blaðið - 09.08.2005, Page 24

24 I MATUR
ÞRIÐJUDAGUR 9. ÁGÚST 2005 blaðið
Kjúklingur grillaður á dós
Kjúklingur hefur notið aukinna
vinsælda á íslandi á síðustu ár-
um og er hann nú matreiddur
á fjölda heimila með ýmsum til-
brigðum. Á heimili í Breiðholt-
inu er kjúklingur eldaður með
all sérkennilegum hætti undir
heitinu, pilsnerkjúklingur.
Guðrún Helga Jónsdóttir,
söngkona, er mikil áhugamann-
eskja um mat enda hefur hún
lengi unnið við matreiðslu og
framreiðslu. í dag starfar hún
einnig við matvörur eða í ná-
grenni við þær í starfsmanna-
haldi ío-ix verlsananna.
Allir hrifnir
,Ég frétti af þessari uppskrift frá
frænku minni einni frá Akureyri
en hún hafði séð þetta í sjónvarpinu.
Mér fannst þetta svo bráðsniðugt að
ég ákvað að prófa þetta og árangur-
inn lét ekki á sér standa. Kjúklingur-
inn er dásamlega meyr eftir svona
matreiðslu svo ég hef gert þetta aft-
ur og aftur“, segir Guðrún Helga.
Hún segir að flestum finnist þetta
sniðugt þó kjúklingurinn sé kjána-
legur að sjá á grillinu. „Undantekn-
ingalaust eru þó allir hrifnir þegar
þeir hafa smakkað."
Pilsnerkjúklingur matreiddur
,Best er að nota heilan kjúkling sem
hefur verið kryddaður svona um
klukkustund áður en hann er settur
á grillið. Ég nota salt og pipar og Sea-
son All kryddblöndu en fólk getur
kryddað kjuklinginn eftir smekk“,
segir Guðrún Helga. Reynslan hef-
ur kennt henni að betra er að nota
minni pilsnerdósir því þá er kjúk-
lingurinn ekki eins valtur á grillinu
en það þarf að hella aðeins af þeim
áður en kjúklingnum er komið fyrir
ofan á dósinni. Verði stærri pilsner-
dósir fyrir valinu má ekki vera meiri
vökvi í þeim en rúmlega hálf dós
eða um tveir þriðju hlutar. „Þegar
kjúklingurinn er kominn vel upp á
dósinni og situr vel á henni er settur
álpappír ofan á grillið og brett upp á
kantana svo vökvinn leki ekki ofan
í grillið því þá kveiknar í. Svo setur
maður dósina með kjúklingnum á
álpappírinn.Grillinn eru misjöfn en
það er allt í lagi að hafa þetta á mikl-
um hita, næstum á fullum hita allan
tímann en þá er líka mikilvægt er
að fylgjast með kjúklingnum." Svo
er bara að loka grillinu og Guðrún
Helga mælir með um klukkustund-
ar suðu en hún segir að kjúklingur-
inn fái dásamlega gullna húð við
þessa aðferð. „Vökvinn fer að mestu
úr dósinni og upp í kjúklinginn sem
verður ákaflega meyr og góður. í
raun kemur lítið pilsnerbragð af hon-
um, það kemur bara skrýtin lykt en
mikið kjúklingabragð."
Kartöflubátar
Guðrún Helga mælir með því að
bera fram heimatilbúna kartöflu-
báta með pilsnerkjúklingnum sem
hún segir afar einfalt að útbúa.
„Maður sker bara kartöflur í báta
með hýði og öllu, veltir upp úr oliu,
til dæmis hvítlauksolíu. Það er líka
gott að setja svolítið balsamikedik
út í olíuna. Svo eru þær kryddaðar
eftir smekk og bakaðar í ofni við
200° C hita í 20 mínútur. Svo er bara
að skera niður ferskt salat og mér
finnst best að hafa kalda sósu með,
til að mynda hvítlaukssósu." ■
ernak@vbl.is
Órigan
Origanum vulgare - Oregano
Á léttari nótum
Spínatsalat með parmesanosti
Haltu þér i burtu
frá mér, svín,
enda lykt mín
þér ekki að
skapi." Eitt-
hvað á þessa
leið segir meir-
anjurtin í ljóð-
inu The loves
OF THE PLANTS,
eftir Erasmus
Darwin og eiga
þ e s s - ar ljóðlínur að vitna um
lyktina af meirani og svín virðast
forðast. Þarna á höfundurinn ef-
laust ekki við meiran heldur vafalít-
ið náskylda jurt, villt meiran sem er
mun lyktarmeiri og þekkt fyrir að
fæla frá sér svín, kýr og hesta.
Villt meiran er reyndar betur
þekkt undir nafninu órigan en oft
virðist lítill sem enginn greinar-
munur vera gerður á milli þessara
tegunda og margar tegundir ætt-
kvíslarinnar eru eða hafa verið nýtt-
ar ýmist undir nafninu meiran eða
órigan. Meiran og órigan tilheyra
ættkvíslinni Origanum en hvaða
jurt það var nákvæmlega sem Grikk-
ir gáfu þetta tilkomumikla nafn, þar
sem oros stendur fyrir fjall og gan-
os fyrir gleði, er ómögulegt að segja
til um.
Origanum vulgare erþað semvið
köllum „venjulegt“ órigan eða „villt
meiran.“ Þetta er fjölær jurt af vara-
blómaætt. Stönglarnir eru uppréttir
og gjarnan purpuralitaðir. Blöðin
eru sporbaugótt og græn að ofan,
en lítið eitt purpurarauð að neðan.
Blómin eru lítil, purpurarauð, bleik
eða hvít og dekkri ef þau eru óút-
sprungin. Órigan vex villt víða í
Evrópu en þó ekki það norðanlega
að það vaxi hér á landi. Hinsvegar er
tiltölulega auðvelt að rækta órigan
hér, einkum ef menn geta orðið sér
út um forræktaðar plöntur og sett
þær niður í byrjun júní. Við bestu að-
stæður getur órigan orðið fjölær hér
á landi. Plantan er nokkuð harðgerð
og þrífst ágætlega í næringarlitlum
jarðvegi en hún þarf töluverða birtu.
Einnig er hægt að rækta órigan í
blómapotti innandyra með góðum
árangri.
Órigan hefur hingað til eingöngu
verið fáanlegt þurrkað hér á landi.
Nú hefur orðið breyting þar á og
hafa garðyrkjubændur hafið ræktun
á því hér. Þetta er mjög kærkomin
tilbreyting enda er þurrkað órigan
töluvert frábrugðið fersku í bragði
og gæðum. Því ættu menn að nota
ferskt órigan sé þess nokkur kostur
enda fæst það orðið í flestum stærri
matvöruverslunum hér á landi.
Uppruni: 1 löndunum við austan-
vert Miðjarðarhaf.
Notkun: Órigan fer vel með mozz-
ARELLA-osti og tómat enda eflaust
þekktast fyrir að vera mikið notað í
ítalska matargerð til dæmis á pizzur,
í pasta og ýmsa tómatrétti. Engu að
síður eru notkunarmöguleikar órig-
ans í matargerð óþrjótandi og það
kemur fyrir í matargerð um nánast
alla Evrópu. Órigan hefur verið not-
að í pylsugerð í Þýskalandi, í bökur
á Englandi, í pælu á Spáni, í pate í
Frakklandi og svo mætti lengi telja.
Grísk og tyrknesk matargerð kallar
að sjálfsögðu líka á þessa ilmríku
jurt. Órigan hefur lítið lækninga-
gildi en hefur verið notað í ýmsa ilm-
efnagerð, til dæmis í sápur, ilmvötn
og smyrsl. ■
Þráinn Lárusson
Þótt það sé auðvelt að grípa til
sætinda til að fullnægja hungri þá
vitum við öll að epli eða jarðarber
eru miklu hollari. Sífelld loforð
morgundagsins um breyttar matar-
venjur standast sjaldan en nú þeg-
ar sumrinu er að ljúka er tilvalið
að gæða sér á ferskum ávöxtum og
grænmeti. Hér eru nokkur ráð auk
uppskriftar að gómsætu salati þann-
ig að það er ekki seinna vænna en að
byrja nýtt líf.
• Veljið dökkgrænt salat eins og
spínat. Þau eru full af andoxunar-
efnum.
• Bætið baunum við salat og súp-
ur. Bragið eykst auk þess sem það
er prótein í baunum. Rauðar baunir,
svartar baunir og nýrnabaunir eru
hollur og næringarríkur valmögu-
leiki.
• Ekki festast í því sama, veldu mis-
munandi grænmeti. Veldu sterklit-
uð grænmeti eins og paprikur, tóm-
ata, spínat, gulrætur og eggaldin.
• Hafðu fjölbreytni í litavali og
veldu ávexti sem eru mismunandi á
litinn. Eins og til dæmis kiwi, mis-
munandi ber, melónur og mandarín-
ur. Því fleiri litir því fleiri næringar-
efni.
• Með því að bæta hrisgrjónum
við súpur og salöt þá verður máltíð-
in saðsamari auk þess sem þau eru
full af kolvetnum. Breyttu til og not-
aðu alls kyns hrísgrjón í stað þess að
einblína alltaf á hvít hrísgrjón.
• Til að gera máltíðina enn girni-
legri þá má bæta við kjúklingabit-
um eða grilluðum fiski í salatið. Þá
bætirðu við próteini, vítamínum,
steinefnum og omega 3 sýrum.
200 grömm ferskt spínat
3 sneiðar af beikoni
1 steikt egg
60 grömm rifinn parmesanostur
2 litlir tómatar
3 graslaukar eða 1 vorlaukur
1 matskeið ólífuolía
30 ml rauðvínsedik
Aðferð: Steikið beikonið og sker-
ið það í bita, og steikið eggið svo í
kjölfarið Skerið spínatið, tómatana
og laukinn. Setjið ólífuolíu í eldfast
mót og setið inn í ofn til að hita að-
eins. Setjið spínat, beikon, egg, gras-
lauk og tómata í skál. Takið olíuna
út úr ofninum og dreifið yfir salatið.
Setjið edikið yfir salatið. Að lokum
skal dreifa parmesanosti yfir. ■
svanhvit@vbl.is