Morgunblaðið - 05.06.2014, Side 21

21
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 5. JÚNÍ 2014
Í Elliðaárdalnum Kona og barn nutu náttúrufegurðarinnar í Elliðaárdalnum í blíðviðrinu og ekki annað hægt en að taka mynd af herlegheitunum og jafnvel deila á samfélagsmiðlunum.
Golli
Ein sterkasta tilfinningin þeg-
ar einstaklingur er órétti beittur
er reiðitilfinning. Hún grípur
ekki aðeins um sig í vitundinni,
heldur skekur hún allan líkam-
ann og afskræmir andlitið. Hún
safnar úr undirvitundinni öllum
ljótum orðum og vondum og býr
til úr þeim hárbeitt vopn sem
skal særa og skera í nafni rétt-
látrar hefndar.
Tæplega hefur nokkur gert
reiðinni jafngóð skil og Jón Ví-
dalín, sem segir hana „andskotans verkfæri“.
Ef nánar er hugað að orðum Jóns, sem áttu
að vera öllum til strangrar viðvörunar á þeim
tíma, kemur flest í ljós sem staðfestir það að
reiðin er slæm tilfinning, sem eitrar sálarlífið
og ormétur persónuleikann.
Slíkt getur orðið að svo stóru sálarmeini að
það safnar sífellt í sig og sýkir út frá sér.
Þótt reiðihafinn verði fyrst og fremst sjálfur
þolandi stórtækra kvala geta þær brotist út
úr vitundinni og orðið skaðvaldur hans í um-
hverfinu og mannlegum samskiptum öllum –
án minnsta tilefnis.
Einstaklingur, sem hugsar vandlega ráð
sitt þegar honum finnst gert á hlut sinn og
yfirvegar tilefnið frá báðum hliðum, er ósjálf-
rátt að búa gæfusamlegum viðbrögðum rúm í
vitund sinni. Stór orð og meiðandi missa
þannig mátt sinn og þorstinn til hefndar dvín,
líkamleg viðbrögð verða mild og yfirbragð ró-
legt. Skynsemin tekur smám saman að
hreiðra um sig og virkni hennar
fer að gæta í öllum athöfnum.
Dómgreindin verður fær um að
sinna sínu hlutverki – að yf-
irvega orð og gerðir og koma
því til skila sem þarf í þessu til-
felli, án áreitni og niður-
lægingar. Gjörðum hennar
fylgir beinskeytt hreinskilni,
blönduð skilningi og góðvilja.
Innri líðan einstaklingsins virk-
ar í samræmi við slík viðbrögð
og skyggni hans á mikilvægi já-
kvæðra, mannlegra samskipta
eykst. Geranda tilefnisins deyfast vopn í
höndum – og stundum eyðast.
Eðlislæg góðvild, sem í byrjun lífs er
hverjum og einum í brjóst borin, þótt bæði sé
hægt að slæva hana og murka, kemur í ljós
sem hvati að þroskavænlegu innra hegðunar-
mynstri, sem aftur skilar sér út í þjóðfélagið
til gæfu og léttleika í persónuleika ein-
staklingsins.
Á lífsferli hans verða það minningar um
hið góða og glaða sem fyrstar skjóta upp
kollinum, af því að honum hefur auðnast að
virða þær og geyma þær best, til farsældar
þegar litið er yfir farinn veg.
Ritað 18. mars 1991
Eftir Jennu Jensdóttur
Jenna Jensdóttir
Höfundur er rithöfundur.
Reiði
»Reiðin er slæm tilfinning,
sem eitrar sálarlífið og
ormétur persónuleikann.
Um þessar mundir fagnar Kiw-
anisumdæmið Ísland Færeyjar
því að 50 ár eru liðin frá því að
fyrsti Kiwanisklúbburinn, Kiw-
anisklúbburinn Hekla, var stofn-
aður hérlendis. Megintilgangur
Kiwanis endurspeglast í kjörorði
hreyfingarinnar: „Hjálpum börn-
um heimsins.“ Með það að leið-
arljósi höfum við tekið höndum
saman með stærstu barnahjálp-
arsamtökum í heimi, UNICEF, í
baráttunni gegn stífkrampa.
Á árum áður var stífkrampi landlægur á með-
al ungbarna á Íslandi og dánartíðnin geysilega
há. Þökk sé bólusetningum að börn hér á landi
þurfa ekki að óttast þennan skæða sjúkdóm
lengur. Það má nefnilega koma í veg fyrir hvert
einasta dauðsfall af hans völdum með bólusetn-
ingu.
Engu að síður er það því miður svo að á níu
mínútna fresti deyr ungbarn eða nýbökuð móðir
úr þessum kvalafulla sjúkdómi. Meirihluti
þeirra býr í Afríku eða Suður- og Suðaustur-
Asíu, á svæðum þar sem konur hafa lítinn eða
engan aðgang að heilsugæslu og viðunandi fæð-
ingarhjálp. Langalgengasta smitleiðin er í naf-
lasár nýbura. Smitist barn deyr það undantekn-
ingarlaust og jafnvel þó það fái meðferð eru
yfirgnæfandi líkur á að það láti lífið.
Með samstilltu átaki hjálparsamtaka, al-
þjóðastofnana og heilbrigðisstarfsfólks hefur
gríðarlegur árangur náðst í baráttunni gegn
stífkrampa. Frá síðustu aldamótum hefur sjúk-
dómnum til að mynda verið út-
rýmt í 34 löndum. Á tuttugu árum
hefur tekist að lækka dánartíðni
nýbura af völdum stífkrampa um
90%.
En betur má ef duga skal. Enn
látast 160 börn daglega þrátt fyrir
að lausnin við sjúkdómnum sé jafn
einföld og ódýr sem raun ber vitni.
Einn skammtur af bóluefni gegn
stífkrampa kostar aðeins 70 krón-
ur. Barn sem er bólusett þrisvar
er varið fyrir lífstíð. Með öðrum
orðum kostar það 210 krónur að
verja barn fyrir þessum skelfilega sjúkdómi.
Í tilefni af því að Kiwanis International og
UNICEF hafa einsett sér að stöðva framgang
þessa illvíga en ónauðsynlega sjúkdóms, bjóða
Kiwanisumdæmið Ísland-Færeyjar og UNI-
CEF á Íslandi íslenskum almenningi að taka
þátt í þessari baráttu með okkur. Með því að
senda sms-ið STOPP í númerið 1900 er hægt að
styrkja verkefnið um 630 krónur, sem nemur
níu bólusetningum, og bjarga þremur manns-
lífum. Við hvetjum alla sem vettlingi geta valdið
að hjálpa okkur að „hjálpa börnum heimsins“
með þessum hætti.
Eftir Óskar Guðjónsson
Óskar Guðjónsson
Höfundur er stjórnarmaður í heimsstjórn
Kiwanis International og verkefnisstjóri
stífkrampaverkefnisins á Íslandi.
Stöðvum stífkrampa!
»Frá síðustu aldamótum hefur
sjúkdómnum til að mynda
verið útrýmt í 34 löndum.