Baldur - 17.06.1953, Side 2

BALDÍIR
Ritstjóri og ábyrgðarm.:
Halldór ólafsson frá Gjögri.
Árgangurinn kostar 20 krónur.
Lausasöluverð 75 aurar.
Afgreiðsla Pólgötu 8.
Til baráttu fyrir
endurheimtu
sjálfstæði.
Sautjandi júní er af tveimur á-
stæðum þjóðhátíðardagur Islend-
inga. Hann er stofndagur lýðveld-
is á íslandi 1944, og hann er fæð-
ingardagur Jóns Sigurðssonar,
þess manns, sem hæst ber í frelsis-
baráttu þjóðarinnar.
Það var bjart yfir hugum íslend-
inga 17. júní 1944, aldrei hefur
þessi sundurþykka þjóð verið eins
sammála og samhent og þá. Að
vísu heyrðust nokkrar hjáróma
raddir, þar á meðal frá núverandi
formanni Alþýðuflokksins, en sem
betur fór gætti þeirra ekkert.
Þann dag hefði engum Islendingi
dottið í hug, að 9 árum síðar yrði
hér í landi erlendur her samkvæmt
ósk sumra þeirra þingmanna, sem
þá samþykktu lýðveldisstofnun á
Þingvelli. Þó er það staðreynd í
dag. Og það hefur fleira gerst. ís-
lendingar stjórna ekki lengur
fjármálum sínum og atvinnumál-
um. Sú þjóð, sem lýst hefur yfir
ævarandi hlutleysi í ófriði og ekki
borið vopn í aldir, hefur verið vél-
uð til þátttöku I hernaðarbanda-
lagi og stjórnendur hennar boða
stofnun innlends hers.
Af þessu er ljóst, að íslendingar
standa nú í jafn harðri sjálfstæð-
isbaráttu og fyrir 17. júní 1944.
Allt sem þá ávannst hefur verið
frá þeim tekið. Nú er svo komið
að íslenzkir bændur verða að bind-
ast samtökum um að hrynda er-
lendum yfirgangseggjum af hönd-
um sér, samanber mótmæli bænda
á Vatnsleysuströnd gegn hernámi
á jörðum þeirra.
Á slíkum tímum er gott og nauð-
sýnlegt að minnast manna eins
og Jóns Sigurðssonar og samherja
hans, og rifja upp það sem þeir
hafa sagt og gert.
Jón Sigurðsson þreyttist aldrei
á að brýna fyrir löndum sínum
þjóðfræðilegan og sögulegan rétt
þeirra til sjálfforræðis. Hann barð-
ist fyrir frjálsri innlendri verzlun
og hvatti þá til að taka verzlunar-
og atvinnumál í eigin hendur.
Hann eggjaði til framkvæmda og
nýbreyttni í landbúnaði og fisk-
veiðum og fékk í lið með sér ýmsa
víðsýnustu og athafnasömustu
samtíðarmenn sína.
Vér höfum um áratugi búið við
innlenda verzlun og hér hafa orðið
Skammtað úr

miklar framfarir í atvinnumálum.
En verzlunin er ekki frjáls á Is-
landi í dag. Hún er einokuð af auð-
hringum, erlendum og innlendum,
og bankavaldi, sem ræna miljón-
um króna úr vösum framleiðenda,
sérstaklega sjómanna og útvegs-
manna, vegna þess að á þeim hvíl-
ir útflutningsfarmleiðslan ein-
göngu.
Þannig verður þjóðin, einnig á
þessu sviði, að taka upp merki
Jóns Sigurðssonar og samherja
hans og berjast fyrir frjálsri út-
flutningsverzlun á íslandi.
En nú vaknar spurningin: Hver
verður leiðtogi í þeirri baráttu?
Til þess er enginn einstaklingur
líklegur. Það hlýtur því að falla í
hlut stjórnmálaflokkanna, eins eða
fleiri.
Er hugsanlegt að það verði Sjálf-
stæðisflokkurinn, Framsóknar-
flokkurinn eða Alþýðuflokkurinn?
Áreiðanlega ekki. Allir þessir
flokkar bera ábyrgð á því sem
gerst hefur. Allir samþykktu þeir
Kfrflavíkursamninginn, Marshall-
samninginn, þátttöku í Atlants-
hafsbandalagi og báðu um erlend-
an her. Allir liggja þeir hundflatir
fyrir hinu bandaríska valdi. Nýju
flokkana tvo, Lýðveldisflokkinn
og Þj'óðvarnarflokkinn, er óþarft
að nefna í þessu sambandi.
Þá er einn flokkur eftir, Sam-
einingarflokkur alþýðu — Sósíal-
istaflokkurinn. Hann einn hefur
verið og er leiðtogi þjóðarinnar í
þessari baráttu og hann einn er
fær um að gegna því hlutverki.
Liðsmenn Jóns Sigurðssonar í
baráttu hans voru íslenzkir bænd-
ur, sem þá voru fjölmennasta at-
vinnustéttin, og ýmsir embættis-
og menntamenn. Liðsmenn Sósíal-
istaflokksins eru íslenzkt verka-
fólk og sjómenn, sem nú skipa
fjölmennustu atvinnustéttirnar,
íslenzkir bændur og smáatvinnu-
rekendur munu heldur ekki láta
sinn hlut eftir liggja. Allar þessar
stéttir eiga tilveru sína undir því,
að Sósíalistaflokkurinn auki fylgi
sitt í höndfarandi kosningum .en
hernámsflokkarnir tapi. Nú þegar
er ástandið þannig, að bandaríski
herinn sogar til sín vinnuafl úr
öllum byggðum landsins, svo að
skip og önnur framleiðslutæki
standa óhreyfð vegna mannaleysis
og útflutningsframleiðslan stöðv-
ast. Vinni hernámsflokkarnir á í
þessum kosningum verður ástand-
ið í þessu efni margfallt verra.
Herinn mun þá taka til sín marg-
falt meira vinnuafl en nú, til þess
að framkvæma þau verkefni, sem
hann hefur fyrirhugað og samið
um við hernámsflokkana. Þá verð-
ur stofnaður innlendur her og
stærstu auðlyndir íslands, fossam-
ir, leigðir bandarískum auðhring-
um til virkjunar, en það er hlið-
stætt því, að íslendingar hefðu
leigt Bretum hluta af landhelgi
sinni 1901. Með aðstoð fossa sinna
ómakleg árás.
Nokkru eftir að Sósíalistaflokk-
urinn opnaði kosningaskrifstofu
sína hér í bæ, var límd þar utan á
gluggann svohljóðandi vísa:
Gríms er undir gengin sól,
gamall fölnar heiður.
Kominn er í bjarnar ból
Bakkaköttur leiður.
Hér mun vera átt við Grím
Kristgeirsson, rakara, sem í mörg
ár hafði rakarastofu í sama húsi
og kosningaskrifstofa sósíalista er
nú, en hann er, eins og ísfirðingar
vita, nýlega fluttur alfarinn til
Reykjavíkur.
Þó að Grímur sé fluttur héðan,
er þar með ekki sagt að sól hans sé
gengin undir, eins og höfundur vís-
unnar segir, og vonandi verður
þess langt að bíða. Þá er það mjög
Fréttatilkynning frá
LANDSBANKA ISLANDS um
BÆTUR Á SPARIFÉ.
Samkv. lögum um gengisskrán-
ingu, stóreignaskatt o.fl., nr. 22,
1950, 13. gr., svo og bráðabirgða-
lögum 20. apríl 1953, á að verja 10
milljónum króna af skatti þeim,
sem innheimtist samkv. lögunum
til þess að bæta verðfall, sem orðið
hefur á sparifé einstaklinga.
Landsbanka Islands er með fyrr-
greindum lögum falin framkvæmd
þessa máls. Samkv. augl. bankans
í Lögbirtingablaðinu og öðrum
blöðum landsins, verður byrjað að
taka á móti umsóknum hinn 25.
júní n.k. Hér á eftir er gerð stutt
grein fyrir reglum þeim, er gilda
um greiðslu bóta á sparifé.
Skilyrði bótaréttar.
1) Bótarétt hafa aðeins einstak-
lingar, sem áttu sparifé í spari-
fjárreikningum innlánsstofnana
eða í verzlunarreikningum fyrir-
tækja á tíinabilinu 31. des. 1941 til
30. júní 1946. Innstæður á spari-
sjóðsávísanabókum eru bótaskyld-
ar, en hins vegar greiðast ekki
bætur á innstæður í hlaupareikn-
ingum og hliðstæðum reikningum.
geta Islendingar framleitt marg-
fallt meiri auðæfi en fiskimið
þeirra gefa.
Á kjördegi 28. júní n.k. er það
í hendi hvers einstaklings, sem
kosningarétt hefur, að sporna við
því, að þetta gerist, og leiðin til
þess er að greiða frambjóðendum
Sósíalistaflokksins atkvæði.
lsfirðingar! Látið ykkar hlut
ekki eftir liggja. Kjósið frambjóð-
anda Sósíalistaflokksins — Hauk
Helgason.
ómaklegt þegar sagt er, að heiður
þessa sómamanns sé gamall og
fölnaður. Grímur var einn af nýt-
ustu borgurum þessa bæjar með-
an hann bjó hér og verður það á-
reiðanlega hvar sem er.
E£ þetta „skáld“ vill endilega
koma á framfæri svívirðingum um
Grím Kristgeirsson, vill Baldur
mælast til að hann birti þær ann-
ars staðar en í glugganum á því
húsi, sem Grímur starfaði í um
tugi ára.
Aftur á móti lætur Sósíalista-
flokkurinn sér vel líka að honum
sé líkt við Bakkaköttinn. Hann át
nefnilega allt kattarskrattinn.
Þessi samlíking verður því að á-
lítast spá um mikinn kosningasig-
ur flokksins, að hann, í stuttu máli
sagt, gleipi öll atkvæði.
2) Bætur greiðast á heildar-
sparifjáreign livers aðila í árslok
1941, svo framarlega sem heildar-
sparifjáreign hans 30. júní 1946 er
að minnsta kosti jafnhá heildar-
upphæðinni á fyrri tímamörkun-
um. En sé heildarspariféð lægra
30. júní 1946 en það var í árslok
1941, þá eru bæturnar miðaðar
við lægri upphæðina.
3) Ekki eru greiddar bætur á
heildarsparif járeign, sem var lægri
en kr. 200,00 á öðru hvoru tíma-
markinu eða þeim báðum.
4) Skilyrði bóta er, að spariféð
hafi verið talið fram til skatts á
tímabilinu, sem hér um ræðir.
Þetta skilyrði nær þó ekki til
sparifjáreiganda, sem voru yngri
en 16 ára í lok júnímánaðar 1946.
5) Bótarétt liefur aðeins spari-
fjáreigandi sjálfur á hinu um-
rædda tímabili eða, ef hann er lát-
inn, lögerfingi hans.
6) Bótakröfu skal lýst fyrir 25.
október 1953, að viðlögðum kröfu-
missi, til þeirrar innlánsstofnunar
(verzlunarfyrirtækis), þar sem
innstæða var á tímamörkunum, 31.
des. 1941 og (eða) 30. júní 1946.
Umsóknareyðublöð fást í öll-
um sparisjóðsdeildum bankana,
sparisjóðum og innlánsdeildum
samvinnufélaga eftir 25. júní n.k.
Sérstök athygli skal vakin á því,
að hver umsækjandi skal útfylla
eitt umsóknareyðublað fyrir hverja
innlánsstofnun (verzlunarfyrir-
tæki), þar sem hann átti innstæðu
eða innstæður, sem hann óskar
eftir að komi til greina við úthlut-
un bóta. Að öðru leyti vísast til
leiðbeininganna á umsóknareyðu-
blaðinu.
Heimilt er að greiða bætur þess-
ar í ríkisskuldabréfum.
Eftir lok kröfulýsingarfrestsins
verður tilkynnt, hvenær bóta-