Læknablaðið - 01.11.1938, Síða 12

io6
LÆKNABLAÐIÐ
fysunni. Vi'Ö kastration verÖur hy-
pertrophi á eosinofilu frumunum
í hypofysunni og hypersekretion af
gonadotropu hormoni, — sem sanna
má meÖ þvaganalýsum. Það hefir
veriÖ sýnt fram á, að þessar breyt-
ingar í hypofysunni eigi rót sina að
rekja til skorts á follikulini; með
því að gefa sjúkl. nægilega mikið
af follikulushormoni, hverfa þær —
og vasomotorisku einkennin líka. —
Með þessu er þá líka komið að
kjarnanum, — að það er hægt að
vinna bug á flestum einkennum
þessara „Ausfallserscheinungen“,
með því að gefa follikulushormon.
Það er byrjað með 2000—3000
M.E. á dag pr. os, og þá aukið við
ef með þarf. Reglan er sú. að nota
ekki hormonmeðferð, nema brýna
nauðsyn beri til, og gefa það minsta
sem komist verður af með. Svo
þarf að smáminka skamtinn, því að
ekki er hægt að vera að þessu enda-
laust, heldur þarf konan að venj-
ast sínum hormon-skorti. Hún
værður að hafa það. —
Kauffmann gat framkallað uter-
inan cyklus hjá kastreraðri konu
og skyldi maður þá halda, að best
væri að gefa follikulushormon og
luteohormon þessum klimaktersku
sjúkl. En þegar það er athugað, að
ein slík menstruation myndi hlaupa
á hundruðum króna, með því verð-
lagi, sem er á þessum præparötum
nú, og svo hitt, að litil eða engin
von er um graviditas, þó óskað væri
eftir því, þá er varla að búast við
að það verði praktiserað. —
Eg hefi notað þessa aðferð við
þó nokkra sjúklinga og með sæmi-
legum árangri (eða góðum) í a. m.
k. 7 skifti. Eg hefi notað ovex og
klimovex til skiftis. En eg gæti
hugsað, að í þeim tilfellum. þar sem
árangurinn hefir ekki verið nógu
góður, sé það af því. að eg hafi
ekki farið nógu hátt í dosis.
Eg hefi nú lítillega minst á þá
kvensjúkdóma, sem hafa það sam-
eiginlegt, að þar er um minkaða
follikulin-framleiðslu að ræða. Eg
kem þá að þeim liðunum, þar sem
nóg er af follikulini — en skortur
eða alger vöntun á luteohormoni.
Þá er það fyrst hin glandulœra
hypcrplasia, sem lýsir sér með
acykliskum blæðingum. Oft hefir
áður verið lengri eða skemri amen-
orrhoe.
Kliniskt getur þetta líkst mjög
corpus cancer, submucösum myom-
um, endometritis post abortum og
polypum, en ómögulegt að diagnos-
tisera sjúkdóminn með vissu nema
mikroskopiskt. Það er auðvitað
mál, að það er tilgangslaust, að nota
hormonmeðferð við hina sjúkdóm-
ana, sem eg taldi upp og þessum
líkjast ,og við cancer væri það auk
þess óverjandi. En til þess ætti
heldur ekki að koma, því að, eins
og eg sagði, verður þetta ekki dia-
gnostiserað öðru vísi en með abrasio
og histologiskri rannsókn. — Við
mikroskopi á uterin-slimhúðinni hjá
jtessum sjúklingum, sést þykt endo-
metrium, svampkent. með mörgum
og óreglulegum kirtlum. Kirtlarnir
eru dilateraðir, oft cystiskir og
hyperplastiskir. Frumur þeirra eru
háar. cylinderfrumur, þéttar hver
upp að annari og allar á prolifera-
tionsskeiðinu, sem svarar til folli-
kulus-þroskunarskeiðsins í ovariinu.
Robert Schröder sýndi fram á það
1915, að ovariin i ])essum hyper-
plasi-sjúklingum höfðu enga corpo-
ra lutea, en flest höfðu á hinn bóg-
inn cystiska >folliculi. Hann kom
fram með þá tilgátu, og rökstuddi
hana þá og síðar, að sjúkdómurinn
orsakaðist af því, að folliculus
Jiroskaðist, en brysti ekki, og því
gæti ekki myndast corpus luteum.
Ovulation yrði ekki, — heldur folli-
culus persistens, með sistarfandi