Læknablaðið - 15.03.1980, Síða 33

LÆKN ABLADID
57
skammtur fyrir karlmenn, og kann það að
skýra hærra meðalgildi kvenna en karla í
sykurþolsprófinu, par sem hins vegar konurn-
ar höfðu marktækt lægri fastandi blóðsykur.
Sumar erlendar rannsóknir hafa leitt í ljós
kynmun á blóðsykri í sykurþoli (5) (meiri tíðni
skerts sykurpols meðal kvenna), en aðrar ekki
(8,15).
Þessari hóprannsókn Hjartaverndar ber vel
saman við flestar erlendar rannsóknir um, að
bæði fastandi blóðsykur og pá einkanlega blóð-
sykurgildi í sykurpolsprófi fari hækkandi með
aldri (2, 15, 27). Séu sömu viðmiðunarmörkin
notuð fyrir alla aldurshópa, leiðir pað til pess,
að skert sykurpol finnst oftar hjá eldri aldurs-
hópum. Blóðsykurgildin í pessari rannsókn
hækkuðu bæði hjá Iægri fraktílum sem og
þeim efri, sem bendir til pess, að hluti af
hækkuninni sé almenn með aldri, en hins
vegar hækkuðu hærri fraktílin meira en pau
lægri eins og mynd 3 sýnir, sem bendir til pess,
að fleiri í eldri aldurshópum hafi greinilega
skertara sykurpol. Það er ennpá mjög umdeilt
atriði, hvort nota eigi mismunandi viðmið-
unarmörk fyrir hina ýmsu aldurshópa við
greiningu á skertu sykurpoli (2, 9, 34), og
svarið við pvi fæst einungis með ferilrann-
sóknum, þar sem mismunandi aldurshópum er
fylgt eftir um árabil. Ein slík ferilrannsókn
hefur bent til, að ekki ætti að hækka viðmiðun-
armörkin með aldri. (28).
Sykurþolspróf II (100 g) var framkvæmt til
að staðfesta, hvort um skert sykurþol væri að
ræða. Mörkin, sem par voru valin (>120
mg/dl eftir 2 klukkustundir), voru nokkuð
svipuð og víða voru notuð við hóprannsóknir í
upphafi pessarar rannsóknar (1967) (44). Þessi
mörk eru þó tilviljunarkennd, og erlendar
ferilrannsóknir, par sem fylgt hefur verið eftir
hópi fólks með mismunandi sykurþolsgildi um
árabil, hafa síðan bent til pess, að pessi mörk
séu of lág og ofreikni raunverulega tíðni skerts
sykurpols. (4,22) Einnig ber að hafa í huga, að
vegna takmarkaðrar pátttöku í sykurpolsprófi
II í þessari rannsókn, er líklegt að niðurstöður-
nar í töflu VII séu heldur of háar.
Ekki er unnt að fullyrða, hvort þessi rann-
sókn gefi til kynna raunverulegt alengi sykur-
sýki meðal pessara aldurshópa vegna ófullko-
minnar pátttöku, en niðurstöðurnar eru svipa-
ðar og frá hóprannsókn í Bretlandi, par sem
0,2 % yngri en 50 ára og 1,6 % þeirra sem
eldri voru vissu að peir hefðu sykursýki (5, 6).
Þessi rannsókn bendir til pess að í þeim
aldurshópi sem hér var kannaður séu um 1 af
hverju púsundi á insulini og 3-4 af hverju
púsundi á sykursýkistöflum.
Þessi rannsókn styður og flestar aðrar, að
»skert sykurþol« sé talsvert algengara en
þekkt sykursýki. Beinn samanburður við er-
lendar rannsóknir á tíðni skerts sykurþols eða
sykursýki er erfiður, par sem mismunandi
mælingaaðferðir hafa verið notaðar, mismun-
andi sykurmagn verið gefið, mismunandi tíma-
mörk og blóðsykurmörk valin og mismunandi
aldursdreifing í þátttökuhópunum (26, 34).
Einnig er pað mismunandi, hvort notuð hefur
verið síun (primary screening) svo sem pvag-
próf fyrir sykri eða gerð tvö sykurpolspróf
eins og í þessari rannsókn.
í Töflu XIII er reynt að gefa nokkurn
samanburð við hóprannsókn í Bretlandi (21)
og Bandaríkjunum (14, 23), og af henni má
ráða, að tíðni hér sé ekki óápekk þeirri, sem
fundist hefur annars staðar í hinum vestræna
heimi.
Þessi rannsókn hefur einnig leitt í Ijós að
skert sykurþol er algengara meðal holdugra
en grannra, einkanlega í eldri aldurshópum.
Þessi fylgni með pyngd er meiri meðal karla
en kvenna. Flestar hóprannsóknir (21), pó ekki
allar (30), hafa sýnt nokkra fylgni milli pessara
líkamseinkenna og sumir höfundar hafa kennt
mismunandi algengi offitu um mismunandi
algengi sykursýki eða skerts sykurpols meðal
ýmissa pjóða (40). Samt sem áður sýndi
rannsókn frá Suður-Afríku, að algengi sykur-
sýki var lægst meðal Bantukvenna, sem höfðu
mesta líkamsþyngd (19).
Table XIII.
Screening test Confirmatory test
(% positive, males + females) (% positive)
Age Reykja- vik, lceland i) Bedford England 2) Cleve- land U.S.A. 3) Cleve- land U.S.A. 4) Reykja- vik, lceland 5)
20-29 3,4 7,3 2,0 0,5 0,5
30-39 7,2 6,4 3,5 1,0 1,0
40-49 15,0 9,7 6,0 3,0 3,1
50-59 20,5 15,4 18,0 6,5 8,0
1) Blood glucose > 130 mg/dl at 1'/2 hr after 50 g oral
glucose load
2) Blood glucose > 140 mg/dl at 2 hr after 50 g oral
glucose load (21)
3) Blood glucose > 140 mg/dl at 2 hr after 75 g oral
glucose load (23)
4) Fasting blood glucose > 120 mg/dl, > 190 at 1 hr, >
140 at 2 hr (any one value) after 100 g oral-glucose load
(23)
5) the same criteria used as in 4) for comparison