Baldur - 10.04.1959, Blaðsíða 1

ÍJkLllJi
BLAÐ SÓSlALISTA Á VESTFJÖRÐUM
XXV. árgangur.
ísafjörður, 10. apríl 1959.
4. tölublað.
lð ár i félagi nýlendukúgara og ræningja
i.
Áratugur er liðinn síðan Banda-
ríki Norður-Ameríku og nokkur
lönd í Evrópu, sem sameiginlega
hefur þóknast að kalla sig „Vest-
ræn lýðræðisríki", stofnuðu með
sér bandalag, er hlaut nafnið
Norður-Atlanzhafsbandalagið.
Sáttmáli þessa bandalags var und-
irritaður af aðildarríkjum, þar á
meðal íslandi, 4. apríl 1949 í Was-
hington. Þessi mánaðardagur telst
því afmælisdagur samtakanna.
Þessa afmælis var minnst hér á
landi á þann hátt, að utanríkis-
ráðherra, Guðmundur I. Guð-
mundsson, flutti ávarp í frétta-
auka ríkisútvarpsins sjálfan af-
mælisdaginn og daginn eftir var
hluti af kvölddagskrá útvarpsins
helgaður afmælinu, þá töluðu Em-
il Jónsson, forsætisráðherra,
Bjarni Benediktsson, aðalritstjóri
Morgunblaðsins og Eysteinn Jóns-
son, fyrv. fjármálaráðherra, en
það voru þessir þrír menn, sem
stefnt var til Bandaríkjanna til
þess að taka á móti fyrirskipun
stjórnarvalda þar um að Island
gerðist aðili að fyrirhuguðu banda-
lagi, en um það leyti var stofnun
þess mjög á dagskrá.
Auk þess flutti Sigurður A.
Magnússon, blaðamaður, erindi um
bandalagið.
Um ræður þessara fimmmenn-
inga er það í stuttu máli að segja,
að þær voru sami grautur í sömu
skál: Taumlaust smjaður og lof
um Atlanzhafsbandalagið, ágæti
þess og afrek, og níð um kommún-
ista og alþýðulýðveldin. 1 þessu
efni gekk þó utanríkisráðh. lengst,
eins og við var að búast, og ræð-
ur hinna voru eins og bergmál af
ræðu hans.
n.
Fimmmenningarnir lét sér mjög
tíðrætt um, að eftir lok síðari
heimsstyrjaldarinnar hefðu banda-
lagsríkin dregið mjög úr herafla
sínum en Sovétríkin ekki. Hinsveg-
ar minntust þeir ekki orði á þá
staðreynd, að undir lok styrjald-
arinnar vörpuðu Bandaríkin vetn-
issprengjum á tvær japanskar
borgir, algerlega að óþörfu hern-
aðarlega séð, en til þess eins að
sýna bandamönnum sínum, Sovét-
ríkjunum og öðrum, hverjir það
væru, sem réðu yfir fljótvirkustu
og ægilegustu múgmorðstækjun-
um og gætu í krafti þeirra ráðið
niðurlögum allra annarra, ef til
átaka kæmi, hvað sem öllum öðr-
um herafla liði. Hvert mannsbam
veit, að á meðan Bandaríkin höfðu
ein í hendi sér framleiðslu kjam-
orkuvopna var það aðalorsök
kaldastríðsins og spennunnar í
heimsmálum. Úr því dróg aftur á
móti stórlega, eftir að Sovétríkin
og fleiri þjóðir stóðu Bandaríkj-
unum jafnfætis á þessu sviði, og
ekki sízt eftir að Sovétríkjunum
tókst að skjóta Bandaríkjunum
ref fyrir rass í framleiðslu eld-
flauga.
Bjarni Benediktsson vitnaði í
það ákvæði bandalagssáttmálans,
að árás á eitt aðaldarríki bæri að
skoða sem árás á þau öll. 1 því
sambandi gat hann ekki annað en
minnst á ofbeldisaðgerðir Breta
gegn Islendingum í landhelgismál-
inu, en ekki skýrði hann hvers-
vegna þessu ákvæði er ekki beitt
til þess að brjóta þetta ofbelid á
bak aftur, ætti það þó að vera
vandalaust, þar sem í hlut eiga
tvær bandalagsþjóðir, tveir sam-
herjar 1 baráttu fyrir sameiginleg-
um hugsjónum: óskertum mann-
réttindum og sjálfsákvörðunarrétti
allra þjóða. Sannleikurinn er hins-
vegar sá, að innan þessa bandalags
er það hinn sterkari, sem ræður og
getur kúgað þann sem minnimátt-
ar er, þrátt fyrir fögur ákvæði um
jafnrétti allra aðildarríkja.
Forsætisráðherrann minnist í
sinni ræðu á atburðina, sem gerð-
ust, þegar Alþingi samþykkti að-
ild íslands að þessu bandalagi. Það
þurfti mikinn kjark af hans hendi
til að minnast á þá atburði, sýndi
það að manninum er ekki fisjað
saman. Aldrei hefur niðurlæging
Alþingis orðið meiri en þegar það
gerði þá samþykkt. Forsvarsmenn
þeirrar ákvörðunar beinlínis tryllt-
ust. Minntu aðferðir þeirra helst á
það, er ofbeldismenn á söguöld
bjuggu sig undir að hleypa upp
dómum með vopnavaldi. Vopnuðu
lögregluliði og hvítliðum var skip-
að inn í Alþingishúsið og umhverf-
is það, og jafnvel alþingismanni
bannað að komast inn í húsið. Þeg-
ar svo þingmaðurinn, sem fyrir
þessu varð, skýrði frá því á þing-
fundi og kærði fyrir forseta, kall-
aði Ólafur Thórs það skrípalæti af
hálfu þessa þingmanns og var á-
kaflega hneykslaður. Umræður um
málið voru skornar niður með of-
beldi, og þá gerðist það, að þáver-
andi forsætisráðherra og fleiri
,,virðulegir“ alþingismenn gerðu
hróp að Einari Olgeirssyni eins og
götustrákar og heimtuðu að hann
vrði látinn út úr þingsalnum.
íslendingar munu aldrei gleyma
atburðunum, sem urðu utan við Al-
þingishúsið þessa. daga, og hvem
þátt þáverandi ríkisstjóm og
stuðningsflokkar hennar áttu í
þeim og hvernig þeir beinlínis
gerðu allt, sem í þeirra valdi stóð,
til þess að efna til óeirða. Afstaða
almennings til þessara atburða
kom líka glöggt í ljós þegar mót-
mælt var stéttardómunum, sem þá
voru felldir, og náðunar krafist til
handa þeim, sem saklausir voru
dæmdir. Þúsundir manna úr öllum
flokkum og stéttum tóku þátt í
þeim mótmælum og skrifuðu undir
kröfu um náðun.
Bæði Emil og Eysteinn minnt-
ust í afmælisræðum sínum á þings-
ályktunina, sém Alþingi sam-
þykkti 20. marz 1956 og þau fögru
fyrirheit, sem í henni fólust um
uppsögn hemámssamningsins og
burtför hernámsliðsins. Allir vita
að þessi ályktun var ekkert annað
en kosningabeita. Loforðin átti að
svíkja undireins eftir kosningar,
og var líka gert, til þess beittu Al-
þýðuflokkurinn og Framsóknar-
flokkurinn meirihlutavaldi sínu í
fyrverandi ríkisstjóm.
Að síðustu er svo ræða blaða-
mannsins, Sigurðar A. Magnússon-
ar. Þessi maður gat tæplega vatni
haldið yfir því hve mörgum undir-
okuðum þjóðum „vestrænu lýðræð-
isríkin“ hefðu „gefið“ frelsi og
hann vildi að Islendingar styrktu
bandaríska hemámsliðið með fjár-
framlögum í þakklætisskyni fyrir
vemdina, hefur hann þá sennilega
haft í huga vernd þess!! gegn of-
beldisárásum Breta.
Um frelsisgjafir „vestrænna lýð-
ræðisþjóða" er bezt að spyrja íbúa
Alsír, Kýpur, Kenýa, Möltu,
Njasalands og fleiri og heyra hvað
þeir segja um gjafimar. Þessar
„vestrænu lýðræðisþjóðir“ og þó
sérstaklega brezka heimsveldið,
hafa verið sá klettur, sem allar
frelsisöldur hafa brotnað á og ekki
fengið bifað á undanförnum öld-
um. Saga þeirra er saga nýlendu-
kúgunar og ránskapar, eins og við
íslendingar höfum bezt kynnst s.l.
ár.
m.
Af ræðum fimmmenninganna
var ljóst, að aðalverkefni Atlanz-
hafsbandalagsins er að berjast
gegn Sovétríkjunum og öðmm al-
þýðulýðveldum og að hefta út-
breiðslu kommúnismans, þeirrar
stefnu, sem auðvaldið óttast mest.
Forsvarsmenn bandalagsins segja
þó, að það sé stofnað til varnar en
ekki árásar og til að vemda frið
á heiminum. Öll starfsemi þess
sannar hið gagnstæða.
Þegar litið er á þennan tilgang
bandalagsins, er ástæða til að
spyrja: Er Islendingum nauðsyn-
legt að taka þátt í slíkum hemað-
arsamtökum gegn Sovétríkjunum
og öðrum alþýðulýðveldum og
hafa þeir hendur sínar að verja
gagnvart þeim? Islendingar selja
megnið af útflutningsframleiðslu
sinni til þessara landa og þyrftu
að framleiða miklu meira til að
fullnægja eftirspurn. Fyrir mörg-
um.árum urðu þeir að flytja mest-
an hluta af fiskframleiðslu sinni
til Spánar. þá heimtuðu Spánverj-
ar að þeir keyptu af þeim áfengi
og færu á fyllirí, og því varð að
hlýða. Á kreppuámnum urðu Is-
lendingar að gera niðurlægjandi
samninga vegna viðskipta við
Breta, og samkvæmt Marshall-
samningnum þurftu þeir sérstakt
leyfi stjórnarherranna í Washing-
ton til þess að byggja hús. Þannig
mætti lengi telja. Engar slíkar
'kvaðir fylgja viðskiptunum við
Austur-Evrópuþ j óðimar.
Það er talsvert almenn skoðun,
að ísland megi ekki slíta stjóm-
málasambandi við Breta út af
landhelgisdeilunni, vegna þess að
við höfum keypt af þeim togara
og þurfum að fá frá þeim vara-
hlutihluti til þessara skipa. Hins-
vegar er talið sjálfsagt og nauð-
synlegt, að við séum bundnir sam-
tökum, sem beint er gegn stærstu
viðskiptalöndum okkar og notum
hvert tækifæri til að sýna þeim
fjandskap.
IV.
Að síðustu skal svo minnst á
Framhald á 4. síðu.