Ingjaldur - 29.09.1932, Page 1

I. árg.
7. tbl.
Vestmaimaeyjum, 29. september 1932.
Mean ðg málefni.
þ«Ö er örðugt f jafn litlu þjóð-
félagi og því, sem við búum f og
enn örðugar i jafn litlu bæjar-
félagi og Vestmannaeyjar eru, að
líta alveg burtu frá peraónunum.
Við aem gegnum oplnberum atörf
um verðum aíalauat enn meira
varir vlð þetta en aðrir eg eins
þeir, sem við opinber mál fást.
það eru t. d. margir menn, sem
leggja hatur á lögregiumenn fyrir
að þeir gegna skyldu sinni gagn-
vart þeim og jafnvel á dómara
þó að þelr daemi allra sjálfsögð-
ustu dóma þeim í óvil. þetta er
að vísu rangt, en mannlegt og
snertir aldrei mig. En hinsvegar
virðist mér að sumir menn
eigl að vera svo þrozkaði* að
geta aðgreint þetta tvennt og þá
einkum þeir, sem sjálflr verða
fyrir þesau aðkasti oft og elnatt
og vita hve rangt það er og ó-
verðskuldað. Ég tek tll dæmis
niðurjðfnunarnefndarmenn. þelr
eru allra manna mest skammaðir
og allt lagt á verri vég fyrir þeim
án nokkutrar rökstuöningar. þelr
ætti þess vegna að skilja þetta
manna bezt og ekki verða upp-
næmir enda þótt þeir, sem yfir
þá eru settir, breyti því sem þeir
hsfa gert eða gefi þeim leíðbein-
ingar. Nýlega hefur niðurjöfnun-
arnefnd Vestmannaeyja þó mist
jafnvægið út af tþessu og veitt
yfirskattanefndinni aliþúngar á-
kúrur. Get ég glatt bæði niður-
jöfnuntrnefndarmennina og al*
menning með þvi að þeir hafa
með því geftð mér tllefni tii þeas
að minnast nokkuð nánar á störf
þeirra en ella. Vonast ég til að
það getl orðið í næsta blaði og
verði ölium til uppbyggingar.
Fyrir mér er þessl nefnd og
eins t. d. bæjarstjórn eitthvað
ópersónulegt, einhver skapnaður
(eða stundum óskapnaður) sem á
ekkert skylt við sjálfa mennina,
sem í þeim sitja. En eins og t. d.
hlutafélög eru oft sem heild sið-
feröislega ilia innrætt, enda þótt
fjöldi hiuthafanna sé beztu menn,
cin8 getur einhver niðurjöfnunar-
■efnd eða bæjarstjórn verið fá-
vitur eða breytt fávíalega enda
þótt þsr sitji ýmsir menn með
mjög sæmilegri skynsemi. þetta
flnst mér stundum eig* við þessar
háttvirtu stofnanlr hér, enda hefí
ég oftlega bent bæjarstjórn á sitt
hvað, er betur mætti fara, en
hún því miður ekki borið gæfu
tll að sinna því! Væntl ég að
niðurjílnunarnefadln verði mér
eftirlátsamari þegar röðin kemur
að henni.
------c*-*o~o--
Jarðarávextir
Sig. Sigurðsson búnaðarmála-
atjóri ritar nýlega í „Timanum"
langt mál um „ Jarðepli á Alþingi*
Ekki má skilja þetta á þann veg
að Sigurður sé að reyna að vera
fyndinn og eigi við einhverja hátt-
virta þingmenn. Mætti þó að
nokkru leytl til sanns vegar færa
að þelr háttvirtu séu einskonar
jarðarávextlr (alenzkrar náttúru.
Búnaðarmálastjórinn skrifar af
viti en leiðinlega. Er það betra
en að akrlfa skemtiloga vitleysu
en þó bezt að þetta tvennt íylgist
að. Sigurður segir svo m. a. um
frumvarp það, er borið var fram
um innflutning jarðepla--------
Frumvarp þetta virðist ef til vill
ekkert stórmál, en þlngið eyddl
aamt miklum tíma til að ræða
það, og akilningur þlngmanna á
ástæðunum og möguleikunum
komi glöggt í ljóst. Frumvarpið
er enn liður í þelrri umbótavið-
leitnl aem nú þarf að gerast til
þess að vér getum hjálpað oss
sjálfír, framleitt tll vorra eigin
þarfa og verndað oss fyrir erlendri
samkepni og árangri.
Vér skulum að nokkru athuga
ástæður þeirra héraða, þar sem
hlutaðeigendi þingmenn hafa greitt
atkvæði gegn frumvarpinu.
þá er þingmaður Vestmanna-
eyinga. Já, áætla má að Vest-
mannaeyinga vanti eða þurfl að
kaupa um 900 tnr. af jarðep'um
árlega. En nú er svo komið að
fjöldi manns hefur þar umráð á
landi og á auðveit með að rækta
til sinna eigin þarfs, og svo
liggur stórt svæði rétt við bælnn
þar aem allir aðrir gætu fengið
nægilega stóra bletti til græn-
metisræktunar.
Að síðuatu skal þess getið að
aðrar þjóðir gera mikið til að
vermda sína framleiðslu. þetta er
gert á þann hátt, að á þær vörur
sem hægt er að framleiða í hlut-
aðeigandl löndum er lagt inn-
flutningsbann eða innflutningstoll-
ur. Sem dæmi þessu til sönnun-
ar má nefna, að innflutningstoll-
ur á 100 kg. af jarðeplum er:
í þýzkalandl, venjuleg-
ur tollur........... kr. 6,00
í þýskalandi, af snemm-
vöxnum jarðeplum,
^lv—%..............— 30,00
í Flnnlandi ............— 8,00
í Noregi................— 2,00
í Sviss................-- 1.50
í Svíþjóð...............— 3,50
því verður ekki neitað að
Sigurður ritár þarna af áhuga fyr-
ir góðu máiefni en þó af of mikl-
um ókunnuglelk, að því er til
Vestmannaeyja kemur. Hvar er
■þetta stóra garðræktarsvæðl. Ég
get ekki bont á það nema með
þvi að taka landið, sem Sigurð-
ur sjálfur ætlaði til grasræktar.
Eyjarnar eru litlar, þær geta ekki
borið hross, sauðfé og kýr og
haft nógan afgang til rófna og
jarðeplaræktar. Og vegna þess
að ódýr og nóg mjólk á að vera
fyrsta markmiðið verður garð-
ræktin að sitja á hakunum fyrir
grasræktinni. En þrátt fyrir þetta
má mikið rækta fram yfir það,
sem nú er gert, bæði af jarð-
eplum, rófum og ýmsu grænmoti
og sjálfsagt að gera það. Nú má
bæði sjá kartöflugarða ónotaða
og einnig land, sem hafa mætti
til þeirra afnota. Sumir garðanna
munu vera taldir ónothæflr vcgna
kartöfluaýkinnar og ýmsir farnir
að gefast upp við þá ræktun
vegna hennar. þetta cr þó eksi
ritt því að bæði er svo að unnt
mun að fá jarðepli til útsæðis,
sem ekki tekur þessa veiki og
avo eru til ráð gegn henni. Vísa
ég um þetta til grelnar S. H. hér
í blaðinu og ritgerðar í þjöð-
vinaféiagsalmanakinu fyrir árið
1933, eftir Ragnar Ásgeirason.
Hefðu menn gott af að kynna sér
þá ritgerð þvi að jarðeplarækt er
alls ekki vandalaust verk og
þekking á hennl nauðsynieg tli
þess að vel fari. Er engin furða
enda þótt garðar hér séu orðnir
slæmir og jarðeplin vond þar
sem kynstrin öll af slori hefur
veriö mokað í þá í fjöldamörg
ár og enginn annar áburður not-
aður.
það scm fyrst kallar að er að
gera alla garða, sem tll eru not-
hæfa og nota þá sfðan. það er
til minkunar þeim, sem ha-fa garða
að láta þá ónotaða og ættu þelr
sem melri áhuga hafa aö snúa
sér til mín séu garöarnir réttinda-
lausir én annart til bændanna og
fá þá til notkunar.
þá er hitt aö taka það land til
garöræktunar, sem ekki er not-
hæft til þess aö rækta á því grai.
Mönnum hættir tli að líta elnun-
gis á það sem er Iíklegt til þess
að gefa meatan arð með minstri
fyrirhöfn, og er þsð að vísu
eðiilegt. En ánægjulegt væri að
t. d. landið fyriraunnan Kinnina
væri gert að görðum því tilann-
ars verður það ekki notað. Til
þess að það sé kleift býst ég
við að leggja þyrfti í upphafinu
allmikla vinnu i það og tæplega
gerandl fyr en aauðfénaðlnum er
útrýmt af Heimaey. Ætti það aÖ
verða sem fyrst, einnig annara
hluta vegna eins og ég hefi áöur
bent á. Einnig má nefna hina avo
nefndu Ræningjafiöt og fleiri
ataði, sem tunnt er að nota ef
viljlnn er nógur.
Um verndartollastefnu þá, sem
búnaðarmálastjórinn boðar, get
ég verið stuttorður. Geti íal.
kanöfluframleiöendur ekki kept
við þá erlendu er engin ástæða
til þess að skattleggja kartöflu-
neytendur þeirra vegna. það er
aðeins til þess að taka frá þeim
hvötina að taka sér fram í jarð-
eplaræktinni og nota hagkvæmari
aðferðlr. Vorndartoilar eru allir
frá þeim vonda og ættu ekki að
notast við annan innflutning en
þann aem honum ajáltum er
ætiaður.
Sjúkratryggingar
„Ingjaldur" flutti um daginn
ýtarlega grein um alyaatrygging-
ingar, og er það vissulega gieði-
efni að þeim málum skuli svo
komið. En hvað líður sjúkra-
tryggingunum sem mér fyrir mitt
leiti flnat að ekki hefðu mátt
vera i. eftir hinum, því þó að
slys, og sjúkdómar af slysuin séu
sorglega tiðir þá er hltt þó enn-
þá algengara að mann veikist af
öðrum ástæðum. Ogþaðerkunn-
ugt, cnda næst eðlilegt að veik-
indin lama, ekki aðeins líkamlegt
heldur líka andlegt þrek, því það
er árciðanlega þörf á fullum
líkamakröftum til að heyja þá
fjárhagsbaráttu, sem allur þorrl
manna á i, þó öllu öðru sé slept
það ætti þessvegna að vera öllum
augljóa nauð8yn einhverrar þeirr-
ar starficmi, sem létti fjárhagi-
byrðina og dragi úr kviðanum,
sem grípur hug ótal manna þeg-
ar velkindin bera að garðl.
En hvers vegna er ekki slíkri
starfsemi hrin| af stað P
það er orðlð allangt sfðan að
farið var taia um almennar sjúkra
tryggingar á Alþingi, og ef til vill
er hér einhver, sem getur flutt
okkur þau gleðitiðindi að það
mál fái úrlausn mjög bráðlega. En
ef svo svo er ekki, er þá nokkuð
á móti þvi að hér í þesaum bæ