Alþýðublaðið - 01.04.1924, Page 2

a
Tvær stéttir.
Frá því á landaátnsöld hafa
fbúar íslands, ísiendiogar, skifzt
i tvær stéttir: höfðingjS. og al-
þýðu, og svo er enn, þótt á
ýmsu hafi oltið um atdirnar,
hvaða menn voru í hvorri stétt.
Meginmunur þessara stétta
hefir ávaít verið sá, að höiðingj-
arnir hafa ráðið eignum og fólki
og Utað á arðinum at þeim og
vinnu þess, en aíþýðan lotið yfir-
ráðum þeirra og Ufað á endur-
gjáldi fyrir vinnu þá, er hún lét
þeim í té, kaupi beint eða óbeint,
og þessi stéttamunur lifir enn,
þótt skift hafi um höfðingja og
ekki til batnaðar, og þeir séu nú
nefndir öðru timabærari nöfnum.
Fyrirrennarar höfðingjanna
voru landnámsmennirnir, er fóru
ránshendi um ónumið landið og
vigðu ránið eidi sér til eignar og
eftlrkotnendum sinum, er tóku
við og héidu þvi, er þeir höfðu,
með stuðningi vopna og helgi-
siða. E>eir voru goðorðsmenn,
goðar, og héraðshöfðingjar. Þeir
(réðu stótum eignum og nýttu þær
me3 vinnualþýðu, er til töidust bú-
endur, liðsmenn, skemtunarmenn
og skáld, leysingjar og þrælar.
Síðar skifti um höfðingja að
nokkru. Með vaxandi mentun og
lærdómi og nýjum siðum tókst
krlstinni klrkju að hrifsa til sín
eignir höfðingjanna og jafnframt
valdið, og héit hún því og beitti,
urz óþolandi varð; þá urðu siða-
skiítin, sem félagslega séð voru
ekki annað en byiting, þar sem
léifar hinnar veraldlegu hðfð-
ingjastéttar hrifsuðu eignir og
völd kirkjuhnar með tilstyrk al-
þýðu og konungs í heödur sér,
en mistu þó hvort tveggja að
mestu aftur í hendur konungs og
Dýs höfðingjalýðs, embættis-
manna konungs og erlendra
kaupmanna. I>á varð höfðiogja-
valdið útient. Með endurreisnar-
og sjái-'fctæðis baráttu siðustu
aldar hefir tekist að draga höfð-
ingja valdið inn í landið aftur,
og við heimkomuna hefir það
Ient hjá þeim, sem eftir ástæðum
voru arftakar hinna fornu höfð-
iogja, þeim, sem höfðu eignar-
ráð yfir frámleiðsiutækjunum ®ða
VÍ5Í til þelrra. í>að voru efna»
ALP'ífiDBLABIíí
bændur til sjávar og sveita og
kaupmeon og í fyrstu fáeii ir
ernbætíismenn, er saklr há ra
launa höfðu náð eignarh»!di á
ýmiss konar framieiðsíutækjuiD
Þetta fólk mynd.ði hina njju
höfðingjastétt, atvlnnurekecdur,
er nú nefnast einu nafni bur-
geisar. þar eð hötðingsbragurksn
forni er úr sögunrii, — vikinn
fyrir andlausum ribbaldahætti.
Gegn um aldirnar hefir alþýð-
an ávaít verið sama fólkið, hið
starfsama og þrautseiga vernd-
arllð arinelds þjóðítfsins, vinn-
unnar, fólkið, sem hefir lifað í
starfinu og gleðinni yfir því að
sjá fifið, Bem er starf, renna fram
milii fingra sér. — elnyrkjar á
smábýlum f þjónustu náttúrunnar
og beinu viðskiftasambandi við
hana, vinmimenn og vinnukonur,
ýmiss konar hagielksmenn tll
munns og handa og óæðri sýsl-
unarmenn í þjónustu vaidsmanna
og einstáklinga, og þótt viðhorf
þessa fólks, alþýðustéttarinnar,
við hinni stéttinni hafi á ýmsan
hátt breyzt er meginatrlði þess
enn hið sama: Endúrgjaídið fyrir
vinnu hennar er lífsuppeidi henn-
ar. En síðan farið var að greiða
það í peningum, hafa stétta-
mö. kin skýrst enn betur, svo að
nú er kaupgjaidið aðaieinkenni
aíþýðustéttarinnar, og haná fylla
nú áuk einyrkjanna aliir, sem
fyr’r kaup vinna.
Við það, að stéttarmörkin
skýrðust, hafa andstæðingar al-
þýðustéttarinnar, burgeisarnlr,
séð sér leik á borði að neyta
vaidsins, er fylgdi elgnarráðun-
um, til að »létta< af sér byrð-
unutn af Viðhaldi þjóðfélagsins
og leggja þær á aiþýðuna. Með
því hafá þeir smátt og smátt
komið af stað stéttabaráttu, sem
nú stendur í fullum gangi. Síð-
ustu sárin, sem burgeisastéttin
héfir slegið alþýðu í þeirri bar-
áttu eru kauplækkanirnar síðustu,
genglstallið, svikin um fiskverð-
ið, niðurfelling op!ubsrra frarr-
kvæmda, gengisálagningin á toll-
ana, nýi tollurinn og síðast, en
ekki sízt, atvinnuleyalð, og snn
er hætta á fleirum.
Stríðið heidur áfram.
Vapkamaðurlnn! blsð jafcaðar-
mann# á Akureyri, er beita fréttablaðið
af norðlemku blöðuuum. Flytur gððar
ritgerðir um atjórnmál og atvinnnmál.
Kemur út einu einni í viku. Koatar
að eins kr. 5,00 um árið. Gerist áskrif-
endur á aigreiðalu Alþýðublaðaim.
Hjálparstöð hjúkrunartélags-
in% >Líknar< @r epin:
Máaudaga . . . kl. is—12 f. k.
Þdðjudaga ... — 5 --6 e. -
Miðvikudaga . . — 3—4 e. -
Föstudaga . . ..— 5—6 ®. --
Laugaidaga . . — 3—4 -
KoStakjÖP. Þeir, sem gerast
áskrifendur að »Skutli« frá nýári, fá
það, sem til er og út kom af blaðinu
síðasta ár. Notið tœkifœrið, meðan
upplagið endist!
Tinnnmenn
þjððarlnnar.
IV.
Á meðal þessara 42 vinnuhjúa
þjóðarinnar eru ritstjórar, sem
ætla mætfi að kvæbi talsvert að,
þegar þeas er gæít, að blöð éiga
aS vera leiðarljós hinna ýmsu
þjóðmála. Þó er eins og annað
hijóð komi í strokkinn, þegar á
þing er komið, sem s-tafar líklega
af þv(, að einhvern tíma hlaut að
reka að því að blaðafimbu’fambið
þeirra var þó fullstiokkað að síð-
ustu, þ. e. náði tilgangi sínum
Og takmsrki við þingsætistöku.
Hvers virði hefir góður bóndi
1 álitið þann vinnumann, sem gum-
ar mjög af dugnaði sínura, meðan
, á ráðnirsgarathöfn stendur, en jaín-