Baldur - 10.07.1945, Blaðsíða 3

BALDUR
79
B A L D U R (Vikublað)
Árgangur kostar 10 krónur
Gjalddagi 1. júlí
Ritstjóri og ábyrgðarm.:
Halldór Ólafsson
Ritstjórn og afgreiðsla:
Odda, Isafirði,
Pósthólf 124
Skip mitt er að landi
komið.
Dagurinn í gær var sannar-
lega fegins- og fagnaðardagur
allra Islendinga.
Klukkan 10 þá um morgun-
inn lagði Esjan að landi i
Reykjavik eftir happasæla
ferð til Norðurlanda og farm-
urinn, sem hún kom með, var
sá dýrmætasti sem nokkurt
skip hefur nokkru sinni flutt
að ströndum þessa lands.
Þarna komu um 300 Islending-
ar, karlmenn, konur og börn,
sem dvalið höfðu öll ófriðarár-
in og lengur í framandi lönd-
um, og það þeim löndum, sem
hættur ófriðarins geisuðu. Fólk
þetta hafði verið i meiri og
minni hættum, átt við margs-
konar erfiðleika að búa og al-
gerlega, eða þvi sem næst, ver-
ið varnað að láta ættinga og
vini vita um sig eða fá fréttir
af þeim.
Þarna komu konur og karlar
frá Danmörku, Noregi, Svi-
þjóð og Þýzkalandi. Fólk sem
stundað hefur nám, lokið prófi
í ýmsum fræðum og unnið
margskonar störf í þessum
löndum. Með þessu fólki voru
lika börn þess,\mgir Islending-
ar sem tala framandi tungur
og nú líta ættjörðina í ^yrsta
skipti.
Við höfum heyrt nokkra ein-
staklinga úr þessum heim-
komna hóp segja frá líðan
sinni þessi útlegðar ár. Þó að
frásagnir þeirra hafi verið lát-
lausar og skrumlausar hefur
mátt marka af þeim, að 5™is-
legt hefur á daga þessara út-
laga drifið og að þeir hafa frá
mörgu og misjöfnu að segja.
Nokkurn skugga ber það á
fögnuðinn yfir þessari heim-
komu, að fáeinir Islendingar
fengu ekki útfararleyfi á síð-
ustu stundu, en við vonum að
allt verði gert til þess, að úr
málum þeirra verði greitt.
En í dag fögnum við þeim,
sem nú eru heimkomnir og úr
helju heimtir. Við vonum að
þehn gefist nú kostur á að
nota starfskrafta sina og þekk-
ingu í þágu lands og þjóðar,
og við samgleðjumst ættingj-
um þeirra og vinum með heim-
komu þeirra.
Baldur vill sérstaklega bjóða,
Isfirðingana, sem heim konm,
hjartanlega velkomna, von-
að þetta hyggðarlag megi njóta
starfskrafta þeirra og að það
verði þess um komið að skapa
þeim þau starfskjör, sem þeir
geta við unað.
-------0-------
Guófinna Signrðardóttir.
Fædd 19. september 1866.
Dáin 29. maí 1945.
Nokkur minningarorð.
Eins og áður hefur verið
sagt frá hér í blaðinu andaðist
Guðfinna Sigurðardóttir, fyr-
verandi húsfreyja á Seljalandi
i Skutulsfirði, á heimili dóttur
sinnar, Guðfinnu Jóhannesdótt-
ur, Siglufirði, 29. maí s.l.
Guðfinna var fædd að Gils-
brekku í Súgandafirði 19. sept-
ember 1866, dóttir hjónanna
Guðfinnu Þorleifsdóttur og Sig-
urðar Jónssonar, barn að aldri
missti hún móður sína, kvænt-
ist faðir hennar þá aftur og
gekk að eiga systur fyrri konu
sinnar, Þórlaugu Þorleifsdótt-
ur og gekk hún Guðfinnu í
móður stað.
Guðfinna Sigurðardóttir ólst
upp á Gilsbrekku til fullorðins
ára.
Árið 1891 giftist hún Jóhann-
esi Guðmundssyni. Fyrstu eitt
til tvö hjúskaparárin voru þau
i húsmennsku á Fjallaskaga í
Dýrafirði, þá fluttu þau til
Bolungarvíkur og áttu þar
heima til 1901, byrjuðu þá bú-
skap i Engidal í Eyrai’hreppi
og bjuggu þar í 7 ár. Arið 1908
fóru þau að Seljalandi og þar
áttu þau heima þar til 1939, að
þau fluttu alfarin til Siglu-
fjarðar til Guðfinnu dóttur
sinnar.
Á Siglufirði missti Guðfinna
mann sinn 27. marz 1941.
Þau Guðfinna og Jóhannes
eignuðust þrjú börn, tvær dæt-
ur, Karlinnu, konu Jóns Jóns-
sonar, Fjarðarstræti 29, hér í
bænum, og Guðfinnu, konu
Stefáns Kristjánssonar á Siglu-
firði, og einn son Sigurð Al-
bert, sem drukknaði með tog-
aranum „Leifi heppna“ er
fórst' á Halamiðum í mann-
skaðaveðrinu mikla 27.—28.
febrúar 1925.
Ennfremur ólu þau upp tvö
fósturbörn, Guðmund Hall-
dórsson og Valgerði Sigurðar-
dóttur, sem bæði eru húsett hér
í bænum.
Þeim, Guðfinnu og Jóhann-
esi, búnaðist alla tíð vel, áttu
nóg fyrir sig og sína að leggja,
þó efni væru ekki mikil, enda
voru jarðir þær, sem þau
bjuggu á, rirar að landnytjum;
á Seljalandi höfðu þa,u aðeins
túnið til afnota,ogseinustu árin
þar aðeins lítinn hluta af því.
Guðfinna Sigurðardóttir var
að dómi þeirra er af henni
höfðu náin kynni, kona hæglát
og dagfarsgóð, traustur vinur
þeirra, -sem hún batt vinfengi
við, og alúðleg við alla, sem
við hana höfðu einhver kynni.
Hún hljóp ógjarnan eftir
hverjum goluþyt almennings-
Eitt mesta leyndarmál
ameríska hersins á Islandi,
mun hafa verið liygging Meeks-
flugvallarins svonefnda á
Reykjanesi. En þar sem aðal-
ófriðarhætturnar eru nú um-
liðnar og flugvöllurinn að
nokkru leyti tekinn til frið-
samlegra starfa, hefur hér-
stj órnin gefið blaðamönnum
og útvarpi 'nokkra uppl)rsingar
viðvíkjandi þessu mikla mann-
virki.
Hinn hrj óstrugi Reykjanes-
skagi sem í aldaraðir hafði
ekki kynnzt annari umferð en
fótgangandi mönnum og kvik-
fénaði á beit, hefur nú verið
ruddur á stóru svæði, sléttaður
°g lagaður til að taka á móti
fullkomnustu- og hraðfærustu
samgöngutækjum nútímans,
flugvélunum.
Hnattstaða Islands hefur
gert það að mjög mikilvægum
viðkomustað á samgönguleið
hins nýja heims. Vegna legu
þess í miðri Atlantshafsleið-
inni var þýðing þess á þessu
Söngur ungfrú Guðrúnar
Á. Símonar.
Hin unga og glæsilega söng-
kona, ungfrú Guðrún Á. Sí-
monar, kom hingað til ísa-
fjarðar með flugbát Loftleiða
s.l. þriðjudag og söng hér í Al-
þýðuhúsinu þá um kvöldið
og næsta kvöld. Með henni
kom píanósnillingurinn, Fritz
Weisshappel, og lék hann und-
ir við söng hennar.
Um söng ungfrú Guðrúnar
A. Símonar er það skemmst að
segja> að hann vakti almenna
hrifningu áheyrenda og varð
hún að endurtaka mörg lögin.
Rödd hennar er yndislega fög-
ur og hreín og meðferð henn-
ar á viðfangsefnunum þannig,
að ég er vissum, að þeir, sem
áhlýddu, hafa sannfærst um
að hér var að koma fram söng-
kona, sem áreiðanlega á fyrir
sér mjög glæsilega framtíð.
Undirleikur hr. Fritz Weiss-
happels var af þeirri list og
smekkvísi sem þessi ágæti
listamaður er þekktur fyrir.
Allir þeir, sem i Alþýðuhús-
ið fóru jiessi tvö kvöld, þakka
þeim ungfrú Guðrúnu Á. Sí-
monar og hr. Fritz Weiss-
happel áreiðanlega fyrir kom-
una hingað.
álitsins, en hélt fast við þær
skoðanir ,sem hún áleit réttar
og heillavænlegar, hvort sem
þær áttu formælendur marga
eða fáa.
Ilún var ein af þeim mörgu
íslenzku liúsfreyjum, sem af
alúð og trúmennsku helga starf
sitt heimili, manni og börnum.
Störf þeirra eru unnin í kyr-
þey en eru til ómetanlegs
gagns og blessunar þeim er
þeirra njóta.
sviði orðin ljós þegar í byrjun
stríðsins.
Meira að segja fyr var
mönnum orðið ljóst live stór-
kostlega þýðingarmikill við-
komustaður Island er i heims-
samgöngunum. Löngu fyrir
stríðið höfðu brautryðjendur
í flugmálum komið auga á
þennan mikla kost eyjarinnar
við heimsskautabaug. Þegar
1932 útvegaði flugfélagið Pan-
American sér einkaleyfi hjá is-
lenzku stjórninni. Þetta einka-
leyfi létu þeir ónotað, og 1939
gerðu Þjóðverjar tilraun til'tið
ná þessum rétti sér til handa.
En þeir komust nú í kynni við
þjóð, sem reýndist nægilega
framsýn til að sj á við fyrirætl-
unum liinna ásælnu Nazista,
og leyfið var ekki veitt.
Það er erfitt að gera sér
fulla grein fyrir hve mikla
þýðingu þetta hafði fyrir úr-
slit Evrópustyrj aldarinnar, en
hugsunin ein um stóran þýzk-
an flugvöll á Islandi fyrir þetta
stríð, vekur óþægilegar hug-
myndir um hvað gæti hafa
skeð, ekki einungis fyrir Is-
lendinga heldur um úrslit
sj álfrar styrj aldarinnar.
Á Islandi hefði þetta valdið
hungri og liörmungum i stað
alsnægta og velsældar, hinum
striðandi þjóðum auknum
hættum og mannfalli á Atants-
hafsleiðunum og orðið til þess
að styrjöldin hefði staðið
margfaít lengur.
Þegar fyrstu dagana eftir
komu brezka hersins til Is-
lands, hyrjuðu verkfræðingar
hans að svipast um eftir flug-
vallarstæði. Meðal staða, sem
þeir hættu við, var Sandskeið-
ið, þar sem rannsókn leiddi í
ljós að vatnslag var þar ekki
nema 2 fet undir yfirborðinu
og myndi þvi orsaka eyðilegg-
ingu af völdum frosts.
Það var ekki fyr en Amerí-
kanar komu að nokkur mann-
virki hyrjuðu á Reykjanesi. -
Nokkur einkafyrirtæki gerðu
fyrst tilraun við þetta stórvirki,
en jiað var ekki fyr en verk-
fræðingadeild ameriska flotans
og hersins tók þetta verk að
sér að nokkur árangur náðist.
Nú finnast þarna, mitt í hinum
tröllauknu leifum eldgosanna,
tvö stórvirki gerð af mönnum,
Meeks- og Patterson- flugvell-
irnir.
Verkið var óskaplega erfitt.
Flugvellir setuliðsins á ísiandi.