Hermes - 01.10.1968, Page 13

miguel angel asturias
ÞJÓÐSAGAN UM TATÓÖNNU
(Ur Leyendas de Guatemala)
Meistari Möndlutré er rauðbirkinn á skegg; hann var
einn þeirra presta, sem hvím mennirnir snertu og
héldu vera af gulli gerða, svo ríkulega klæddist hann,
sem þekkir leyndarmál laukanna, sem allt lækna,
orðfæri inkaspegla1 — talandi steina —, og les fleyg-
rúnir stjarnþyrpinganna.
Hann er meiðurinn, sem forðum daga leit fyrst
dagsins ljós í skóginum, þar sem hann vex, þótt eng-
inn hafi sáð honum, líkt og borinn þangað af vof-
um. Meiður sem gengur... Meiðurinn sem deilir ár-
inu í fjögur hundruð tungldaga, sem hann hefur litið,
mörg tungl hefur hann séð, eins og öll tré; aldinn
kom hann frá Stað Allsnægtanna.
Þegar tungl Buho-veiðimannsins (nafn á einum af
fjórum mánuðum í ári hinna fjögur hundruð daga)
var í fyllingu, deildi Meistari Möndlutré sál sinni með-
al fjögurra vega. Fjórir voru vegirnir sem héldu sinn
í hverja áttina til fjögurra endimarka veraldarinnar.
Dökka endamarkið: Nótt illra endaloka. Græna enda-
markið: Vorhret. Rauða endamarkið: Eldfugl eða
frumskógardýrð. Hvíta endamarkið: Vilyrði um nýtt
jarðnæði. Fjórir voru vegirnir.
— Vegspotti! Vegstúfur! ... — ávarpaði hvít
dúfa Hvíta veginn, en Hvíti vegurinn daufheyrðist.
Hún viidi að hann gæfi sér sál Meistarans, sem lækn-
ingu gegn draumum. Dúfur og börn þjást af þessum
sama sjúkdómi.
— Vegspotti! Vegstúfur! ... — ávarpaði Rauða
1 Inkarnir notuðu einskonar hrafntinnu til að sjá fyrir
hulda hluti.
veginn rautt hjarta, en Rauði vegurinn daufheyrðist.
Hjartað vildi dreifa huga hans, svo vegurinn gleymdi
sál Meistarans. Hjörmn, líkt og þjófarnir, skila ekki
gleymdum hlut.
— Vegspotti! Vegstúfur! ... — ávarpaði Græna
veginn grænn forsælurunni, en Græni vegurinn dauf-
heyrðist. Runninn vildi að sál Meistarans létti á skuld
hans við laufþykkni og skugga.
Hversu mörg mngl héldu vegirnir áfram göngunni?
Hversu mörg mngl héldu vegirnir áfram göngunni?
Sá léttfættasti, Dökki vegurinn, sá sem enginn
ávarpaði á göngunni, áði í borginni, hélt yfir torgið,
og í markaðshverfinu seldi hann hlut af sál Meistar-
ans kaupmanni Ometanlegra skartgripa fyrir ör-
skamma hvíld.
Þetta var smnd hvím kattanna. Allsstaðar voru
þeir á þeytingi. Rósabeðin stóðu undrandi! skýin líkt-
ust þvotti á stögum himinsins.
Oðar en Meistarinn vissi gerðir Dökka vegarins tók
hann aftur á sig mannlegt gervi, steig úr plönmlíkinu
í lækjarsprænu, sem óx undan roðnandi mána líkum
möndlublómi, og skundaði til borgarinnar.
Eftir sólarhringsferð náði hann dalnum við fyrsm
mörk kvöldskugganna, þegar féð var rekið úr hjáset-
unni. Hann ávarpaði smalana, sem svöruðu spurning-
um hans einsatkvæðisorðum, kindarlegir á svipinn líkt
og andspænis húmvofu, vegna græna dragkyrtilsins
og rauðbirkna skeggsins.
í borginni hélt hann í sólsemrsátt. Menn og konur
komu saman umhverfis almenningsvatnsbólin. Bunan
sendi frá sér smelli kossa, þegar vatnið fyllti krukk-