Læknablaðið - 01.12.1935, Side 11

LÆKNABLAÐIÐ
93
Gó'Ö áhrif má og sjá vi'8 angina
pectoris, og mun þa8 a8 þakka
histamín, sem (skv. tilraunum
Rúhls) veldur útvíkkun i art.
coronariæ hjartans.
Blóðið. — Rauðuin blóökornum
fjölgar af ljósi, og þar meS eykst
blóðrauðinn, enda árangur viS
anœmi. Thrombocytum fjölgar,
blóSstorknunin örfast, og ljós þvi
nota'S við hœmorrhagisk diathese.
BlóSsökk breytist ekki.
Blindir kirtlar. — Merkilegastur
í þessu sambandi er skjaldkirt-
illinn, sem Ijósböð örfa mjög til
starfa, enda verSur fólki meS
thyreotoxisk sjúkdómseinkenni
æði mikiS um ljósin. Ljósvöntun
sýnir líka afleiSingar sínar í for-
sæludölum (t. d. í Sviss), þar sem
dvergvöxtur og vanskapnaSur
(kretinismus) gerir vart viS sig,
vegna þess aS gland. thyreoidea
starfar ekki. Geisla-biologar telja
líklegt, aS árstímabreytingar á líS-
an fólks muni aS rniklu leyti koma
til af mismunandi birtuáhrifum á
skjaldkirtilinn, þar meS breyt-
ingar á blóS-joði o. s. frv.
MeS dýratilraunum hefir feng-
ist óyggjandi sönnun um sam-
bandiS milli gland. thyreoidea og
ljóssins. Sé rottum haldiS í myrkri
vantar kolloid-efniS í kirtilinn.
Sarna gildir urn önnur tilrauna-
dýr, í dimmunni. En ef þessar
skepnur eru geislaSar, fyllast hol-
rúm skjaldkirtisins af kvoSu. —
SvipaSur rnunur er hjá skepnuin
í húsi, og þeim sem eru á beit.
Til þess aS taka af allan vafa
um ljósáhrif á kirtilinn, vegna
milligöngu hörundsins, hafa bio-
logar framleitt húð-extrakt úr
geisluSum rottum. Þetta efni vek-
ur til starfa skjaldkirtilinn hjá
skepnum, sem haldiS er í dimmu.
Hér er aftur histamín aS verki.
Það framleiSist af ljósinu, en veld-
ur svo aukinni blóSsókn og kirtla-
starfi í gl. thyr.
Þessar niSurstöSur hafa orSiS
til þess aS nota ljósböS viS offitu
af thyreogen uppruna.
Ljósið verkar öfugt á nýrna-
hetturnar; í dimmu verður hyper-
plasi, sem hverfur viS geislun.
Tetanie-tilfelli má framkalla' af
sterkri birtu.
Þess var áSur getiS um áhrifin
á pancreas, að ljósið veldur aukn-
ing á insúlin.
Mamma. — Menn kannast viS,
aS lækningagildi mjólkur gagn-
vart beinkröm má auka meS geisl-
un. En tilraunir til þess aS auka
D-fjörvi brjóstamjólkur meS geisl-
un mæSranna, hafa mistekist. —
LjósböS viS mæSur, meS börn á
brjósti, hafa því aSeins gildi til
allsherjar styrkingar.
Fóstrið. — LjósböS mæSra, um
meSgöngutímann, hafa glögg áhrif
á J^roska fóstursins. AthuguS hafa
verið nýfædd börn fjölda mæSra,
eftir og án IjósbaSa. Nýfædd börn
mæSra, sem geislaSar voru síS-
ustu rnánuSi meSgöngutímans,
reyndust að meSaltali 155 gr.
þyngri og 0.6 cm. lengri en hin.
Svarar þetta til þess, sem fundist
hefir viS samanburS á þroska sum-
ar- og vetrarbarna.
Líkamshiti. — ViS voldugan
sólbruna hækkar Tp. upp í 390.
Annars getur ljósbaS orSiS til þess
aS lækka sótthita.
Maginn. — LjósböS auka maga-
sýrurnar, einkum hjá mönnum,
sem hafa of lítinn súr í maganum.
Þetta gerist viS geislun, sem er
í námunda viS erythem-dosis. Hér
er aftur taliS, aS histamín sé aS
verki; ljósbaSiS vekur upp þetta
efni (úr histídín hörundsins), sem
svo berst meS blóSinu, m. a. til
magaslímhúSarinnar. Lyflæknun-
um er líka vel kunnugt, aS hista-