Aðventfréttir - 01.02.1989, Qupperneq 4

4
samfélagsins og hinn mikil-
vægasta persónuleika þess. Þetta
jók vald og virðingu presta-
stéttarinnar. Biskupadæmi voru
þar næst sameinuð í stjórnsýslu-
einingar, að hætti skipulagningar
ríkisins og biskupinn í atkvæða-
mestu borg hvers landshluta var
útnefndur erkibiskup. Afleiðing
þessarar þróunar varð eðlilega sú
að höfuðborg keisaravaldsins varð
einnig höfuðstöðvar kirkjunnar.
Aukin hlunnindi og virðing
Árið 326 flutti Konstantínus
keisari frá Rómarborg og gerði
Konstantínópel að höfuðborg
keisaraveldisins. Þetta varð til
þess að biskupinn í Róm stóð nú
ekki lengur í skugga keisarans
eða erindreka hans. Virðingar-
staða hans jókst. Vald og virðing
er hafði tilheyrt keisaranum féll
nú í skaut biskupsins og lét
hann sig varða málefni borgar-
innar i auknum mæli. Þessi þróun
leiddi til þess að um langt
tímabil var hann valdamesta
persóna vesturhluta ríkisins.
Vesturhluti keisaraveldisins
hrundi og eftir stóð biskup
Rómaborgar einvaldur. Smám
saman óx ríkisvald páfa. Þetta
átti sér stað í ríkum mæli er
villtir þjóðflokkar réðust á Ítalíu
og Vestur-Evrópu. Páfaríkið
varð í raun og veru byggt á
rústum Vestur-Evrópu. Er Alarik
réðst til atlögu á Rómarborg árið
410 og eyddi henni kom
Innocens I páfi fram á sjónar-
sviðið sem hinn raunverulegi
valdhafi borgarinnar.
Rómverskri hefð viðhaldið
Á fimmtu öld leystist
keisaraveldið upp og biskup
Rómar birtist þá sem fulltrúi
rómverskrar hefðar. Rómversk
hefð hafði einnig gagnger áhrif á
kirkjuna. Leo mikli páfi (440-
461) lýsti þessari umbreytingu í
ræðu sem hann hélt fyrir
Rómverja á hátíð heilags Péturs
og heilags Páls: "Þessir hafa
stuðlað að því að þér eruð nú
þekkt sem heilög þjóð, útvalin
kynslóð, konungleg og prestleg
borg. Vegna páfastóls heilags
Péturs getið þér orðið höfuð
alheims. "Gregor mikli páfi (590-
604) var ekki eingöngu andlegur
leiðtogi Vestur-Evrópu, heldur
einnig konungur Ítalíu. Þetta
var aldrei kunngjört berum
orðum en í raun var biskup
Rómarborgar nú orðinn verald-
legur valdhafi.
Islam ógnar kirkjunni
Náin tengsl eru milli þróunar
páfavaldsins og hinnar miklu
útbreiðslu islam. Tæplega
eitthundrað árum eftir dauða
Múhammeðs, árið 632, höfðu
múhammeðstrúarmenn náð Sýríu,
Palestínu, Persíu og Egyptalandi
á sitt vald. Karþagó var lögð að
velli árið 689 og innrásin á Spán
hófst 711. Umsátur um Kon-
stantínópel hófst 673. Sigur-
vinningar Múhammeðstrúarmanna
leiddu til þess að áhrif biskups-
stólanna í Antiokkíu, Jerúsalem
og Alexandríu fóru dvínandi.
Áhrifa biskups Konstantínópel-
borgar gætti einnig minna og
kirkja Norður-Afríku hvarf
algjörlega eftir að dregið hafði
úr áhrifum hennar um nokkurt
skeið. Þegar máttur Austróm-
verska ríkisins dvínaði og einnig
kirkja austurhlutans varð áhrifa-
minni varð hlutverk páfastólsins
sem höfuðmálsvari kristindómsins
enn skýrara. Þessi staða styrkt-
ist enn frekar er áhrifasvæði
kirkjunnar jukust í vestri.
Á Englandi ofsóttu og eyddu
barbarar hinum keltneska
kristindómi. En til þess að snúa
þeim kristnu keltum sem lifðu
árásirnar af til kaþólskrar trúar
sendi Gregor páfi Águstín munk
Stjórnmálamenn austurveldanna heimsækja
einnig Vatíkanið. Hér heilsar utanríkisráð-
herra Sovétríkjanna, Andrei Gromyko, páfa, er
þeir hittust i febrúar 1985.
Jóhannes Páll II flylur svissnesku rikis-
stjórninni þakkir i lok kurteisisheimsóknar.
Aðvenlfréltir 1-2 1989