Baldur - 22.06.1945, Blaðsíða 3

B A L D U R
n
B A L D U R (Vikublað)
Árgangur kostar 10 krónur
Gjalddagi 1. júlí
Ritstjóri og ábyrgðarm.:
Halldór Ólafsson
Ritstjórn og afgreiðsla:
Odda, lsafirði,
Pósthólf 124
Kvenfrelsisdagurinn
19. júní s. 1. voru liðin 30 ár
frá því lög um kosningarrétt
kvenna gengu í gildi liér á
landi.
Þar með höfðu íslenzkar
konur náð mikiísverðri og
langþráðri réttarbót, enda þótt
þær fengj u ekki þá þegar sama
' kosningarrétt og karlmenn, og
nokkuð drægist að svo yrði.
Fyrst eftir að’ þessi réttindi
kvenna voru fengin var dags-
ins, 19. júní, minnst hér á landi
sem frelsisdags kvenna. Konur
gengust þá fyrir hátiðahöldum
víðsvegaf um land þann dag,
og um inargra ára skeið var
dagurinn helgaður baráttunni
fyrir einu mesta stórmáli, sem
íslenzkar konur hafa nokkru
sinni haft með höndum, bygg-
ingu Landspítalans.
Eftir að þetta stórmál var
komið i örugga höfn, Landspít-
alinn reistur og tekinn lil
starfa, fór heldur að minnka
um hátiðahöldin 19. júní,og nú,
um talsvert árabil, helur ekki
verið haft svo mikið við i'rels-
isdag íslenzkra kvenna, að al-
mennt hafi verið l'laggað þann
dag.
Það má vel vera, að þetta
tómlæti um minningu 19. júní
og þeirra. réttinda, sem þá
fengust, stafi með fram af því
að konur hafa nú fengið svo
mikil réttindi — minnsta kosti
í orði — að ekki þyki ástæða
til að minnast þess dags sér-
sfaklega, jfegar ákveðið var
með lögum að 35 ára gamlar
konur skyldu l'á kosningarrétt
í fyrsta skipti.
En þegar þess er gætt að það,
sem unnist hefur í réttinda-
málum kvenna á árunum frá
1915, byggist að mestu eða.öllu
á þeim sigri, sem þá vanlist og
ennfremur a.ð mikið vantar á,
að konan hafi náð þeim þjóð-
l'élagslegu réttindum, sem
henni ber, þá er fullkomin á-
stæða fyrir íslenzkar konur að
halda áfram að helga 19. júni
minningunni um unninn sigur
og baráttunni fyrir auknum
réttindum.
Þeir, sem kunna að lialda að
á þessu sviði sé ekki fyrir
neinu a.ð berjast, konur hafi
þegar fengið full réttindi, ættu
að lesa greinina úr Bankablað-
inu, sem birt er á öðrum stað
hér í blaðinu. 1 þeirri grein er
með Ijósum dænium sýnt
hvernig konur eru alskiptar
bæði í launum og rétlinduin lil
embætta hjá einni mikilverð-
ustu almennu stofnuninni hér
á landi, Landsbankanum, og
Gullbrúðkaup
Jóhanna Helgadóttir
Halldór Guðfinnsson
Þau hjónin Jóhanna Helga-
dóttir og Halldór Guðfinnsson,
Krók 1, hér í bænum áttu gull-
brúðkaup 20. þ. m.
1 tilefni þessara merku thna-
móta i æfi þeSsara ágætu hjóna
skrapp ritstjóri Baldurs heim
til þeirra í gærdag og spjállaði
við þau um liðna æfi þeirra.
1 því samtali náði hann í
eftirfarandi upplýsingar:
Halldór Guðfinnsson ér
fæddur á Látrum við Látra-
bjarg í Rauðasandshreppi 24.
september 1867. Þegar hann
var hálfs annars árs fluttust
foreldrar hans suður í Geira-
dalshrepp að Króksfjarðarnesi,
að því er Halldór minnir.
Foreldrar Halldórs urðu
vegna ómegðar að þiggja af
sveit nokkru eftir að þau flutt-
ust í Geiradalinn, og skildu al'
þeim sökiun samvistum, svo
sem þá var títt, er heimili
þeirra, sem styrk þáðu, voru
leyst upp og fjölskyldunni
tvístrað sitt í hverja áttina.
Halldór fór með móður sinni
og voru þau á ýmsum bæjum
í Geiradalnum, en faðir lians
var á Stað á Reykjanesi hjá
séra Ólafi Johnsen og.vann þar
fyrir tveimur ,eða þremur
börnum þeirra hjóna,
1 janúar 1878 andaðist Guð-
finnur Hjaltason, faðir Ilall-
dórs, i Mýratungu í Reykhól^-
sveit, af kalsárum. Hafði Guð-
finnur ásamt öðrum manni,
Hailiða nokkrum frá Bassa-
stöðum í Steingrímsfirði, legið
liti í hörkubyl á Bæjardals-
heiði. Varð Hafliði úti i þeirri
ferð en Guðfinni var hjargað
frá Mýratungu, var hann þá
svð villtur, þó bjart væri orðið,
að hann áttaði sig ekki, og
svo mikið kajinn, að hann and-
aðist, eins og fyr er sagt, eftir
nokkra daga.
Gestur heitinn Pálsson, sem
þá var unglingur í Mýratungu,
vakti meðal annara yfir Guð-
finni. Sá liann ])á svip Hafliða,
þess er úti varð, og mjög þótti
gera vart við sig í Mýrartungu
meðan Guðfinnur lá þar. Er
frá þessu sagt i ritsafni Gesls
og víðar og l’ylgir þeirri sögu
nákvæm frásögn al' þessum at-
burðum öllum.
Níu ára gamall flutlist Hall-
dór með móður sinni að Bakka
í Geiradal lil Bjarna Bjarna-
þannig er ástandið á því nær
öllum sviðum atvinnulífsins.
Af þessu sézt, að því fer
fjarri, að náðst hafi fullkomið
jafnrétti kvenna og karla, bar-
áttan fyrir þeim réttindum
hlýtur því að halda áfram hér
el'tir eins og hingað til, og ein-
mitt öðru fremur vegna þeirr-
ar baráttu er .nauðsynlegt, að
íslenzkar konur glevmi ekki
kvenfrelsisdeginum 19. júní.
sonar og Blansiflúr Helgadótt-
ur og þar var hann til 17 ára
aldurs. Þá fluttist hann suður
á Skarðsströnd að Ballará til
Steindórs Þórðarsonar, bróður
Bjarna á Reykhólum. Þar var
hann í 3 ár og önnur þrjú hjá
Þorláki bónda á Melum í sömu
sveit. Síðan var hann eitt ár
lausamaður og átti þá heimili
hjá móður sinni og stjúpa,
Halldóri Brandssyni, og
bvggðu þau upp eyðijörð, er
þau nefndu að Skálatóftum.
Frá Skálatóftum fluttist
llalldór að Skarði á Skarðs-
strönd til séra Jónasar Guð-
mundssonar og Elinborgar
Kristj ánsdóttur, kammerráðs.
A Skarði var hann í 1 ár og þar
kvæntist liann Jóhönnu Helga-
dóttur konu sinni 20. júní 1895.
Frá Skarði fluttust þau hjón
að Vígholtsstöðum ó Fells-
strönd og voru þar í hús-
mennsku í eitt ár. Fóru þá út
í Snæfellsnessýslu, að ögri við
Stykkishólm, og bjuggu þar i
3 ár.
Aldamótaárið fluttust þau
hingað til Isafjarðar og hér
hafa þau átt heima síðan, að
einu ári undanteknu, er þau
bjuggu á Borg í Skötufirði.
Jóhanna Helgadóttir fæddist
að Harastöðum á Fellsströnd
10. janúar 1869. Þaðan fluttist
hún með foreldrum sínum að
Hellu í sama hreppi og var
þar 6—7 ár. Eftir það fór hún
að heiman o‘g var á þremur
bæjum á Fellsströndinni: Arn-
arbæli, Vígholtsstöðum og
Frakkanesi unz hún fluttist
ist brott úr fæðingarsveit sinni
og að Skarði á Skarðsströnd,
og þar giftist hún Halldóri
eins og fyr er sagt.
Hér hefur’nú verið stiklað á
helztu æfiatriðum þessara al-
þýðu hjóna. Vera má að ein-
hverjum þyki saga þeirra í
engu frábrugðin sögu annars
alþýðufólks á Islandi, og er
það mikið rétt.
Sögur íslenzkra alþýðu-
manna eru’ hver annari líkar,
þær segja. í'rá harðri lífsbar-
áttu bæði í sveit og við sjó. I
þessu stutta yfirliti er þó
mörgu sleppt sem frásagnar
væri vert, og víðar hefur Hall-
dór farið en hér er greint frá.
Stundað útræði suður á Álfta-
itesi, hér við Djúji og víðar,
verið á handfæraveiðum með
Dömim og unnið ýmislegt ann-
að. Hann getur því frá ýmsu
sagl er á daga hans liel’ur drif-
ið og í heimsókn minni til
þeirra hjóna í gær sagði liann
mér inargt skenmitilegt og
fróðlegt um menn, sem liann
kynntist eða hal'ði spurnir af,
en ekki verður frá því sagt liér.
Þau Halldór og Jóhanna
liafa alla tíð notið almemiía
vinsælda allra, sem þeim liafa
kynnst, unnið af dugnaði og
heiðarleik fyrir sér og sínúm
og jafnan tekið ákveðna al-
stöðu með stét.t sinni í baráttu
liennar fyrir bættum hag.
Þau eignuðust fjögur mynd-
arleg börn, sem öll eru á líl'i
hér á Isafirði. Þau eru: Krist-
ján, bæjarverkstjóri, fæddur
á Skarði á Skarðsströnd, Helgi,
múrari, fæddur í ögri ó Snæ-
fellsnesi, Elísabet, kona Stein-
ars Steinssonar, skipasmiðs, og
Sveinbjörn, múrari, bæði fædd
liér á Isafirði.
Baldur árnar þeim Halldóri
og Jóhönnu allra lieilla á
fimmtíu ára hj úskaparafmæli
þeirra og óskar þeim góðra og
gleðilegra ellidaga.
-------0-------
Fyrirspurn svarað.
I 17. tbl. Baldurs birtir „í-
þróttamaður“ fyrirspurn um,
hvort I. R.-bikarinn er 1. B. 1.
á s.I. vetri lilaut að gjöf frá I.
R. liggi hjá 1. B. 1. Hvar bjóst
íþróttamaðurinn frekar við að
finna bikarinn en hjá eiganda
lians 1. B. 1.?
Var ekki íþróttamanni sæmra
að spyrja stjórn 1. B. I. uni
bikarinn en birta opinbera
fyrirspurn um þessa heiðurs-
gjöl' með fullkonmum aðdrótt-
úniun um að lnin sé el' til vill
týnd venga vanskila Sigurðar
Bjarnasonar alþingismaiins er
skilaði henni til formanns 1. B.
1. hér á Isafirði, sem mun fús
til að staðfesta, að það sé rétt,
ef íþróttamaður kynni að van-
treysta mér. Gefandi, I. R„
liafði eins og kunnugt er af-
hent Sigurði Bjarnasyni bikar-
inn í Reykjavík og falið hon-
um að færa I. B. I. þcssa gjöf.
Hvaða íþróttamaður spyr
svona kjána- og illkvittnis-
lega?
Sæmra hefði lionuni verið að
spyrja í fullu nafni sinnar
virðulegu!! persónu en klína
„íþróttamanni“ undir þessa
opinberu auglýsingu uni
kjánaskap sinn.
Æskilegt væri að fyrirsjiyrj-
andinn léki það eigi oftar,
livorki að skreyta sig né skýla
sér með íþróttamannsnafnbót.
Stcfún Sigurðsson,
frá Vigur.
r
Uthlutun matvælaseðla
fyrir skömmtunartímabilið júlí—september 1945 fer
fram cá bæjarskrifstofunni 28. og 29. júní og 2. júlí 1945
kl.10—12 og 13—15 daglega.
Nýir skömmtunarseðlar fást aðeins afhentir gegn út-
fylltum stofnum af núgildandi matvælaseðlum.
lsafirði, 20. júní 1945.
Skömmtunaiskrií'stofan.
t