Ingjaldur - 27.11.1932, Side 1

I. árg.
13. tbl.
Vestmannaeyjum, 27. nóvember 1932.
Mínar bestu pakkir votta ég hinni heiðruðu m
| bæjarstjórn Vestmannaeyja og öllum öÖrum fjær j
M §=
I og nær, fyrir pann heiður og vinsemd, sem pejr |
1 auÖsýndu mér á 80 ára afmæli mínu,
Hannes Jónsson
hafnsögumaður
Innilegt pakklæti fyrir auÖsýnda samuÖ viÖ
fráfall og jaröarför Helga Jónssonar frá Steinum.
Börn og tengdabörn.
Stefnuskrá „lngjalds".
Framhalds athugasemdir.
^Næstu gr. (11. og 12 gr.) hljóða
þannig:
11. gr.
Barist sé eindregið móti öllum
atvinnuleysi8styrkjum,
12. gr.
Unnið sé að því að atvinnu-
málin komist í það horf að allir
sem vilja og geta unnið, fái vinnu.
elns vel borgaða og unnt er,
opinbera, ef ekki cr annars kost-
ur. Enda sé slík vinna greidd
nokkuð lægra verði en önnur
samskonar vinna.
Hþað á ekki illa við nú, þegar
það mál, sem hér um ræðir, at-
vinnuleysismdlið, er orðið að mesta
og örðugasta viðfangsefni allra
þjóða og einnig hjá oss, að það
sé nokkuð athugað. Æsingar þær,
sem orðið hafa i kringum það
mál hér — eins og viðar —
leiði ég alveg hjá mér. Ég læt
öðrum að nota þetta vopn, sem
ég tel skaðlegra og hættulegra
en e:turgas af verstu tegund.
Atvinnuleysismálið hefur eins
og flest önnur mál tvær hliðar.
Hugsjóna- og hagsýnishlið. Á
báðar verður að líta og afataða
manna til þess er bundin við
þetta hvorttveggja.
Ég hefi sagt það stundum áð-
ur í blöðum hér, einkum þeg-
ar ég deildl á kommúnistaflokk-
inn, að lífsikoðanir manna — slð-
ferðislegt viðhorf og trúarskoðan-
ir — ætti að móta og hlyti á-
vallt að elnhverju leyti að móta
stjórnmálaskoðanir þeiria. Á ég
þá við skoðanir þeirra, sem hafa
einhverja sjáifstæða hugsun um
þau mál, en láta ekki aðra hugsa
algerlega fyrir sig og reikna fyr-
ia slg dæmi tilverunnar. það er
því að sjálfsögðu ekkert athuga-
vert við að Trúieysingjar skipi
sig í Kommúnistaflokkinn, sem
berst á móti allri Guðstrú og
hefur svörtustu vanþekkingar-
efnishyggju á stefnuskrá sinni,
Og þar sem (elns og einn rithöf.
þeirra og merkism., Krylenko
segir) hugtökln ,minn* og »þinn“
eru undirrótin alls böls á jörð-
unni er ófurskiljanlegt að afstaða
þeirra til atvinnuieysismálsins
mótist af þessari lífaskoðun. Frá
hinu ekakka og skælda sjónar-
miði þessara manna er auðvitað
sjálfsagt að heimta þegar i stað
af hinum ósérhilfna dugnaðar-
manni, sem búinn er að draga
nokkrum flskum meira úr sjó
en letiblóðið, sem legið hefur að
þarfiausu í landi, að hann fæði
það og klæðl, sem mest og sem
best, án þess að líta nokkuð á
hvort þetta er siðferðiiega rétt
eða heppilegt og hvort „letl-
blóðið* sjálft eða þjóðfélagið
hefur gott af þessu. „M'tt er
þitt og þitt er mitt“, er heróplð,
enda kröfnrnar óspart gerðar i
þessa átt.
Ég hefi sagt það áður og segi
það enn að það eru einhver
hln sjálfsögðustu mannréttindi að
fá að vinna fyrir brauði sfnu og
að það er einhver frumlegasta
skylda hvers þjóðfélags að sjá
um að svo geti orðið og verði.
það er gamalt noðorð að sá sem
ekki vill vinna hann eigi ekkl
mat að fá. En þetta er að eins
ðnnur hlið ínálsins. Hin er þessl
að hver sem vill vinna eigl líka
mat að fá, þ. e. a. s. vinnu.
aliver sem vill vinna hann d líka
vinnu að fd« ættl að vera skráð
f stefnuskrá hvers einasta stjórn-
milaflokks. það verður ekki
framkvæmt nema þeir, sem betur
mega ksin og betri aðstöðu hafa,
leggi eitthvað á s<g og jafn vel
stundum talsvert mikið á sig.
En „berið hvers annars byrðar"
i að vera meira en nafnið tómt
f þjóðfélagi, sem styður að út-
breiðslu á kenningum Krists.
Enda er ekki svo eins og ótai
dæmi sanna. En þó brestur dll-
mjög i meðan Vinnuboðorðlnu,
sem ég nefndi, er ekki fylgt.
En er þessi hugsjón fram*
kvæmanleg ? Hvað er um málið
eins og það horfir við í reynd*
inni?
Um það verður að taka fram
að enginn maður getur enn sagt
um það. Til þess að geta fullyrt
um þetta með nokkurri visau
verður fyrst og fremst að gera
tilraunirnar. Angurgapar einir og
óvitar fara geyst í jafn miklum
vandamálum. Með því eiga menn
á hættu að eyðileggja ailt og
gera þeim tjón, sem ætlunin er
að gera gagn.
Tvö meglnatriði tel ég því
sjálfsögð *.
1. að vinnan sé greidd lægra
verði en önnur samskonar
vinna. og
2. að vlnnan sé sem mest fram-
leiðsiuvinna.
í fyrsta lagi má ekki með opin-
berri vinnu taka burtu sjálfs-
bjargarviðleitni manna, hvOtina
til pess að „bjarga aér sjálfir". Sú
hvöt er svo nauðsynleg til eflinga
framkvæmda í hverju þjóðfélagi
að hana á að vekja og glæða
eins og efni standa til, en hin
mesta fásinna að draga úr henni.
Það getur það þjóðfélag eitt leyftsór
það sem er þrælahald, eins og
segja verður að sé raunverulega
með Rússum nú á dögum. Menn
ganga þar ekki fijálsir til írjálsrar
vinnu heldur eins og énauðugir
til þrældómsstarfa með huúta-
svipuna yfir sér. Hitt er annað
mál, sem ég get tekið fram þó
að óg með því fari út yfir efnið,
hvoi t eú aðferð er ef til vill heppi-
lag þar í landi eða jafn vel heppi-
legust til framkvœmda, En fram-
kvæmdirnar eru nú ekki aðaitil-
gangui tiiverúnnar og svo er hitt
að siðaðri r>g mentaðri þjbðir en
Russar munu una illa sliku ófrelsi
og «ru íslendingar í þeirra tölu,
Það ber í öðru lagi að gæta
þess, að menn eru ekki svo
efnum búnir hér á landi fátæktar*
innar, að af svo miklu só að taka
að það verði ekki nokkuð tilfinnan-
leg aukabyrði á fjölda manns,
ekki sízt á þeim tímum, sem nú
eru.^að leggja á þau gjöld, sem
jafn stórkostlegum umbótum hijöta
að vera sarafara. Ber því einnig
af þeirri ástæðu að fara gætilega
á stað.
Um seinna atriðið — að vinnan
sé framieíðsluvinna — hljóta allir
að vera sammáia. En um leiðina
að því marbi munu verða skiftar
skoðanir. En þar sem það er fyrir
utan takmörk þessarar greínar
fer ég ekki inn á það nú.
það á ekki að vsra mái neins
sérsfaks stjórnmálaflokks að
bæta kjör hinna atvinnulausu og
efnaminnL í þjóðféiaginu. það á
að vera mál allra flokka. Deilan
á að eins að rera um það
hverjar leiðir séu heppilegastar til
þess að ráða sem bezt og skjótast
fram úr þessum miklu vanda-
máium. þar getur enginn fyrir-
fram sagt sig vitrastan og fuilyrt
að hann kunnl öll ráð. Heldur
ekki þýðir að horfa eingöngu á
það sem er æskiiegast / svipinn
eins og mér virðist Jafnaðar-
menn gera alt of mjög. það á
i þessu sem öðru að líta fram
fyrir sig og ryðja þar veg sem
enginn“vegur er, áður en lagt er
út í ófærur.
Ég tel þaðótvíræða skyldu
ailra stjórnmálafiokka og taka
skýra og ákveðna afstöðu til
þessa máls. Engin loðinmæli tji
í þessu og engin þögn. Og tll
þess að það sjálst hvort Sjdlf-
stœðisflokkurinn telur þetta skyldu
sína og hverjar leiðir hann vill
fara verða þelr, sem fflga
honum — en það eru menn í
öllum stéttum •— að krefjast
þess að stefna hans sé þar skýr
og dkveðin og engum hulin.
Ingjaldur
8 síður í dsg.
Lesið Ingjald