Læknablaðið - 01.11.1938, Qupperneq 10

104
LÆKNAB LAÐIÐ
Prognosis virÖist, eftir þessu,
vera allmikiÖ betri við sekundær
amenorrhoe, meÖ þessari meðferð,
heldur en viÖ primær amenorrhoe.
En það er hún líka þó ekkert sé
gert. En um það lier víst öllum
saman, að prognosis er því lakari,
sem amenorrhean hefir varað
lengur.
Nú er það alment álitið, að gen-
uin amenorrhoe stafi af hypofunk-
tion hjá ovariinu og hypofysunni.
Eftir því virðist „Menstruations-
skema" Kauffmanns ekki vera ra-
tionel meðferð á þessu ástandi, þar
sem ovarialhormonin verka lamandi
á starfsemi hypofysunnar, lætur
ovariið eiginlega afskiptálaust, en
verkar mestmegnis á uterus og en-
dometríið. Menn hafa þó haldið því
fram (einkuin Clauberg) að enda
þótt ovarialhormonin lami um
stundarsakir starfsemi hypofysunn-
ar (á meðan á inngjöfum þeirra
stendur), þá komi eftir á kompen-
satorisk hyperfunktion hjá hypo-
fysis og aukin íramleiðsla pars-an-
teriorhormonanna. Þess vegna hafa
aðrir reynt að gefa þessum sjúkl.
hvorttveggja — bæði ovarialhormon
og pars anteriorhormon. Þannig
fékk Westmann í Lundi fram blæð-
ingu i öðru tilfellinu af tveimur
við primær amenorrhoe, með því
að gefa prolan og follikulin. Hann
ráðleggur að gefa 3000 RE af prol-
an og 90.000 ME af folliculus-hor-
móni á einum rnánuði við prirnær
anrenorrhea. Westmann fékk lika á-
rangur í tveinr tilfellum af 5 af
secundær amenorrhoe. í þeinr til-
fellum ráðleggur hann að byrja með
follikulingjöfum, en bæta svo við
prolani, ef ekki dugir.
Eg verð að játa það, að eg hefi
ekki neitt að segja um þessar lækn-
ingar við amenorrhoe frá eigin
brjósti. Eg hefi verið óheppinn með
materiale síðan hormonpræparötin
komu til sögunnar. Mér hefir hald-
ist illa á sjúklingum þeim, sem eg
hefi reynt til við. Þeir vilja hætta
og þykir þetta of dýrt að leggja
út í. Eg hefi í allt náð í 4 sjúk-
linga. Ein er með primæra amenorr-
hea, 3 með secundæra. Sú primæra
fór frá mér og eg hefi ekki séð
hana i rneir en ár. Ein af þeim
secundæru vill heldur vera hjá öðr-
um lækni, og er það vel. 2 hefi
eg nú undir kúr, en get ennþá ekk-
ert sagt um, hvaða árangur verður
af þessu. Önnur þeirra hefir nú ný-
skeð menstrúerað, eftir 17 mánuði,
en hin er steingeld ennþá.
En í sambandi við þetta langar
mig til að segja frá einum sjúk-
lingi, sem eg fékk fyrir ca. 7—8
árum, utan af landi. Hún var 27
ára, fullkomlega meðalkvenmaður
á vöxt, ekkert sérlega grönn, frem-
ur hraustleg sveitastúlka. ekkert ó-
greindarleg. En hún virtist vera
gersamlega infantil hvað genitalia
snerti. Engin pubeshár, vulva eins
og á barni, ekki vottur af brjóst-
urn, engin hár í axilla. Hún sagðist
engar kynhvatir hafa, þótti piltar
ekkert meira spennandi en stúlkur,
hafði meira gaman af rímum en
danzi. Við rectal exploration fanst
mér uterus vera rnjög lítil, ekki
stærri en fingurköggull.
Fólkið sendi hana hingað vegna
þess, að það var hrætt við hennar
amenorrhoe. Hún hafði auðvitað
aldrei menstruerað. Eg gaf henni
kirtlapræparöt og sendi hana til
Jóns heitins Ivristjánssonar í dia-
thermi. Hún var hér svo í þessum
kúr á 3. mánuð og kom jafnaðar-
lega til mín. Það ótrúlega skeði, að
það fóru að koma svolítil brjóst á
hana, turgor í labia majóra, hýjung-
ur á pubes. Rétt áður en hún fór
héðan, fékk hún einhverja örlita