Ingjaldur - 08.09.1932, Síða 1

5. tbl.
1. érg.
Vestmannaeyjum, 8. september 1932,
Slys á sjó.
það tem ég ætla að mlnnast á
i þessari grein eru ekk.i ilysin
þegar bátar faraat með allri á>
höfn. það eru hin slyain þegar
menn hrökkva út af bátum og
drukna. Og í því sambandi
»tla ég líka að fara nokkrum
orðm um það ér börn detta út
af bryggjum hér og hafnargörð-
um.
Við vitum það, að það kemur
varla sú vertíö fyrir að ekki
hrökkvi menn útbyrðia af vél-
bátum og drukkni. Á síðustu
vcrtíð hurfu þannig þrír ungir
og mannvœnlegir menn í sjóinn.
En það er eins og sjómennirnir
séu sljófir fyrlr þessu og ekkert
gert til þess að ráða bót á því.
Til þess munu þó vera ýms ráð.
það er mikið nú á dögum
gert tii þess að auka ihuga fyr-
ir sundiþróttinni. Sizt skal því
neltað, að hún er bæði holl og
skemtileg iþrótt, að mörgu leytl
— enda þótt á því móli sé önn-
ur hlið, sem síðar skal tekin til
meðferðar — og að menn hafi
einnig hér á landi stundum bjarg-
að lér og ððrum með sundkunn-
áttu sinni. En efalaust er af-
skaplega valt að byggja á henni
hér, í þeim tllfellum, sem ég á
við, er menn hrötckva út af vél-
bátum. Yfirleítt verða slys í sjó
og í ám oftast þannig, að til þess
sundkunnátta komi að llði verða
menn að vera mikiir sundmenn,
þ. e. a. s. geta haidið sér uppl
og synt þá nokkuð í öllum föf-
um (og það oftast þungum). Hve
margir geta þetta af þeim er sund
þykjast kunna? þeir eru áreiðan-
lega teljandi. Hér verða slysln
oftast þegar sjór er úflnn og
bátarnir velta mikið. Ætli for-
menn hér geti bent á mörg d»mi
þess, að það hafi verið hægt að
bjarga þeim, sem hrukku fyrir
borð ef þeir hefðu kunnað sund
eða þeir á bátnum verið fræknir
sundmenn. Mundi nokkur hafa
talið vit i að steypa sér út til
þess að bjarga? þeir eru ekki
margir, þó sundmenn séu, er
halda sér uppi, jafnvel örfáar
mínútur í þungum sjófötum f
köldum sjó og ölduróti. Eg man
ekki 1 svipinn að nokkur maður
hafí bjargast, sem dtbyrðis hrökk
i flskiróðri síðan ég kom hlngað,
annar en Ingvar í Mandal. Já>
það var Ingvar í Mandal, sem
elnn bjargaðist af öllum þeim er
þannlg fóru í sjólnn hér á síð-
ustu árum — syndur eins og
Heimaklettur og klæddur í »full-
an §8118“. það held ég. það
var Ingvar sem flaut þó þungur
væri. Og það var vegna þess
að í það sinn dró „gallinn“ ekki
niður heldur lyfti honum upp
vegna lofts, sem í honum vat.
Nel — við þurfum meira en
sundkunnáttu og annað en þau
sundbelti, sem eru f bátum til
þess að komast hjá þeim altof
tíðu slysum hér sem verða af því
að sjómennlrnir okkar hrökkva
útbyrðis af þessum veltlfjölum,
sem eru milil þeirra og dauðans.
það eru sundbelti úr togleðri,
sem má blása lofti í og nota við
alla vinnu, en ekki úr korki,
algerlega ónothæf eins og hagar
tll við fiskivelðar hér á vélbát-
um. það er eins og svo margt
annað hugsunarlaus stœling .sem
komin er upp i vana.
þetta eiga menn að sjá og for-
mennirnir eiga að finna meira til
þeirra ábyrgðar, sem þeir hafa á
lífi skipverja og bátseigendur líka
að gera sitt til þess að þessum
slysum megi fækks.
Bæði hr. Óskar Bjarnasen og
hr. Georg Gíslason hafa notað
þessl sundbelti vlð ferðir sfnar
út í togara og önnur skip í þarfir
embættisins og gefa þeim beztu
meðmæli. Ég hefl beðið Georg
Gíslason að láta mér í té um-
sögn sína um belti þessi og leyfi
mér að setja hana hér orðrétta:
„Sundbelti það, er ég hefi not-
að í skipaferðum er mjög fyrir-
ferðarlítíð og þegar maður fer
að venjast því, finnur maður
ekki að maður sé með það við
vinnu t. d. róður. Beltið er ein-
falt, úr dúk með gúmmflagi á
og llmt saman á köntunum og
nokkrum stöðum öðrum. Ég nota
það altaf uppblásið, þvi annars
kæmi það varla að notum nema
vel syndum mönnum í einstaka
tilfellum. Loftinu hleypl ég svo
úr eftlr notkun. Verðið veit ég
ekki um nú, býst þó vlð að geta
útvegað þau fyrir 10—12 kr. ef
um stærri pöntun væri að ræða.
Endingin gerl ég ráð fyrir verði
ca 3 ár ef þau eiga að vera
trygg (Ér með 3ja beltið á 8
árum, 1. og 2 annað þó ekki
ónýtt enn.)
Burðarmagn hefi ég ekki reynt
nema ber (ekki fullklæddur) og
flaut ég á því. Mætti líkastækka
þau ef sýndist. Tel þau hreinasta
þing ef notuð t. d. á móturbát-
um ef menn hrökkva fyrirborð."
Mér er sagt að korkbelti þau
sem notuð eru á vélbátunum
kosti eitthvað 14—15 krónur, sé
svo, þáer það eins og sjá má eicki
nema alveg óverulegur auka-
kostnaður að nota hin beltin, sem
eins og hér hagar til geta kómið
að miklu melra gagni. Vitaniega
verður í fyrsta sinn, nokkur auka-
kostnaður af því að hætta að
nota hin. En ef til vill má selja
þau annarsstaðar. Og hvað sem
því nú líður virðast mannslifin
meira virði en svo, að þetta ætti
að vera umhugsunarefni, ef belt-
in, sem ég nefndi reynast nothæf
við vinnu á bátunum. Ætti að
gera þá tilraun.
Ég læt ósagt um hvort ekki er
óhætt að vera með þau á bátun-
um, eg held fyrir mitt leyti ,að
það bó alveg óhælt, ef menn að-
einB æfa sig í að nota þau með
þAÍ að fleygja sér í þeim í sjó
alklæddir. Pað er auðvitað hægt
ag fá þau með mismunandi burð-
armagni. Ytra sá ég í sumar slík
belti, sem menn nota á baðstöð-
um og kosta aðeins 2—3 krónur.
Geri maður ráð fyrir að verja
nokkru meiru en Georg Gíslason
nefnir íást beltin auðvitað full-
komnari.
Éá er annað í þesau sambandi,
sem er nauðsynlegt að minnast á
og einkum á við þegar fullorðnir
eða börn detta í sjóinn, en verður
bjargað áður en langt er um liðið
meðvitundariau8um. Éegar svo ber
við brestur hór alveg almeuna
kunnáttu á hvernig eigi að haga
sér, og tæki þau, sem á þarf að
í þeim tilfellum.
Ég hefi hvað eftir annað þegar
ég hefi dvalið í Danmörku lesið
um það í blöðum að tekist hefur
að lífga fólk, sem le^ið hefur þó
nokkurn tíma á hafsbotni. í sum-
ar var mikið talað um það að
tekist hafði að lífga mann, sem
búinn var að vera meira en fjórar
klukkustundir á sjávarbotninum
áður en honum varð bjargað á
þurt land. Læknaruir gefast þav
altaf seinna og seinna upp við
lífgunartilraunir sínar vegna þessara
fordæma um hve lengi menn geta
haldið lífi þó að öndunin sé hsett.
Og menn kunna þar almentfrem*
ur en hér aðferðirnar við að koma
öndun á stað með limahreyflngum
þess sem meðvitundina hefir mist
og andar ekki sjálfur.
Þegar eg var í Danmörku í »um-
ar kynnti ég mér þetta lítilsháttar.
Svo stöð á að eitt stórblaðið í
Kaupmannahöfn gerði út mann til
þess að ferðast um baðstaðina og
kenna mönnum bæði að bjarga
öðrum á sundi og gera iifgunar-
tilraunir á þeim, sem voru taldir
„druknaöir" með öndunaræfingum
á meðan beðið væri eftir lækni
og þeim tækjum er notuð eru,
Éví árlega drukna margir í Dan-
mörku er þeir taka sér böð í sjó,
ám og mógröfum, Ég gerði mér
ferð til þessa manns og fékk hjá
honum ýmsar upplýsingar um
þetta.
Nú getur vel verið að Björgun-
arfélag íslands og þeir, sem að því
standa, þekki það allt vel, sem ég
hefi að segja. En hit.t, veit ég þó,
að sú þekking #r ekki komin til
almennings hér í Eyjum og senni-
lega ekki heldur til manna f öðr-
um sjóstöðvum — og *r þess þó
efalaust full þörf og gæti bjargað
mannsiífum. Ég fókk hjá þessum
manni — Jarmer —nokkurprent
uð eintök af leiðravísi í öndunar-
meðferð þeirri, sem kend er við
Scbúfer, er mér virðist þess verð
að væri þýdd og útbýtt á viðeig-
andi hátt. Einnig er margt óþarf-
ara kennt 1 skólum hór og ann-
arsstaðar en þetta. í>á ætti bæj-
arféjágið (eða björgunarfélagið) að
eiga Carbogen-verkfæri það, sem
notað er við lífgunartilraunir til
þesa að blása inn í lungu manna.
Það fæst hjá Boas stórkaupmanni
Hafnargötu 45 í Kaupmannahöfn.
Éað kostar almennt 195 kr. en
Bauði krossinn fær það fyrir 150
kr. J?etta tæki sagði hr. Jarmer
mér að væri nú talið bezt.
Ég held að það sé varla ofmælt
að menn séu hér taldir dauðir ef
þeir eru húnir að liggja 5 til 10
mfnútur í sjó, eru meðvitundar-
lausir og hættir að anda. Só það
ekki hjartabilun, sem hefur orsak-
að dauðann þá er engin ástæða
til að ætla að ekki sé hægt að
lifga þetta fólk enda þótt það hefði
legið miklu lengur í sjónum. En
þrent er nauðsynlegt: að þeir, sem
fyrstir bjarga kunni aðferðina til
þess að korna hinni tilbnnu öndun
á stað, haldi nógu lengi áfram að
því eða iæknir sé hann kominn,
og að tæki sé til eins og ég áður
nefndi, til þess að blása loftefni í
lungun. Ég leyfi mór að víkja
þessu, sem ég hér hefi gert að
umtalsefni, til deildar Björgunar-
féiagsins i Yestmannaeyjum. Mór
finst málið þess vert að því sé
gaumur gefinn og að það eigi að
taka það upp í>að er ekki
rétt að • vera að telja hér upp
nöfn þeirra, sem farist hafa á síö-
ustu árum, en líklegast bjargast,
hefði þau ráð verið notuð, sem ég