Baldur - 06.12.1946, Blaðsíða 3

B A L D U R
3
BALDUR
(Vikublað)
Ritstjóri og ábyrgðarm.:
Halldór Ólafsson frá Gjögri.
Árgangur kostar 10 krónur.
Gjalddagi 1. júlí.
Ritstjórn og afgreiðsla:
Smiðjuéötu 13.
Sími 80. — Pósthólf 124.
Dýrt Rússahatur.
1 haust gekk sá orðrómur
manna á milli, að hingað til
lands væri komin sendinefnd
frá Sovétríkjunum, er byðist
til að kaupa af okkur fyrir á-
gætt verð allan frysta fiskinn
og allan eða mest allan salt-
fiskinn líka, gegn því að Rúss-
ar fengju allt síldarlýsið.
Það er vitað að orðrómur
þessi var i aðalatriðunum rétt-
ur, og er því ástæða til að
skýra frá þessu máli, eins og
það stendur nú.
Eins og kunnugt er var .í vor
gerður viðskiptasamningur við
Sovétrikin, þar sem samið var
um sölu á meira magni af
sjávarafurðum og fyrir hærra
verð en dæmi voru til áður. —
Þessir samningar voru mjög
hagstæðir Islendingum, en
þrátt fyrir það sýndu utanrík-
isráðherra og aðrir ráðandi
menn, sem um þetta mál
fjölluðu af hálfu Islendinga,
fullkomna tregðu og beina
andstöðu gegn því að þessi
samningur væri gerður. Það
má hiklaust fullyrða að hægt
hefði verið að selja miklu
meira af frystum fiski og jafn-
vel svo mikið af saltfiski líka,
að togaraflotinn hefði getað
stundað veiðar allt árið, en
Sölusamband islenzkra fisk-
framleiðenda lagðist á móti
sölunni og taldi ekki þörf á að
bjóða neinn saltfisk. Það eina,
sem gera þurfti, til þess að
geta selt fyrir ágætt verð svo
að segja allar sjávarafurðir
okkar, var það, að láta Sovét-
ríkin fá sem mest af síldarlýs-
inu, en ekki var við það kom-
andi að þau fengju keyptan
nema V3 hluta af því, hversu
mikið magn sem þau buðust
til að kaupa af fiski.
Hér er um fullkomin svik
að ræða við íslenzku þjóðina,
þar sem hún með þessu fram-
ferði er svipt möguleika á að
selja fyrir hagstætt verð aðal-
framleiðsluvörur sínar. En sag-
an er ekki öll sögð með þessp.
Þrátt fyrir það sem á undan
er gengið af hálfu íslenzkra
stj órnarvalda, hefur Islending-
um nú í haust staðið til boða
að selja til Sovétrikjanna
meira fiskmagn en síðast, sér-
stáklega ef þau fengju stærri
hluta af síldarlýsinu. En meiri-
hluti ríkisstjórnarinnar hefur
reynst svo bundinn heildsala-
valdinu og hlinduð af Rússa-
hatri, að þessir ráðherrar liafa
heldur kosið algert hrun ís-
lenzkra atvinnuvega, eins og
Fimm stórmerk frumvörp.
Framhald af 2. síðu.
börn innan skólaskyldualdurs
fjallar „um aðstoð ríkis og
sveitafélaga við uppeldi barna
innan skólaskyldualdurs", seg-
ir flutningsmaður í greinar-
gerð.
I frumvarpinu er gert ráð
fyrir að dagheimili verði i
hverjum kaupstað landsins en
í kauptúnum og þorpum á-
kveður barnaverndarnefnd
staðarins eða barnaverndar-
ráð eftir tillögum félagssam-
taka þorpskvenna hvort reka
skuli dagheimili.
Kostnaður við stofnun dag-
heimila skiptist þannig, að rik-
ið greiðir tvo fimmtuhluta
stofnkostnaðar, hinn hlutann
greiða viðkomandi bæja- og
sveitafélög og þau leggja einn-
ig til ókeypis lóð í þessu skyni.
Reksturskostnað greiðir rík-
ið að þvi leyti að það greiðir
laun hjúkrunarkonu og leik-
skólafóstru, enda hafi þær
hlotið þá menntun, er fræðslu-
málastjórnin tekur gilda. For-
eldrar barnanna greiða fæðis-
kostnað. Viðkomandi sveitar-
félag greiðir annan reksturs-
kostnað.
I frumvarpinu er gert róð
fyrir að stofnun dagheimila
verði hagað þannig, að i
Reykjavík verði á næstu árum
stefnt að því að eitt dagheim-
ili komi á hverjar 100 íbúðir.
Hvert heimilj skal taka 50
börn, er dvelja allan daginn.
Auk þess sé þar gæzlustöð fyr-
ir 30 börn undir eins og liálfs
árs að aldri, og sé sú deild að-
skilin frá hinum.
I kaupstöðum utan Reykja-
víkur skal koma upp einu
heimili á ári, unz þörfinni er
fullnægt, og gilda söniu ákvæði
um stærð þeirra og fyrirkomu-
lag og i Reykjavík.
Með frumvarpi þessu, ef að,
lögum verður, er bætt úr mj ög
brjTini þörf. Tilgangur þess er
alls ekki að dagheimilin ann-
Finnur Jónsson lýsti greini-
lega yfir í ræðu sinni í um-
ræðum um fjárlögin, en að
semja um sölu til Sovétríkj-
anna.
Af þessum sökum og vegna
þess líka, að þessir menn ein-
hlína á Ameríku og England
sem aðalviðskiptalönd okkar,
þó að reynslan sýni að við-
skipti okkar við þau lönd eru
í svipinn miklu óhagstæðari,
hafa þessir menn algerlega
vanrækt og meira að segja bar-
ist gegn því að sint væri boði
Sovétríkjanna> og viðskipta-
samningur gerður við þau.
Afleiðingarnar, fiskiflotinn
hundinn í höfn, höfum við Is-
firðingar haft fyrir augunum í
allt haust og það, sem af er
vetri, og má með sanni segja
að Rússahatur þingmanns Is-
firðinga og fleiri hans líka sé
okkur nokkuð djrrt.
ist uppeldi harnanna fyrstu
árin, heldur eiga þau að veita
þeim, er þess óska, aðstoð í því
mikilsverða starfi. Reynslan
hefur sýnt að þessarar aðstoð-
ar er mikil þörf ekki sízt í
stærri kaupstöðum, þar sem
húsnæði er öft lélégt, mæður
stunda vinnu utan heimilis og
eini leikvangur barnanna er
gatan.
Loks skal svo farið nokkrum
orðum um frumvörp þeirra
Sigurðar Guðmundssonar og
Hermanns Guðmundssonar um
orlofsheimili verklýðsfélaga og
samkomuhús í sveitum, og um
aukið öryggiseftirlit við vinnu.
I fyrra frumvarpinu er gert
ráð fyrir að hið opinbera veiti
ríflega aðstoð við byggingu or-
lofsheimila verkalýðsfélaga og
sé heimilt að hafa þaú um leið
samkomuhús ungmennafélaga
í sveitum, ef hlutaðeigandi
verkalýðs- og ungmennafélög
koma sér saman um það.
Frumvarpið um aukið ör-
yggiseftirlit við vinnu, mundi,
ef það yrði að lögum, fyrir-
byggja að mestu eða öllu leyti
hin tíðu og hörmu.legu slys,
sem nú eiga sér svo oft stað,
við ýmiskonar vinnu. I því eru
sett miklu strangari ákvæði
um öryggisútbúnað við vinnu,
en nú eru, og þar með tryggt
að vinnuslysgetatæplegaorðið,
svo framarlega sem þeim á-
kvæðum yrði trúlega fram-
fyigt.
Bæði þessi frumvörp eru til
hagsbóta og öryggis fyrir
verkalýð landsins og einnig
hagsmuna- og menningarmál
unga fólksins í sveitunum, og
ættu þessir aðilar þvi að fylgj-
ast með gangi þeirra á Alþingi
og gera sitt til þess að þau nái
fram að ganga.
■ o
Barnaskóli og bóka-
saín á Akranesi
brenna til kaldra kola.
Þann 4. þ. m. brann til kaldra
kola gamli barnaskólinn á Akra-
nesi ásamt bókasafni bæjarins, er
var i sömu . byggingu.
Skólinn ^ar byggður árið 1882,
útveggir voru úr steinsteypu, en
skilrúm og þiljur úr timbri. 1 skól-
anum voru þrjár kennslustofur, og
stóð kennsla yfir þegar kviknaði i.
Börnin komust þó út ósködduð.
Skólinn var vátryggður á 30 þús-
undir króna.
I bókasafninu var mikið af bók-
um og tókst aðeins að bjarga af
því 3—4 hundruð bókum. Safnið
var vátryggt á 120 þús. kr.
Veður var hvasst daginn, sem
bruninn varð, en þó 'tókst að af-
stýra frekara tjóni.
Á Akranesi er annað barnaskóla-
hús, en það er yfiPfullt, og horfir
því til mestu vandræða með þau
börn, er stunduðu nám i gamla
skólanum.
Talið er að kviknað Iiafi í við
sprengingu í oliuvél.
tíhi—■wniwii mmmm—1w—immmmmm
Jólabók: íspúnap:
'S
sem allir Isfirðingar þurfa að kaupa, er komm í
bókaverzlanir bæjarins.
Bókin heitir
ELLEFTA BOÐORÐIÐ
Hún er holl unglingum og gott umhugsunarefni
þeim eldri. Hún er ennfremur bóka ódýrust. Kost-
ar aðeins 13 krónur.
Lögtak
á öllum áföllnum og ógreiddum iðgjöldum til Sjúkrasamlags
Isafjarðar hefur verið úrskurðað.í dag af bæjarfógeta, og má
það fara fram á kostnað gjaldanda að átta dögum frá birtingu
þessarar auglýsingar.
Þess er fastlega vænzt, jtð þeir samlagsmenn, sem skulda á-
fallin iðgjöld, greiði þau nú fyrir áramótin, svo ekki þurfi til
lögtaks að koma.
" Isafirði, 2. des. 1946.
Sjúkrasamlag Isafjarðar.