Læknablaðið - 01.12.1938, Blaðsíða 8

n8
LÆKNABLAÐIÐ
ir ekki yfirstigiö sjúkdóminn, svo
er t. d. viö chroniska malaría.
Aörir sjúkdómar, sem einnig geta
gefiö monocytosu yfir lengri
tima eru: hægfara sepsis, lues og
berklar.
Á eftir ruðningsstiginu kemur
endurl^ótastigiö eöa „die lympho-
zytáre, eosinophile Heilphase“,
eins og v. Schilling nefnir þaö
(frá 10. degi á mynd i). Kliniskt
svarar þaö til rekonvalescenz. Lík-
aminn er þá búinn aö yfirstíga in-
fektionina og farinn aö endurbæta
þaö sem úr sér haföi gengið í bar-
áttunni. Þetta stig stendur oftast
nokkuö lengi og blóömyndin
breytist seinfara í eðlilega mynd.
Einkennandi fyrir endurbótastigið
er fjölgun á lymfocytum meö
meira eöa minna af ungum lym-
focytum — stórum lymfocytum —
svo nefnd „postinfektiöse Lymp-
hozytose". Eosiniofilju frumunum
fer þá að fjölga aftur og neutrofilu
frumunum fækkar. Yfirleitt er það
prognostist gott teikn þegar eos-
inofilu frumunum fer aö fjölga.
Við kroniskar frekar góðkynja in-
fektionir s. s. prolif. cirrh. tuber-
culosis og fokalinfektionir, helst
lymfocytosa oft mjög lengi.
Þannig löguð typisk reaktion
hv.blfr. við infektion, eins og hér
hefir verið lýst fylgir sérstaklega
akutum bólgum s. s. lungnabólgu,
appendicitis, cholecystitis, abscess,
lymfangitis, peritonitis, sepsis,
ennfremur erysipelas, polyarthri-
tis rheumatica, meningokokkmen-
ingitis , diphtheri o. fl. Sumum
akutum infektionum fylgir leuko-
peni, en baráttustigið kemur þó
samt greinilega fram í hinni miklu
fjölgun (bæði relativ og absolut),
sem verður á stafkjarna-frumun-
um, en aftur nær reaktionin venju-
lega ekki til enn yngri forma af
leukocytunum s. s. ungfruma og
myelocyta (sjá töflu 2). Þannig
löguð blóðmynd bendir til hrörn-
unar á mergnum og er þvi nefnd
degenerativ blóömynd. v. Schilling
kallar hana „stabkernige Verschie-
bung“, en á islensku mætti kalla
hana hrörnunar stafkjarnabreyt-
ingu. Fjölgun á stafkjarna-frum-
unum, hvort sem það er nýniynd-
unar- eða hrörnunarformið, er á
þýsku nefnd „links Verschieliung"
en eg nefni það stafkjarnabreyt-
ing. Hrörnunar-stafkjarnabreyt-
ing kemur við mjög svæsnar in-
fektionir og er þá merki um mjög
slæmar horfur; ennfremur við
taugaveiki, mörg form af inflú-
enzu, mislinga, febris undulans og
„Maltafieber“.
Eg tel rétt aö geta hér nokkru
nánar blóðmyndarinnar við tyþhus
þar sem hún getur komið að mjög
miklu haldi við greiningu á þeim
sjúkdómi, sérstaklega fyrir lækna,
sem eru þannig settir, að þeir eiga
ekki völ á serum reaktion eða
ræktun. Leukocyta-reaktonin viö
typhus er þannig, aö allra fyrst í
sjúkdóminum er nokkur leukocyt-
osa, en hún stendur stutt, og
sjúkl. þá venjulega ekki oröinn
teljandi veikur. Svo að læknir
hefir ákaflega sjaldan tækifæri til
að taka blóðmynd á þessu stigi
sjúkdómsins. En skyldi svo vilja
til að læknir væri sóttur til sjúkl.
á fyrsta veikindadegi og hann
hefði grun um taugaveiki. og
blóðmynd sýndi leukotosu, þá er
rétt að endurtaka rannsóknina
daginn eftir og ef ennþá er leuko-
cytosa, þá eru litlar líkur til að
um taugaveiki sé að ræða. Þegar
þessari stuttu leukocytosu ■ sleppir
tekur við leukopeni með aneosino-
fili og helst það ástand meðan á
sjúkd. stendur, nema um komplikat-
ionir sé að ræða, s. s. abscess, sem
gefur leukocytosu. Aneosinofili er