Læknablaðið - 01.12.1935, Page 5

LÆKNAB LAÐIÐ
8 7
berklaveiki sé aS ræSa. Hún rann-
sakar þessa sjúklinga, sendir síðan
lækninum álit sitt um sjúkdóminn
og meSferö hans, en hefir sjálf
ekkert meS meöferöina aö gera. Þó
væri tilhlýöilegt aö stööin heföi til
meöferðar sjúklinga meö loft-
brjóstaögerö (pneumathorax), sem
er í eðli sínu þannig, aö henni
verður oft aö halda áfram jafnvel
árum saman eftir aö sjúklingurinn
er kominn af heilsuhælinu.
Sjúklingar, sem af sjálfsdáðum
koma til stöövarinnar til rannsókn-
ar og gegnlýsingar, getur stööin
ekki tekiö, nema vitað sé um
berklaveiki í ætt þeirra, heimili
þeirra eöa samverkafólki, eöa þeir
hafi tilvísun frá lækni. Þannig á
stööin aö leiðbeina bæði heilbrigö-
um og sjúkum, hún á að vera á
verði gagnvart þeim, sem heilir
eru og finna þá sjúku þaö snernma,
að enn sé tími til aö bjarga þeim.
Og ef vér nú spyrjum oss. Er
ekki öll þessi starfsemi óþörf?
Koma ekki sjúklingarnir nægilega
snemma til læknis, er þeir veröa
veikir? Er meiri hætta á berkla-
smitun hjá þeim, er dvelja sam-
vistum viö berklaveiki en annars-
staöar? Og eru ekki sjúklingar
vanalega orðnir svo heilbrigðir eft-
ir mánaða eöa ára sjúkrahúss- eða
hælisdvöl, aö frekari umhyggju
þurfi fyrir þeim að bera? Við aö
skýra þessi atriði, mun ég styöjast
viöi reynslu þá er fengist hefir er-
lendis þar sem málum þessum er
lengra á veg komið en hér hjá
oss.
Þaö eru ekki nema rúm 13 ár
síðan aö læknar fóru fyrir alvöru
að kynnast byrjunarstigi berkla-
veikinnar. Og þaö voru röntgen-
læknarnir, sem fyrst lýstu sjúk-
dómnum á þessu stigi. (Assmann,
Redeker). Síöar komu lyf- og
berklalæknar (Romberg, Simon)
og staðfestu fullyröingar röntgen-
læknanna. Á þessu byrjunarstigi
sést misjafnlega stór bólgublettur
í lunganu (Frúhinfiltrat).
Sjúklingarnir hafa aöeins fundiö
til ofurlítilla óþæginda, verið lasn-
ir, eða haft „inflúensu" eins og
áður er getið. Viö hlustun, heyrist
ekkert óeðlilegt, en viö gegnlýs-
ingu eöa röntgenmynd sjást breyt-
ingarnar í lungunum. Þessvegna
voru þaö röntgenlæknarnir, sem
uppgötvuðu þetta. Og við nánari
athugun hefir það komiö í ljós, að
flest af því fólki, er veikist á þenn-
an hátt, hefir skömmu áöur, dvaliö
með eða haft mök við berklaveika.
Þannig hefir Braeuning fundiö, aö
þeim, sem dvelja meöal berkla-
veikra, eða eru komnir af berkla-
veiku fólki, er 2,4—30,5 sinnum
hættara til að sýkjast af berklum
en hinum, sem lifa meöal heil-
brigöra. Og Isager hefir fundið
svipaöar tölur: Sýkingarhætta
þeirra, er umgangast berklaveika
er 60—65 miðað viö hverja 10 þús.
íbúa, en þeirra, sem ekki dvelja
meöal berklaveikra aðeins 8—9,
líka miöað viö 10 þúsund íbúa.
Á þessu byrjunarstigi sjúkdóms-
ins, sem lýst hefir veriö, geta sjúk-
lingarnir læknast til fulls meö
góðri meöferð. En hitt er líka al-
gengt aö uppúr bólgunni í lunganu
(Frúhinfiltrati) myndist hola (ca-
verna). Er þá sjúklingurinn miklu
ver staddur og altaf vafi um horf-
ur sjúkdómsins.
Læknar erlendis hafa þessvegna
skiliö þörfina á því, hve nauðsyn-
legt er, aö ná sjúklingunum
snemma og taka þá til lækninga.
Það er eigi nægilegt að bíöa uns
þeir koma til læknis sjálfir — það
þarf að leita að þeim. Hafa því
verið teknar upp hóprannsóknir 5
þessú augnamiöi, þ. e. fjöldi fólks
hefir veriö rannsakaöur með