Læknablaðið - 01.11.1938, Síða 9

LÆKNAB LAÐ IÐ
103
cundær amenorrhea, þar sem ekki
er hægt að konstatera neina pri-
mæra orsök hennar, og maður verð-
ur því að gefa starfsemistruflun hjá
hypofusunni, eða sjálfu ovarium,
sökina. Það, sem maður vill fram-
kalla með hormonmeðferð í þess-
um tilfellum, er: 1) fullkominn
uterin cyklus, sem endar með tíða-
blæðingu og 2) víxlverkun á milli
ovariisins og hypofysunnar þannig,
að að lokinni meðferðinni komi
spontant reglulegar blæðingar, sem
haldi svo áfram meðalalaust.
Það er þó nokkuð langt síðan
að mönnum tókst að framkalla
uterinan cyklus hjá tilraunadýrum.
En 1933 publiseraði Kauffmann í
Charité-sjúkrahúsinu i Berlín hið
fræga tilfelli sitt, þar sem hann kom
á stað menstruation hjá konu, sem
mörgum árum áður hafði verið
kastreruð vegna ovarialtumora
beggja megin. Hann hafði verið
alllengi að prófa sig fram með
hækkandi hormonskamta við þessa
konu, en það var ekki fyr en hann
fór upp í 210.000 músaeiníngar af
östrini i 21 daga og síðan 35 kan-
ínu-einirigar af luteohormoni á viku.
að hann fékk endometriið hjá henni
á typiskt sekretionsskeið. f næstu
tilraun jók hann svo skamtinn upp
i 320.000 ME af östrini og 90 ME
af luteohormoni, en þá fékk hann
hka 3ja daga blæðingu, sem mikro-
skopiskt var sannað að var men-
struation.
Þessi tilraun Kauffmanns hafði
afarmikla þýðingu og vakti feikna
athygli, og af henni varð séð, hví-
Jíka óhemju þurfti af hormonun-
um, til þess að koma á stað men-
struation hjá konu, sem svift hafði
verið eggjastokkkunum.
Kauffmann skiftir primær amen-
-orrhea i tvo flokka, eftir því, hvort
um er að ræða hypoplasia genitalis
«ða ekki. Þegar hypoplasia er, þá
byrjar hann meðferðina á því, að
gefa eingöngu östrin í 3 mánuði, til
þess, eins og hann orðar það, að
„imitera hina vegetativu funktion
ovariisins". Við það vex og stækk-
ar uterus, vagina og tubae. Síðan
kemur hann með sitt „menstruation-
skema“, sem er i því fólgið, að hann
á 3 vikum gefur 200.000—300.000
M.E. af follikúlini og síðan 7 KE
af luteohormoni á dag í 5 daga. Af
10 tilfellum af primær amenorrhoe
-j- hypoplasia genitalis hjá honum,
fékk hann i 6 tilfellum uterus til
að stækka og verða normal að því
lejdi, en í hinum 4 tilfellunum fékk
hann engan árangur, þrátt fyrir
stórar inngjafir. Hjá eiriurii sjúk-
lingi af 10 sá hann eina spontan
menstruation, eftir að meðferð var
lokið. 1 2 tilfellum af primær am-
enorrhoe þar sem ekki var að ræða
um hypoplasia, gat hann hvað
eftir annað framkallað histologiskt
sannaðar menstrualblæðingar, en
þær hættu aftur þegar meðferð-
inni var lokið. Eftir þessu að dæma
virðist ekki vera glæsilegs árang-
urs að vænta í þessu efni enn sem
komið er.
Kauffmann skýrir frá 16 tilfell-
um með secundæra amenorrhoe
Þessum sjúkl. hefir hann gefið,
sumum aðeins östrin, öðrum bæði
östrin og luteohormon. f 4 af þess-
um tilfellum hefir hann getað feng-
ið fram spontan regul. menses
mánuðum saman eftir að meðferð
var lokið. 1 öðrum 4 tilfellum var
hægt að fá fram cyklus, en blæð-
ingar hættu aftur eftir að hætt var
að gefa præparötin.
Hjá nokkrum hluta tilfellanna
gaf hann aðeins östrin og fékk
fram menstruation hjá sumum sjúkl.
og í einu tilfelli fékk hann eftir 20
mánaða amenorrhoe blæðingu og
litlu siðar intrauterin graviditet hjá
sama sjúklingi.