Morgunblaðið - 12.11.2012, Qupperneq 17

Frændur eru
frændum verstir
Það hefur
löngum verið Norð-
mönnum tamt að
telja allt norskt,
sem finnst innan ís-
lensks landsvæðis
og lögsögu. Þannig
hafa þeir sagt
Snorra Sturluson
vera norskan, þótt
þeir hafi við-
urkennt, að hann
hafi fæðst á Ís-
landi. Og nú er það makríllinn,
sem þeir eru orðnir arfavitlausir
út af, og komnir í hálfgert stríð
við okkur fyrir að kasta eign
okkar á, þó að hann sé farinn að
koma sér upp hrygning-
arstöðvum hér við land. Norskur
skal allur makríll vera, hvað sem
hver segir, og hvert sem hann
syndir og festir ræður.
Þeir gleyma því samt, bless-
aðir, að allur fiskur í sjónum,
líka makríllinn, á sig sjálfur og
fer sínar eigin leiðir, hvað sem
öllum landamærum líður, og
engin leið að stöðva för þeirra
landamæra í milli, hversu svo
sem menn vildu. Að fara í slags-
mál við okkur út af ferðum mak-
rílsins inn í lögsögu okkar og
telja okkur veiða hann í leyf-
isleysi, er ekki aðeins ósvífni
gagnvart okkur heldur hálf
hlægilegt, verð ég að segja, og
lýsir miklu betur hugarfari
þeirra sjálfra en okkur, því að
rétt eins og þeir nýta allan þann
fisk, sem svamlar um innan
þeirra lögsögu, þá þurfum við
ekki að spyrja kóng eða prest
um leyfi til að nýta þær fiskiteg-
undir, sem eru innan okkar lög-
sögu eða villast inn í hana og
vilja vera þar. Þetta er því til
háborinnar skammar ekki aðeins
fyrir Norðmenn heldur líka aðr-
ar þær frænd- og vinaþjóðir,
sem taka undir með þeim, og
sækja að okkur með frekju og
yfirgangi og vilja beinlínis fara í
stríð við okkur fyrir að vilja
veiða og nýta þær fiskitegundir,
sem í lögsögu okkar er að finna,
og reyna að selja þær á erlend-
um mörkuðum. Þeir ættu að
skammast sín fyrir að
gera slíkt gagnvart
fullvalda þjóð, eins og
þeir eigi fiskimiðin
okkar og hafi ein-
hverja heimild til að
banna okkur að nýta
þau og fiskinn þar.
Ekki eru Skotar
betri eftir málflutningi
þeirra að dæma, og
voga sér, líkt og þeir
hjá ESB, að ásaka
okkur að stunda
rányrkju og ofveiði
á höfunum. Saga fiskveiða á Ís-
landsmiðum hefur sýnt og sann-
að til þessa, að frá alda öðli hafa
engir stundað rányrkju og of-
veiði þar nema þær þjóðir, sem
eru nú að ásaka okkur um það
sama, og gera það enn á öðrum
fiskimiðum, eftir því sem fréttir
herma. Við höfum ekki verið
hálfdrættingar hvað þá meira í
þeim efnum. Því get ég aðeins
sagt við þá, að margur heldur
mig sig. Svo heimtar ESB, að við
tökum þeim kvóta, sem þeir út-
vega okkur. Þeir virðast greini-
lega ekki vita, hvernig landhelg-
isstríðin gengu fyrir sig, eða
hvernig við erum í slíkum stríð-
um þrátt fyrir ESB-væðinguna.
Við erum heldur ekki komin inn
í ESB ennþá, sem betur fer, og
ættum því að verða fyrri til að
stöðva þessar svokölluðu við-
ræður, áður en þeir stöðva þær
sjálfir út af makrílnum, sem þeir
væru alveg til með að gera, ef
við neitum þeim kvóta, sem þeir
úthluta okkur, enda höfum við
ekkert inn í ESB að gera á þess-
um tímum.
Í dag vantar okkur sárlega
menn eins og Ólaf Jóhannesson
og Lúðvík Jósefsson, sem hefðu
ekki látið neinn vaða yfir sig eða
þjóðina í svona málum. Það
sýndi sig í þorskastríðunum
forðum tíð. Viðbrögð þeirra þá
segja mér, að þeir hefðu stöðvað
ESB-viðræðurnar undir eins,
slitið öll stjórnmálatengsl við
ESB með því að kalla bæði við-
ræðunefndina og allt starfsfólkið
heim, og látið Norðmenn vita
það, að ef þeir ætluðu að haga
sér svo sem þeir gera nú við
frændþjóðina, þá mættu þeir
eiga von á því sama, ef þeir
væru að sækjast eftir því, enda
dugir fátt annað en harkan 7 í
svona málum. Þeir hefðu heldur
ekki látið einhverja erlenda ráð-
gjafarstofnun, allra síst breska,
ráðleggja okkur eitt eða annað í
neinum deilumálum, þar sem
hún gæti verið hlutdræg í mati
sínu og átt hagsmuna að gæta
heima fyrir og því ekki trausts
verð þess vegna.
Flestir stjórnmálamenn dags-
ins í dag eiga að muna þessa
tíma og standa betur með þjóð-
inni í stað þess að vera með ein-
hver smjaðurlæti við þetta fólk,
sem sýnir okkur enga sanngirni
eða miskunn, og halda að það
gagnist í stríði sem þessu. Við
eigum sama réttinn til að hóta
ESB og Norðmönnum öllu hinu
versta, eins og þeir okkur, ef
þeir ætla að fara að vaða yfir
okkur á skítugum skóm, og
halda þessu áfram, þó að það sé
kannske til of mikils mælst af
núverandi forystu ríkisstjórn-
arflokkanna, eins og þau hafa
haldið á ESB-málunum til þessa,
enda greinilega ekki fólk, sem
vill sýna neina hörku á þessum
sviðum, þótt sé meira en þörf á
því nú.
Makríldeilan virðist vera kom-
in í þann hnút, að ég efast um,
að Danir eða aðrir geti nokkuð
hjálpað okkur í þeim efnum, þótt
sjálfsagt sé að taka viljann fyrir
verkið, en við höfum lengst af
sigrað óvininn sjálf. Þá verðum
við að byrja á því að hætta þess-
um ESB-viðræðum, enda þær
komnar út í tóma vitleysu fyrir
löngu og langt frá því, sem lagt
var upp með. Það er kominn tími
til, að við förum að haga okkur
eins og fólk á þessu sviði, og
sanna fyrir þeim, að það sé enn í
okkur víkingablóð. Nú er nóg
komið af þessari endaleysu, sem
hefur verið viðhöfð fram á þenn-
an dag.
Eftir Guðbjörgu
Snót Jónsdóttur
» Við þurfum ekki að
spyrja kóng eða
prest um leyfi til að
nýta þær fiskiteg-
undir, sem eru innan
okkar lögsögu eða vill-
ast inn í hana og vilja
vera þar.
Guðbjörg Snót
Jónsdóttir
Höfundur er fræðimaður og félagi í
Heimssýn.
17
MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 12. NÓVEMBER 2012
Einbeittir Boxið, framkvæmdakeppni framhaldsskólanna, fór fram um helgina. Lið frá átta skólum leystu þrautir en markmiðið er að vekja áhuga á störfum sem krefjast tæknimenntunar.
Kristinn
Afnám gjaldeyrishaft-
anna ætlar að reynast
erfiðara en talið var. Að
undanförnu hafa komið
fram, m.a. í skrifum
Morgunblaðsins, sjón-
armið sem styðja þá
skoðun að vandinn sé
mun umfangsmeiri en
áður var talið. Það verð-
ur að segjast eins og er
að það er ótækt að það
skuli vera uppi óvissa um hver staðan
sé og lítil von til þess að marktæk áætl-
un um afnám hafta líti dagsins ljós á
meðan svo er.
Seðlabankinn á ekki að stýra
Áhuga- og sinnuleysi ríkisstjórn-
arinnar í þessu máli er furðulegt. Svo
virðist sem ríkisstjórnin líti svo á að
málið heyri undir Seðlabankann og þar
með brjóti það gegn sjálfstæði bankans
ef ríkisstjórnin skiptir sér af. Þetta
sjónarmið mátti að minnsta kosti lesa
úr svari forsætisráðherra þegar ég
spurði hana á Alþingi hvort hún væri
ekki reiðubúin til að lýsa því yfir að
ekki yrði gengið frá nauðasamningum
vegna þrotabúa gömlu bankanna nema
með samþykki ríkisstjórnarinnar. Svar
forsætisráðherra var á þá leið að hún
vildi fara varlega í að taka fram fyrir
hendurnar á Seðlabankanum. Ef um
væri að ræða hefðbundin verkefni
Seðlabankans þá ættu slík sjónarmið
vissulega við, en afnám gjaldeyrishaft-
anna er ekki verkefni sem Seðlabank-
inn á að hafa forystu um, ríkisstjórnin
verður að leiða málið. Því kom svar for-
sætisráðherra mér á óvart og vakti
áhyggjur mínar.
Sleifarlag
Því miður höfum við tapað tíma. Fyr-
ir löngu hefði átt að liggja fyrir ná-
kvæm staða þjóðarbúsins, og á grund-
velli þeirrar niðurstöðu hefði þurft að
ná samstöðu stjórnar og stjórnarand-
stöðu um áætlun til að lyfta höftunum.
Alþýðusambandið og samtök atvinnu-
rekenda hefðu einnig þurft að koma að
þeirri stefnumótun. Í framhaldinu hefði
þurft að tryggja að öll efnahagsstefnan
miðaði að því að auðvelda afnám haft-
anna. Sama hvar í flokki menn standa
þá getur enginn neitað því að tíminn
hefur verið einstaklega illa nýttur, það
hefur vantað pólitíska for-
ystu í þessu máli allt kjör-
tímabilið.
Það er hægt að
afnema höftin
Þessu verðum við að
breyta og það er ekki eftir
neinu að bíða. Ég gef mér
það að innan vébanda
Seðlabankans sé verið að
taka afstöðu til þeirra upp-
lýsinga sem fram hafa kom-
ið að undanförnu um stærð
vandans og að bankinn
muni upplýsa stjórnvöld í framhaldinu
um stöðu mála. Þverpólitísk nefnd um
afnám hafta sem hefur verið starfandi
um langa hríð getur gagnast til að sam-
rýma sjónarmið stjórnmálaflokkanna.
En vegna mikilvægis málsins er nauð-
synlegt að forystumenn flokkanna eigi
með sér formlegt samstarf til að móta
stefnuna. Jafnframt verður rík-
isstjórnin að tryggja að efnahags-
stefnan styðji við afnám hafta. Á meðal
þess sem skiptir máli er að erlend fjár-
festing vaxi þannig að gjaldeyrir komi
inn í landið og styðji við krónuna. Hag-
vöxtur þarf að aukast umtalsvert þann-
ig að það sé fýsilegt að fjárfesta á Ís-
landi og þar með dragi úr líkum á því að
fjármunir Íslendinga flæði úr landi.
Eyða þarf pólitískri óvissu um skatta
og álögur þannig að þeir sem hér vilja
fjárfesta geti treyst því að leikreglum
sé ekki breytt í miðjum klíðum og rík-
issjóði verður að skila með afgangi
þannig að hægt sé að draga úr skuld-
setningu hans á næstu árum.
Þjóðarsátt
Aðalatriðið er að afnám haftanna
þarf að taka miklu fastari tökum en
gert hefur verið hingað til. Forsætis-
ráðherra verður að leiða málið, Seðla-
bankinn er til aðstoðar, og náið sam-
starf þarf að vera við stjórnarandstöðu
og aðila vinnumarkaðarins. Þjóðarsátt
er ofnotað orð, en mikilvægi þess að
leysa þjóðina úr gjaldeyrishöftum er
slíkt að um það þarf að ná þjóðarsátt.
Það er ekki eftir neinu að bíða.
Eftir Illuga
Gunnarsson
Illugi Gunnarsson
Það vantar
pólitíska forystu
Höfundur er alþingismaður.
» Áhuga- og sinnuleysi
ríkisstjórnarinnar í
þessu máli er furðulegt.