunevtanna affi út-|irnimi. F>að er ekki verkcfni í„heldur þvi gangandi“ ár írá
| Bandaríkjanna, heldur ís-'ári með „hjálp“ og lánum
Álirið á stiórnarforystunni.
Herstöðvakrafan til Is-
lands verður tæpast skýrð
með öðru en þvi, að utanrík-
ismálastjórn og herstjórn
Bandaríkjanna þóttist hafa
|þá reynslu af þeim, sem fóru jfyrir þvi, að þátttaka i þessu
með íslenzk utanrikisniál, að ^steiði verffii mjög við liennar
þeim væri allt l)jóðandi, það ]i;efi og það verði lienni allt i
væru menn, sem væri það luig. Henni verður sýndur
'nóg, að Island nyti sjálfstæð- 'sá sómi, að vera talin vel
is á pappírnum, en liirtu ekki hlutgcng i hernaðai bandalag
um, hvort það væri meira eða jneð Bandaríkjamönnum og
^minna í raun og veru. Slik Bretum. Ilún nuin berjast
fyrir göfugum hugsjónum og
sigra, tryggja lýðræði i heini-
allri til lítils séma. En við- 'inum, en útrýma kommún-
isma. Hún má ekki bregðast
vohlugum vinaþjóðum á úr-
fyrirlitning á forustumönn-
um ])jóðarinnar var þjóðinm’
vega.
I oíorði Roosevelts ekki
skeytt.
Svo ríka nauðsyn taldi ut-
anríkisstjórn Bandaríkjanna
lenzku þjóðarinnar í dag og
næstu ](){) ár, að vinna að þvi,
að svo geti orðið.
En fyrsta skilvrði þess er,
að hver íslenzkur maður og
kona geri sér fullkomlcga
á J)ví að tryggia sér fsland Ijóst, hve gífurlega þýðingu
sem herstöð í 100 ár, að hún það hafði fyrir aðstöðu ís-
frá rikum nágranna, er ckki
fullkomlega sjálfstætt né
fullvalda í raun og veru, þótt
enginn efist um rétt |>ess til
að kalla sig ])að í orði. Rikis-
sljóiTi i þannig „sjálfstæðu“
ríki, sem sér möguleika á að
framlengja lil snt í noldcra
|brögð þeirra ýmissa við her-
stöðvarkröfunni síðustu
niánuði ársins 1945 sýndi, að slitastundu, en umfram allt
verður hún að liugsa um
sjálfa sig, örvggi sitt, tryggja
lif silt og framtíð með þvi að
fá sem mest og mannskæð’-
ust morðtól flutt inn i land-
ið á hcntuga staði, sem flest-
ar og mestar herstöðvar og
sem inest herlið frá hinni
voldugu vinaþjóð til þess að
vernda sig frá tortímingu.
Vernd, sem kostar aðrar
r of fjár, getur hún
Framh. á 7. síðu.
hún var á fullum rökum reist.
iHins vegar reyndust enn vera
jhér mcnn með hyggindi á
iborð við Gissur jarl. Þeir
iréðu sinum amerísku vinum
| til að „vinna tima“ og fara
öðru visi að lil þcss að fá
það, sem þeim nægði. Réttu
ári eftir að Bandaríkin höfðu
borið fram herstöðvakröfu
sina til 100 ára, höfðu þau
J'engið Keflavíkursamning-
inn, og þar með cina og þá