Baldur - 09.04.1946, Blaðsíða 3

B A L D U R
3
BALDUR
(Vikublað)
Árgangur kostar 10 krónur.
Gjalddagi 1. júlí.
Ritstjóri og ábyrgðarm.:
Halldór Ólafsson frd Gjögri.
Ritstjórn og afgreiðsla:
Smiðjugötu 13.
Sími 80. — Pósthólf 124.
Verkalýðsfélagið
BALDUR
30 ára.
Verkatyðsfélagið Baldur varð
30 ára 1. þ. m. og minntist
þessa afmælis síns með útgáfu
myndarlegs afmælisblaðs og
skemmtun í Alþýðuhúsinu að
kvöldi afmælisdagsins.
1 þeim fáu orðum, sem hér
verða birt í tilefni af þessu af-
mæli félagsins, verður saga
þess ekki rakin i einstökum at-
riðum, enda hefur það verið
gert i afmælisblaði félagsins og
allir sem vilja kynnast því
máli geta lesið um það þar.
Saga Verkalýðsfélagsins
Baldurs er sagan um baráttu
verkalýðsins bæði hér á fsa-
firði, og hvar sem er i heimin-
um, við harðskeytt og aftur-
haldssamt atvinnurekenda-
vald, sem ekki hefur orðið við
kröfum verkalýðsins fyrr en
eftir langa og harða baráttu.
Þeir verkamenn, sem í þeirri
baráttu stóðu, meðan hún var
hörðust og félagið lítilsmegn-
ugt við það sem nú er, hafa oft
orðið að fórna miklu og ganga
margs á mis. En barátta þeirra
hefúr borið árangur. Nú er svo
komið, að á þrjátiu ára afmæli
sinu er Verkal>rðsfélagið Bald-
ur, eins og önnur verkalýðste-
lög í landinu, orðið vald, sem
ekki aðeins atvinnurekendur,
heldur þjóðfélagið í heild verð-
ur að taka tillit til.
Þeir tímar eru löngu liðnir
að verkamönnum sé sagt að
verkalýðsfélögunum komi ekk-
ert við kaupgjald eða önnur
hagsmunamál verkalýðsins. Sá
atvinnurekandi er nú ekki
til, sem neitar samningsrétti
verkalýðsfélaganna. — Verka-
lýðsfélögin hafa sigrað i bar-
áttunni fyrir þessum rétti. En
baráttu þeirra er ekki þar með
lokið. Enn liggja fyrir mörg
og stór verkefni, sem eftir er
að vinna. Þvi fer fjarri að
vinnandi menn til lands og
sjávar búi enn við þau kjör,
efnaleg og menningarleg, sem
þeim ber sem framleiðendum
allra verðmæta þjóðfélagsins,
má þar t. d. benda á að enn
vantar mikið á, að verkamenn
og sjómenn hafi almennt efni
á að búa i sómasamlegum í-
búðum, en á sama tima raka
aðrar stéttir, sem sumar eru al-
gerlega óþarfar í þjóðfélaginu,
saman stórgróða, og vita ekki
hvernig þær eiga að eyða því
fé sem þeim safnast.
Þjóðin verður að standa á verði
um sjálfstæði sitt.
Undanfarnar vikur hafa
þeir atburðir gerzt í sambandi
við herstöðv'amálið, að full-
komin ástæða er til að þjóðin
sé á verði um sjálfstæði sitt
bæði gegn erlendri ásælni og
innlendum landráðalýð.
Þegar Bandaríkjastjórn fyrst
bar fram þau tilmæli við ís-
lenzku rikisstjórnina, að fá hér
leigðar herstöðvar, var þeirri
málaleitun neitað af Alþingi.
Þrátt fyrir það var þá vitað, og
raunar löngu áður en beiðnin
kom fram, að allmargir áber-
andi menn i stjórnmála- og
viðskiptalífinu voru því mjög
fylgjandi, að Islendingar bind-
ust sem nánustum tengslum við
Bandarikin. Sérstaklega var
þessi skoðun mjög áberandi
innan heildsalastéttarinnar i
Reykj avik og bandbenda henn-
ar. Blað beildsalanna, Vísir,
hélt þessari skoðun mjög á-
kveðið fram. Ennfremur var
vitað að Hriflu-Jónas var á-
kafur talsmaður landráða-
stéfnunnar.
Eftir neitun Alþingis, var
liljótt um málið hér á landi, en
þó fór því fjarri að það væri
þar með úr sögunni. Blöð á
Norðurlöndum ræddu það af
miklum áhuga og létu ótvírætt
í ljós andúð sína gegn því, að
íslendingar yrðu að óskum
Bandaríkjanna. Afturhalds-
blöð í Bandaríkjunum hófu á
sama tíma óskammfeilinn á-
róður fyrir því, að Islendingar
yrðu við þessum kröfum.
Bandarískur blaðamaður kom
hingað fil lands, til þess
að vinna að framgangi máls-
ins. Starf þessa manns var
aðallega í því fólgið, að hann
birti fölsuð viðtöl við mólsmet-
andi menn, sérstaklega þá, er
líklegir voru til að halda. fram
rétti Islendinga, og skrifaði
niðgreinar um íslenzku þjóð-
jna í bandaríska auðvaldsblað-
ið Daily News, New York.
Þessar greinar hafa banda-
rískar fréttastofur síðan flutt
um allan heim, enda vekur
herstöðvamálið heimsathygli.
Blöð á Norðurlöndum mót-
mæltu eins og áður og skoruðu
á Islendinga að standa á verði
um sjálfstæði sitt. Hér á landi
Það eru framtiðarverkefni
verka 1 ýðsfél agann a að útrýma
þessu misrétti og vinna að því,
að þeir sem framleiða verð-
mætin njóti sjálfir arðsins af
vinnu sinni — stjórni sjálfir
framleiðslutækj unum.
Verkalýðsfélagið Baldur á
einnig þetta verkefni fyrir
höndum, og það er ekki hægt
að færa því betri afmælisósk
en þá, að það verði því hlut-
verki vaxið.
heyrðist aftur á móti aðeins ein
rödd, er varaði við hættunni og
birti kafla úr grein hins band-
ariska afturhaldsblaðs; það
var Þjóðviljinn, dagblað Sósi-
alistaflokksins.
En nú fékk íslenzki land-
ráðalýðurinn byr undir báða.
vængi. Nú var tækifæri til að
vinna rösklega fyrir framgangi
landráðastefnunnar, ekki sízt
þegar hægt var að beita jafn
gömlu og handhægu vopni og
rússahatrinu, til þess að fá Is-
lendinga til að svíkja sjálfa
sig.
Þá gerðist það, að Hriflu-
Jónas var gerður að andlegum
leiðtoga landráðalj'ðsins. Eftir
áramótin i vetur birtist grein i
Ófeigi, er nefndist Island og
Borgundarhólmur, höfundur
Hriflu-Jónas. Þar er saman
hrúgað níði, rógi og ósannind-
um, ekki aðeins um Sovét-
ríkin heldur um allar þær
þjóðir, sem Islendingar hafa
átt viðskipti við síðan fyrst var
fest byggð hér á landi. Hins-
vegar er taumlausu lofi hlaðið
á Bandaríkin, allt gert til
þess að gylla viðskipti við þau
og nauðsyn þess að Islendingar
verði við tilmælum þeirra um
leigu herstöðva.
En við þetta var ekki látið
sitja. 17. rnarz s. 1. hélt Hriflu-
Jónas fyrirlestur í Gamla-Bíó
í Reykjavík, og reyndi á þann
hátt að sannfæra íbúa höfuð-
staðarins um nauðsyn þess, að
afhenda erlendu stórveldi
landsréttindi á Islandi.
En nú var svo komið að
þeim, sem halda fram rétti
þjóðarinnar, þótti nóg að gert
af hálfu landráðalýðsins, og
sáu að ekki mátti við svo búið
standa. Samtök stúdenta. í
Reykjavík ákváðu að boða til
fundar um herstöðvamálið og
mótmæla því að landsréttindi
yrðu afhent. Leituðu þeir til
eigenda allra kvikmyndahús-
anna i Reykjavík um húsnæði
fyrir slíkan fund, en fengu af-
svar hjá þeirn öllum. Þessir
fínu herrar vildu ekki setja
blet á heiður sinn með því að
lána húsnæði undir fund, þar
sem tala átti máli Islendinga..
Meira að segja eigandi Gamla-
bíó, Garðar Þorsteinsson, al-
þingismaður, sem lánaði
Hriflu-Jónasi húsnæði undir
sinn fyrirlestur, neitaði stúd-
entum um fundarliús og sýndi
þar með, að hann mat meira
landráð Hriflu-Jónasar en mál-
stað Islendinga.
Þegar þannig var augljóst að
hindra átti þennan fund stúd-
enta, með því að neita um hús-
næði fyrir hann, ákváðu þeir
að halda útifund. Sá fundur
var haldinn í Barnaskólaport-
inu í Reykjavík og stóðu að
honum Stúdentaráð Háskólans
og Stúdentafélag Reykjavíkur.
Ræðumenn voru þessir: Dr.
Jakob Sigurðsson, formaður
Stúdentafélags Reykjavíkur,
séra Sigurbj örn Einarsson,
dósent, Jón P. Ernils stud. jur.,
Jóhannes Elíasson stud. jur.,
Kristján Eiríksson stud. jur.
og dr. Sigurður Þórarinsson.
Fundurinn var mjög fjölmenn-
ur. Þar kom fram krafa um
að allt erlent herlið færi héðan
tafarlaust, eindregnar áskoran-
ir til þjöðarinnar, að standa
fast gegn allri ásælni erlendra
rikja til landsréttinda á Is-
landi og annara yfirráða og ís-
lenzku ríkisstjórnarinnar um
að birta tafarlaust öll gögn
varðandi herstöðvamálið.
Þessi fundur menntamann-
anna í Reykjavík, var rödd
þeirra þúsunda Islendinga, sem
hafa ákveðið að verja rétt sinn
og sjálfstæði og fyrirlita þau
úrhrök þjóðfélagsins er vilja
selja landið undan þjóðinni á
öðru ári senr hún býr þar
frjáls og fullvalda, eftir sjö
alda ófrelsi.
En þessi rödd þjóðarinnar
þarf að hljóma víðar. Það
verður að rjúfa þögn ríkis-
stj órnarinnar um málið, og öll
félagssamtök í landinu verða
að láta til sín heyra um það.
Þá má víðlesnu og áhrifamiklu
blaði, eins og Morgúnblaðinu,
ekki takast að þegja um mik-
ilsvarðandi fréttir í sambandi
við þetta mál. Afstaða þess
verður að koma ákveðið í ljós,
hver sem hún er, og hver ein-
asti frambjóðandi við Alþing-
iskosningarnar í vor verður að
segja afdráttar- og undan-
bragðalaust hverj u megin
hann stendur í þessu máli.
--------0-------
Bæjarstjórn samþykkir
að ráða verkfræðing.
Á bæjarstjórnarfundi 4. þ. m. var
einróma samþykkt að ráða liingað
til bæjarins danslcan verkfræðing,
sem nú býðst til þess að koma
hingað um 1—3 ára skeið.
Verkfræðingur þessi heitir Chr.
Hogh-Nielsen, hefur unnið hjá
þekktum verkfræðingsfyrirtækjum
í Danmörku og hlotið ágætis með-
mæli. — Vitamálastjóri hefur tjáð
Ásberg Sigurðssyni, bæjarstjóra, að
það væru næg meðmæli með hæfni
þessa manns sem verkfræðings, að
vita hjá hvaða fyrirtæki hann hef-
ur unnið. Þá má líka benda á það,
að sérfræði hans sem verkfræðings
er álitin mjög heppilega fyrir þær
framkvæmdir sem hér eru í ráði
á næstunni.
Með því að samþykkja að ráða
þennan mann, hefur bæjarstjórn
tekist að leysa verkefni, sem nauð-
synlegt var að leysa, og sósíalistar
hafa ætíð barist fyrir.
NOKKRAR BÆKUR,
íslenzkar og enslcar, til sölu
með tækifærisverði.
Afgreiðsla Baldurs.