Baldur - 13.07.1946, Blaðsíða 2

2
B A L-D U R
Fimm Svíþjóð-
arbátar
RÉTTUR
1. hefti, 30. árgangur. 1940.
er nýkominn út.
Ritið i'lytur að þessu sinni
þrjár stórmerkar ritgerðir. Sú
i'yrsta er eftir Einar Olgeirs-
son: Nokkrar hugleiðingar um
lýðræði og baráttuna fyrir þuí.
Ritgerðinni er skipt i eftirfar-
andi káfla: Huað er lýðræði?
Sókn til lýðræðis. Um forystu
einstakra þjóða á ýmsum
skeiðum í hinni alþjóðlegu
sókn til lýðræðis. Form fyrir
sókn lýðræðisins og skipulagi
þess. Möguleikinn á friðsam-
legum sigri sósíalistiska lýð-
ræðisins og klofningurinn í
uerkalýðshreyfingunni 1917—
1939. Island. Á þessu yfirliti
sézt, að hér er. um að rœða
mjög greinargott yfirlit um
eðli lýðræðisins, þróun þess og
framtíð, og á þessi, ritgerð
sannarlega erindi til manna
nú jafn mikið og rætt er og rit-
að um lýðræði nú á tímum og
það oftast af lítilli þekkingu.
önnur greinin í þessu hefti
af Rétti heitir Stefria Sósíal-
istaflokksins í bankamálum,
eftir Jónas Haralz hagfræð-
ing.
1 þessari ritgerð er gerð
grein fyrir þeirri stefnu Sósíal-
istaflokksins i bankamálum,
að starfsemi bankanna sé mið-
uð við það, að þeir séu atvinnu-
vegum landsmanna til aðstoð-
ar en ekki yfirdrottnarar
þeirra og eins konar riki i rik-
inu, eins og lni er.
Þriðja i’itgerðin er Viðhorf í
alþjóðamálum eftir Palme
Dutt.
Ritstjórar Réttar eru nú Ein-
ar Olgeirsson og Ásgeir Magn-
ússon. Þetta hefti kostar 2
krónur og fæst á afgreiðslu
Baldurs.
------0------
Skammtað íir skrínunni. I
!
Ekkerl fiskiöjuver nema kralarnir
liafi völdin.
Gunnar Bjarnason, sá sem al-
mennt er álitið að verði aðalfor-
ingi kratanna hér á Isafirði, þegar
Hannibal er farinn á þing, og veit
þar af leiðandi hvað hann syngur,
hefur lýst því yfir í margra manna
áheyrn, að Fiskiðjuverið skuli ekki
byggt hér á Isafirði meðan aðrir
en Alþýðuflokkurinn fari með
stjórn í bænum.
Það þarf enginn að lialda, að
þessi yfirlýsing sé tilbúin af Gunn-
ari sjálfum. Hann talar þarna fyrir
munn leiðtoga flokksins hér. Hitt
er aftur á inóti sennilegt, að brodd-
unum hafi þótt Gunnar full fljótur
að gefa þessa þokkalegu yfirlýsingu
og að þeir liafi ekki kært sig um að
hugur þeirra til þessa mikla nauð-
synjamáls yrði auglýstur jafn ræki-
lega og Gunnar hefur nú gert. En
töluð orð verða ekki aftur tekin.
Almenningi í bænum má nú vera
ljóst, hvað béið hefur á bak við
allan bækslagang Alþýðuflokks-
broddanna í Fiskiðjuversmálinu,
það hefur Gunnar Bjarnason aug-
lýst svo rækilega að ekki verður
um villst.
„/ góösemi vegur þar hver
annan“.
Fyrir kosningarnar var svo kom-
ið samkomulaginu innan Sjálf-
stæðisflokksins, að heildsala- og
landsölulið flokksins, með Björn
Ólafsson, heildsala, í broddi fylk-
ingar, var búið að stofna sérstakt
stjórnmálafélag í Beykjavík, Félag
óliáðra Sjálfstæðismanna, og hafði
í hótunum um að stilla upp sérstök-
ufn lista við kosningarnar, ef Björn
Ólafsson yrði ekki settur í öruggt
sæti á lista flokksins.
Þá var það að Bjarni Benedikts-
son, borgarstjóri, færði sína miklu
fórn, vék fyrir Cócacola-kappanum
óg færði sig einu sæti neðar á list-
anum en hann. Að þessai;i miklu
fórnfýsi dáðust íhaldsmenn um allt
land og gátu varla vatni lialdið af
hrifningu. Reyndar var það á allra
vitorði að hér var ekki um jafn
mikla fórn að ræða og látið var í
veðri vaka, enda var því jafnframt
hvíslað af íhaldsmönnum, að ætl-
unin væri að strika Björn svo ræki-
lega út af listanum, að ekki kæmi
til mála að liann næði kosningu.
Sumir hjuggust við, að Björns-menn
mundu láta koma krók á móti
bragði og færa foringja sinn upp
svo að bragð Bjárna lieppnaðist
ekki.
Reynslan hefur nú tekið af öll
tvímæli í þessu efni. Yfir 1200
kjósendur strikuðu Björn Ólafsson
út og gerðu aðrar breytingar á list
anum, sem allar urðu til þess að
Bjarni Ben. varð kosinn en Björn
komst ekki að.
Ber heildsalaliðið í Reykjavík
sig að vonum illa eftir þessa útreið.
Það lagði nokkur hundruð þúsund-
ir króna á borð með sér í kosninga-
sjóð Sjálfstæðisflokksins og fær
skömmina eina að launum.
En um þessi viðskipti þeirra
„vinanna" í Sjálfstæðisflokknum
má segja eins ög stendur í kvæðinu
um Goðmund á Glæsivöllum
... bróðernið er flátt mjög og
gamanið er grátt,
í góðsemi vegur þar hver annan.
Hannibal þakkar.
1 síðasta Skutli þakkar Hánnibal
Valdimarsson Framsóknarfl. stuðn-
inginn í kosningunum. — Gerir
hann það með því að telja Fram-
sókn trú um, að tap liennar í kosn-
ingunum liafi verið ósköp eðlilegt,
þar sem liún hafi staðið ein gegn
öllum og meira að segja átt í höggi
við formann sinn, sem Skutull kall-
ar „mikinn andans mann og slyng-
an þjóðmálaskörung" og segir að
sé að andlegu atgerfi og gáfum
fremri Ólafi Thors.
Baldur getur vel unt Framsókn
þessara huggunarorða Hannibals,
hún á þau margfaldlega skilið af
honum. Hitt er aftur á móti vafa-
mál, livort formaður Framsóknar-
flokksins er jafn „slyngur þjóð-
málaskörungur“ og Skutull viH vera
láta. Hingað til hafa vergangsmenn
ekki verið álitnir sérstakir skör-
ungar eða afreksmenn, og minnsta
kosti hafa heildsalarnir og land-
sölumennirnir í Beykjavík ekki
þorað öðru en að rétta þessum
„þjóðmálaskörungi" hjálparhönd í
kjördæmi hans.
eru nú komnir hingað að
Djúpi. Fyrsti báturinn, Hug-
rún, eign Einars Guðí'innsson-
ar í Bolungavík, kom hingað
3. júni s. 1. Hugrún er 87 smá-
lestir að stærð og er aðalgang-
vélin 215 hestafla Atlas diesel.
Hún var byggð i Djupvik i
Svíþjóð eftir teikningu Daníels
Þorsteinssonar skipasmiða-
meistara í Reykjavík. Skip-
stjóri ú Hugrúnu er Eggert Sig-
mundsson frá Bolungarvík.
Hinir bátarnir fjórir eru all-
ir gerðir út liéðan frá Isafirði.
Kom sá fyrsti þeirra, Ishjörn,
eign Samvinnufélags Isfirð-
inga, hingað 12. júni. Isbjörn
er byggður i Skredsvik í Sví-
þjóð hjá Bröderna Olsons Bát-
varv.
Næst kom Hafdís, eign
Njarðar h. f. Hún kom hingað
til bæjarins 23. júni. Að sið-
ustu komu Finnbjörn, eign
Samvinnufélagsins, og Freydis,
eign Njarðar h. f., bæði sama
daginn, 10. júli. Finnbjörn er
byggður í Holmstad Varos nya
Aktiebolag í H.almstad í Sví-
þjóð, en Freydís og Hafdís
voru byggðar í Sj ötorp og Groth
Bátvarv, sem er skipasmíða-
stöð langt inni i landi og talin
ein af allra fullkomnustu
skipasmíðastöðvunum í Sví-
þjóð.
1 öllum ísfirzku bátunum
eru samskonar vélar. Aðal-
gangvélin er 215 hestafla Atlas
diesel og 10 hestafla ljósavél.
Ganghraði þeirra er 9 mílur.
Þeir eru allir byggðir eftir
teikningu Bárðar G. Tómasson-
ar skipaverkfræðings. Allir
bátarnir eru 80 smálestir og
þar yfir.
Bjarni Fannberg, skipstjóri
frá Bolungarvík sigldi báðum
bátum Samvinnufélagsins til
landsins. Hafdisi sigldi Geirjón
Helgason, lögregluþjónn i
Reykjavik og Freydísi Hannes
Freysteinsson skipstjóri í
Reykjavík.
Skipstjórar á þessum nýju
bátum verða þessir: Á Ásbirni
Ólafur Júliusson, á Finnbirni
Jón Kristjánsson, á Hafdísi
Guðm. Guðmundsson, á Frey-
dísi Gunnar Pálsson.
Auk þessara báta eru tveir
aðrir væntanlegir hingað i
sumar og haust. Fær Grímur
Jónsson í Súðavík annan
þeirra en Skutull h. f. á Isa-
firði hinn. Báðir þessir bátar
eru 80 smál. og meira.
Allir Isfirðingar fagna komu
þessara nýju skipa og vænta
þess að þeir færi eigendum
sínum, þeim, sem á þeim
vinna, og öllum íbúum þeirra
staða, sem þeir eru gerðir út
frá, aukna hagsæld og björg í
bú.
Frú Sigríður Bjarnadóttir
móðir Soffíu Jóliannesdóttur,
kaupmanns og þeirra systkina,
andaðist að heimili sínu, Aðal-
stræti 10 hér í bænum, 27. f. m.
Frú Sigríður var fædd 18.
október 1856. Hún fluttist hing-
að til bæjarins árið 1880 og
hefur l)úið hér alla tíð síðan.
Ári síðar giftist Sigríður Jó-
liannesi Guðmnndssyni verk-
stjóra og átti með honum sex
börn, og eru 5 þeirra á lifi, 4
búsett bér á Isafirðii. Enn-
fremur ólu þau upp tvær fóst-
urdætur. Frú Sigríður Bjarna-
dóttir var að dómi þeirra, er
liana þekktu, merk kona og
mikilhæf. Jarðarför hennar fór
fram 9. þ. m. að viðstöddu
miklu fjölmenni.
------O-------
Nýr framkvæmdastjóri
Máls og menningar.
Jakob Benediktsson, magist-
er, sem í mörg ár hefur starfað
við Kaupmannaliafnarháskóla,
var meðal farþega með -Esju
frá Kaupmannahöfn 8. þ. m.
Mun hann verða framkvæmda-
stjóri útgáfustjórnar Máls og
menningar i stað Kristíns E.
Andréssonar ritstjóra, sem
verið hefur framkvæmdar-
stjóri útgáfustjórnarinnar frá
stofnun félagsins, en verður nú
að hætta þeim störfum, þar
sem hann er orðinn ritstjóri
Þjóðviljans eins og kunnugt
er.
Allir félagsmenn í Máli og
menningu munu fagna því, að
tekist hefur að ráða til þessa
starfs jafn vel menntaðan og á-
gætan mann og Jakob Bene-
diktsson magister.
Víðtæk þjóðnýting í
Hollandi.
Fyrir nokkru siðan lagði for-
-sætisráðherra Hollands fram í
hollenzka þinginu frumvarp
um Jijóðnýtingu bankanna. —
Um leið og hann lagði frum-
varpið fram gat hann þess, að
það væri aðeins upphafið að
víðtækri þ j óðnýtingaráætlun,
sem stjórnin ætlaði að frarn-
kvæma.
Viðskiptasamningur milli
Islands og Frakklands.
Hinn 15. júni var undirritað-
ur í París viðskipta- og
greiðslusanmingur miíli Is-
lands og Frakklands, og gildjr
hann frá undirskriftardegi til
30. júní 1947.
Samið er um sölu til Frakk-
lands á hraðfrystum fiski, gær-
um, þorskaKsi og silfurbergi,
en á hinn bóginn er ætlast til
að keyptar verði frá Frakk-
landi ýmsar vörur eftir nánari
ákvörðun íslenzkra stj órnar-
valda.
Pétur Benediktsson sendi-
herra undirritaði samninginn
af Islands hálfu og Georges
Bidault, — utanríkisráðherra
Frakka, af hálfu Frakklands.
Júlíus Þórðarson
: verkamaður, faðir Ólafs
Júlíussonar skipstjóra og
þeirra systkina varð áttræður
1. þ. m.
-------0------