Morgunblaðið - 05.06.2014, Qupperneq 19

FRÉTTIR 19Erlent
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 5. JÚNÍ 2014
Hólmfríður Gísladóttir
holmfridur@mbl.is
Tugþúsundir söfnuðust saman í
Hong Kong í gær til að minnast
þeirra sem létust þegar kínverski
herinn réðst gegn námsmönnum á Ti-
ananmen-torgi í Peking 4. júní 1989,
þegar þeir kröfðust lýðræðisumbóta í
friðsamlegum mótmælum. Um var að
ræða einu stóru minningarathöfnina
sem haldin var í Kína en þarlend
stjórnvöld láta sem atburðurinn hafi
aldrei átt sér stað og hafa gripið til
ýmissa aðgerða síðustu daga og vikur
til að koma í veg fyrir uppákomur á
25 ára afmælinu.
Í Hong Kong voru ljósin slökkt og
viðstaddir héldu logandi kertum á
lofti til að minnast hroðaverkanna.
Nöfn þeirra sem létust á Tiananmen-
torgi; Torgi hins himneska friðar,
voru lesin upp en samkvæmt upplýs-
ingum skipuleggjenda hlýddu 180
þúsund manns á. Viðstaddir lutu
höfði í virðingarskyni þegar mynd-
bandsupptökur af atburðinum voru
sýndar á stórum skjám.
„Það verður að greypa þennan við-
burð í hjarta hvers manns. Við meg-
um ekki láta tímann tæra þetta,“
sagði Anna Lau, 19 ára námsmaður.
„Leyfum Xi Jinping að sjá kerta-
ljósin,“ sagði Lee Cheuk-Yan, einn
skipuleggjendanna, um kínverska
forsetann. „Ég veit ekki hvað kín-
verska stjórnin óttast, þegar hún
bannar alla umræðu um 4. júní. En í
Hong Kong munum við berjast þar til
yfir lýkur,“ sagði hann.
Allt að þúsund myrtir
Í Taipei, höfuðborg Taívan, ávörp-
uðu útlægir kínverskir andófsmenn
og vitni að fjöldamorðinu um 500
manns sem safnast höfðu saman.
Forseti Taívan, Ma Ying-jeou, sagði í
tilefni dagsins að um væri að ræða
„gríðarlegt sögulegt sár“ og kallaði
eftir því að stjórnvöld í Peking gerðu
yfirbót til að tryggja að slíkur harm-
leikur myndi aldrei endurtaka sig.
Hundruð óvopnaðra borgara, allt
að þúsund samkvæmt óstaðfestum
tölum, voru myrt í aðgerðum yfir-
valda 3.-4. júní 1989, þegar fótgöngu-
liðar og skriðdrekar freistuðu þess að
binda enda á friðsamleg mótmæli
námsmanna. Þúsundir lögreglu-
manna og öryggisgæsluliða hafa stað-
ið vörð í Peking í vikunni til að koma í
veg fyrir óþægilegar uppákomur og
umkringdi fjöldi lögreglubifreiða Ti-
ananmen-torg í gær. Var blaðamanni
AFP fyrirskipað að eyða myndum af
áflogum milli lögreglu og óþolinmóðra
vegfarenda á torginu í gærmorgun.
Erlendum fréttamiðlum hótað
Sýnt var frá mótmælunum og að-
gerðum yfirvalda út um allan heim en
með þeim ávann kommúnistastjórnin
sér vanþóknun vesturveldanna. Með-
al viðstaddra við minningarathöfnina í
Hong Kong í gær voru margir frá
meginlandinu.
„Ég kom hingað til að taka þátt í
þessari vöku, af því að við höfum eng-
in réttindi né frelsi í Kína – ég þarf að
koma til Hong Kong til að tjá skoð-
anir mínar,“ sagði hinn 35 ára gamli
verkfræðingur Huang Waicheng í
samtali við AFP. Hann sagði fáa Kín-
verja hafa vitneskju um það sem
gerðist á Tiananmen-torgi.
Mannréttindastjóri Sameinuðu
þjóðanna, Navi Pillay, kallaði eftir því
á þriðjudag að stjórnvöld í Kína
gerðu grein fyrir atburðum dagsins 4.
júní 1989. Þau hafa hins vegar unnið
að því að ritskoða alla umræðu um
harmleikinn á samfélags- og leitar-
síðum og handtekið fjölda aðgerða-
sinna og skyldmenni fórnarlambanna
síðustu vikur.
Þá hefur fjöldi erlendra fréttamiðla
fengið viðvörun frá lögreglu-
yfirvöldum varðandi fréttasöfnun í
tengslum við 25 ára afmælið og m.a.
verið hótað „alvarlegum afleiðingum“
á borð við afturköllun vegabréfsárit-
ana.
Voðaverkanna minnst í Hong Kong
 Í gær voru 25 ár liðin frá því að hundruð námsmanna voru myrt á Tiananmen-torgi  Stjórnvöld
í Kína þegja og ritskoða alla umræðu  „Það verður að greypa þennan viðburð í hjarta hvers manns“
AFP
Samstaða Stjórnmálaleiðtogar í Taipei héldu á myndum af pólitískum föng-
um í Kína en forsetinn, Ma Ying-jeou, sagði atburðinn stórt „sögulegt sár“.
AFP
Héldu kertum á lofti Allt að 200 þúsund manns söfnuðust saman í Hong Kong til að minnast atburðanna á Tian-
anmen-torgi. Grafarþögn ríkir um fjöldamorð kínverska hersins á stúdentum af hálfu þarlendra stjórnvalda.
Fjöldamorð
» Minningarathöfnin í Hong
Kong var sú eina sem efnt var
til í Kína en stjórnvöld virðast
staðráðin í því að þagga málið í
hel.
» Þau hafa m.a. ritskoðað alla
umræðu á samfélagsmiðlum
og lokað á leitarorð sem tengj-
ast atburðinum.
» Stjórnvöld í Washington
hvöttu Kínverja í gær til að
tryggja öllum íbúum landsins
þau réttindi og frelsi sem þeir
ættu tilkall til.
» CNN sagði frá því í gær að
samkvæmt skjölum sem
Bandaríkjastjórn gerði opinber
í tilefni afmælisins hefðu her-
menn sem kallaðir voru til Pek-
ing til að taka þátt í aðgerð-
unum hlegið þegar þeir skutu á
varnarlausa mótmælendurna.
Aðildarríki Sameinuðu þjóðanna
hófu í gær nýja umferð loftslagsvið-
ræðna. Connie Hedegaard, fram-
kvæmdastjóri loftslagsmála hjá Evr-
ópusambandinu, sagði afar áríðandi
að ríki heims gripu til aukinna að-
gerða fyrir 2020 en útlit er fyrir að
Evrópusambandsríkjunum muni
takast að minnka losun gróðurhúsa-
lofttegunda um 24% fyrir 2020, frá
því sem var 1990. Sambandið hafði
sett sér það markmið að minnka los-
unina um 20% fyrir þann tíma.
Dugir ekki til
Bandaríkjastjórn kynnti á mánu-
dag metnaðarfullar tillögur sem
miða að því að minnka losun koltví-
sýrings fá kolaknúnum raforkuver-
um um 30% fyrir 2030, frá því sem
var 2005. Áætlunin hefur sætt
harðri gagnrýni heima fyrir en
gangi hún eftir dugir hún samt ekki
til að uppfylla losunarmiðvið sem
Bandaríkjamenn settu sér 2010, að
sögn þýskra sérfræðinga.
Unnið er að nýju samkomulagi
um loftslagsaðgerðir sem vonandi
verður undirritað á næsta ári en
sérfræðingarnir segja að til að tak-
marka hlýnun jarðar við tvær gráð-
ur þurfi losun gróðurhúsalofteg-
unda að vera komin niður í núll milli
2060 og 2080.
AFP
Flóð Herða þarf aðgerðir til að takmarka hlýnun jarðar við tvær gráður.
Ríki heims þurfa
að herða róðurinn
20% afsláttur
v/Laugalæk • sími 553 3755
af öllum yfirhöfnum
Ríkissaksóknari Þýskalands til-
kynnti í gær að hann hefði hafið
rannsókn á meintum njósnum
bandarísku þjóðaröryggisstofn-
unarinnar um farsíma Angelu
Merkel kanslara. Saksóknarinn
Harald Range sagði að rannsóknin
beindist að ónefndum aðilum og
hann hefði ákveðið gegn því að
rannsaka meintar njósnir um þýska
ríkisborgara almennt.
Sérstakri þingnefnd hefur verið
komið á fót til að meta umfang
njósna Bandaríkjamanna um þýska
stjórnmálamenn og borgara en Bar-
ack Obama Bandaríkjaforseti sagði
í janúar að hann hefði stöðvað hler-
anir á leiðtogum vinveittra ríkja og
sett magnnjósnum NSA takmörk.
ÞÝSKALAND
Rannsakar njósnir
um síma Merkel