blaðið - 07.06.2005, Side 24

þriðjudagur, 7. júní 2005 i blaðið
jkjj/ar -’;4K ^ÉfT' £1 ■ kolbrun@vbl.is
wauare tckk
alþjóðlega Bookerinn
Albanski rithöfundurinn, Ismail Kad-
are, hlaut fyrstu alþjóðlegu Booker-
verðlaunin. Verðlaunin,
60.000 pund, verða afhent
við athöfn í Edinborg í lok
mánaðarins. Verðlaunin
eru veitt núlifandi rithöf-
undi fyrir framlag hans
til heimsbókmenntanna.
Þau eru veitt annað
hvert ár og skilyrðin eru
að verk höfundarins hafi
komið út á ensku. Meðal
annarra höfunda sem til-
nefndir voru til verðlaun-
anna eru stærstu núhf-
andi bókmenntastjömur
heims: John Updike,
Doris Lessing, Margaret
Atwood, Ian McEwan,
Muriel Spark, Gunther
Grass, Philip Roth og Ga-
briel Garcia Marquez.
Ekki pólitískur rithöf-
undur
Kadare hefur verið áber-
andi í menningarlífi Al-
baníu í rúma fjóra óratugi og verk
hans hafa komið út í rúmlega 40
löndum. Fyrsta skáldsaga hans kom
út árið 1963. Kadare er pólitískur út-
lagi og hefur búið í Frakklandi frá
árinu 1990. Þótt hann hafi verið afar
gagnrýninn á stjómvöld í heimalandi
sínu segist hann ekki vera pólitískur
rithöfundur. „Rithöfundum er eðlis-
lægt að vera gagnrýnir á stjómvöld,“
Þegar mað-
ur byrjar
að lesa
bókmenntir
svo ungur
þá skilur
maður lítið
í pólitík.
Ég held að
það hafi
bjargað
mér
segir hann. Jíina mögulega andstað-
an, þar sem stalínskar ríkisstjómir
vom við völd, fólst í því að
skrifa. Maður gat líka far-
ið á fund, verið hugrakkur,
sagt eitthvað sem skipti
máli og verið skotinn fyrir
vikið.“
A bannlista
Fjöldi verka Kadares lenti
á bannlista í Albaníu en
ekki öll: „Mér finnst ég
hafa verið heppinn því
öðm hveiju fékk ég að gefa
út bækur mínar. Margir
höfundar vora einfaldlega
eyðilagðir." Hann segir
að það hafi vakið aukinn
áhuga á bókum sínum
að þær lentu ó bannlista
stjómvalda: „Þeir sem
höfðu þegar lesið bækum-
ar fóra að rýna í þær á
ný til að átta sig á því af
hverju þetta áttu að vera
niðurrifsbækur."
Kadare segir að góðar
bókmenntir hafi haft mikil áhrif á
hann. Hann las Macbeth 11 ára að
aldri. „Þegar maður byrjar að lesa
bókmenntir svo ungur þá skilur mað-
ur lítið í pólitík. Ég held að það hafi
bjargað mér,“ segir hann. ■
Ismail Kadare. Fyrstur
rithöfunda til aö hljóta ný
verðlaun,alþjóðlegu Book-
er-verðlaunin.

Karlar lesa
eftir karla
Ný bresk rannsókn sem gerð var
meðal hundrað háskólamanna,
gagnrýnenda og rithöfunda
leiddi í ljós að karlmenn lesa
aðallega skáldsögur eftir
aðra karlmenn meðan konur
lesa skáldsögur eftir bæði
kynin. Fjórir af hveijum fimm
karlmönnum sögðu að síðasta
skáldsaga sem þeir hefðu lesið
væri eftir karlmann en konur
vora allt eins líklegar til að hafa
lesið bók eftir karlkynsrithöfund
eins og bók eftir konu. Þegar
karlmennirnir voru spurðir
hvaða skáldverk eftir konu þeir
hefðu síðast lesið átti meirihluti
karlmannanna í erfiðleikum
með að muna það eða gat ekki
svarað. Konurnar nefndu hins
vegar oft nokkra titla.
Eric Idle, höfundur Spamalot, stillir sér upp fyrir framan Ijósmyndara eftir að söngleikurinn
vann Tony verðlauninn.
Spamalot fékk
Tony verðlaunin
25 ár í
Brúðubílnum
Tony verðlaunin, bandarísku
leiklistarverðlaunin, vom veitt
síðastliðið sunnudagskvöld. Spamalot
fékk þrenn Tony verðlaun, var valinn
besti söngleikur ársins, leikstjórinn
Mike Nichols hlaut verðlaun sem
besti leikstjórinn og aðalleikkonan
Sara Ramirez var valinn besta
leikkonan í söngleik. Söngleikurinn
er byggður á kvikmyndinni Monty
Python and the Holy Grail.
Leikritið Doubt, a Parable eftir
John Patrick Shanley var valið besta
leikritið en það fiallar um mál þar
sem gmnur leikur á kynferðislegri
misnotkun á bömum í rómversk
kaþólskum skóla. Leikritið hlaut
þrenn önnur verðlaun, fyrir leikstjóm
Doug Hughes og frammistöðu
aðalleikkonunnar Cherry Jones og
aukaleikkonunnar Adriane Lenox.
Eftir verðlaunaveitinguna sendi
Lenox fjölskyldu sinni þessi skilaboð:
“Ég er hætt að vaska upp.”
Rómantísku söngleikurinn
The Light in the Piazza fékk flest
verðlaun á hátíðinni eða sex alls og
meðal vinningshafa var aðalleikonan
Victoria Clark. Bill Irwin fékk
verðlaun fyrir besta karlleik sem
prófessorinn í Hver er hræddur við
Virginiu Woolf?
Helga Steffensen fagnar í ár 25 ára
starfsafmæli sínu í Brúðubílnum.
í tilefni þess verður afmælisveisla í
brúðuleikhúsinu í allt sumar og sýnd
verða leikrit sem hafa verið á dag-
skrá leikhússins ffá fyrstu tíð, eins
og Refurinn og ungarnir, Ljónið og
músin og Tröllið undir brúnni.
„Það var Jón E. Guðmundsson
brúðuleikhúsmaður sem stoínaði
brúðuleikhúsið og rak það í þijú ár
en sagði þá við mig að ég skyldi taka
við. Það gerði ég svo hressilega að ég
er enn að,“ segir Helga.
„Það er mjög ánægjulegt að vera
í svona starfi, það er stórkostlegt
að vinna með börnum. Þau eru heil-
steypt, heiðarleg og skemmtileg,"
segir Helga. „Ef þeim þætti ekki gam-
an þá myndu þau segja það og fara.
Ég reyni að blása þeim í bijóst gleði,
hamingju og kærleika."
Sýningar hjá Brúðubílnum eru í
júní og júlí og fyrsta sýning sumars-
ins er í Árbæjarsafni miðvikudaginn
8. júní klukkan 14. Sýnt er á gæslu-
völlum og útivistarsvæðum - tvær
sýningar á dag hvemig sem viðrar. „í
ágúst og september er svo venjan að
fara út á land,“ segir Helga. „I fyrra
fórum við um Austfirðina og Norður-
landið en fyrstu leikhúsferðir bama
úti á landi eru oft einmitt í Brúðubíl-
inn.“
Kalaharí
vélritunarskólinn
Hjá Máli og menningu er
komin út í kilju Kalaharí
vélritunarskólinn fyrir
karlmenn eftir Alexander
McCall Smith í þýðingu Helgu
Soffíu Einarsdóttur.
í þessari fjórðu bóku um
Kvenspæjarastofu númer eitt
í Botsvana í Afríku heldur
hin ómótstæðilega Precious
Ramotswe áfram að glíma við
snúin mál í einkalífi og starfi.
Ramotswe og Makutsi,
aðstoðarkona hennar, bregður
við þegar ný spæjarastofa er
stofnuð í þorpinu, af karlmanni,
en eftir að hafa hitt hann fær
Ramotswe ákveðnar efasemdir
um að honum sé treystandi.
Aðalmálið sem Ramotswe
glímir við hér snýst um
verkfræðing nokkurn.
Samviskan hefur plagað hann
til margra ára, vegna lygi, svika
og þjófnaðar sem hann greip til
sem ungur maður, til að hlífa
eigin skinni. Nú vill hann fá
hjálp Ramotswe við að finna
það saklausa fólk sem varð fyrir
barðinu á honum, svo hann geti
bætt fyrir syndir sínar.
Bækur Alexanders McCall
Smith um Kvenspæjarastofu
númer eitt hafa farið sigurfór um
heiminn á undanförnum árum.
Áður hafa komið út á íslensku í
þessum flokki Kvenspæjarastofa
númer eitt, Tár gíraffans og
Siðprýði fallegra stúlkna.
Afmælisveisla verður í brúðuleikhúsinu í allt sumar.