Fréttablaðið - 26.06.2013, Síða 16

26. júní 2013 MIÐVIKUDAGURSKOÐUN
HALLDÓR
FRÁ DEGI
TIL DAGS
FRÉTTABLAÐIÐ Skaftahlíð 24, 105 Reykjavík Sími: 512 5000, ritstjorn@frettabladid.is FRÉTTASTJÓRAR: Arndís Þorgeirsdóttir arndis@frettabladid.is, Sigríður Björg Tómasdóttir, sigridur@frettabladid.is og Trausti Hafliðason trausti@frettabladid.is HELGAREFNI: Kjartan Guðmundsson kjartan@frettabladid.is
MENNING: Bergsteinn Sigurðsson bergsteinn@frettabladid.is VÍSIR: Kristján Hjálmarsson, kristjan@visir.is LJÓSMYNDIR: Pjetur Sigurðsson pjetur@frettabladid.is FRAMLEIÐSLUSTJÓRI: Sæmundur Freyr Árnason sfa@frettabladid.is ÚTLITSHÖNNUN: Silja Ástþórsdóttir siljaa@frettabladid.is
ÚTGÁFUFÉLAG: 365 miðlar ehf. STJÓRNARFORMAÐUR: Ingibjörg S. Pálmadóttir FORSTJÓRI OG ÚTGÁFUSTJÓRI: Ari Edwald
RITSTJÓRAR: Ólafur Þ. Stephensen olafur@frettabladid.is, Mikael Torfason mikael@frettabladid.is Fréttablaðið kemur út í 90.000
eintökum og er dreift ókeypis á heimili á höfuðborgarsvæðinu og Akureyri. Einnig er hægt að fá blaðið í völdum verslunum á
landsbyggðinni. Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds.
ISSN 1670-3871
F
orystumenn nýrrar ríkisstjórnar hafa verið duglegir að
láta hafa eftir sér að landið verði að framleiða meira til
að rétta úr kútnum. Það er frábært markmið en kannski
gerðu ekki allir ráð fyrir að eitt af því sem ætti að fram-
leiða væri meiri óvissa um þróun efnahagsmála og ríkis-
fjármála í landinu.
Flestum finnst komið nóg af slíku. Og ríkisstjórnin hefur
raunar lýst því yfir að hún hyggist „eyða þeirri pólitísku
óvissu sem hefur verið of áberandi þáttur í íslensku þjóðlífi á
undanförnum árum“, vinna að
víðtækri sátt við aðila vinnu-
markaðarins, ávinna íslenzku
efnahagslífi traust á alþjóða-
vettvangi og tryggja ábyrga
efnahagsstjórn, aga og jafnvægi
í ríkisfjármálum.
Stærsta kosningaloforð for-
ystuflokks ríkisstjórnarinnar,
að færa eigi húsnæðisskuldir niður um hundruð milljarða króna,
án þess að útskýra nákvæmlega hvernig eigi að fara að því eða
leggja mat á hvaða efnahagslegu áhrif það muni hafa, vinnur
einmitt gegn öllum þessum markmiðum og býr til nýja óvissu-
þætti á færibandi.
Á sumum þeirra er tekið í umsögnum um þingsályktunartillögu
stjórnarinnar um aðgerðir vegna skuldavanda heimilanna. Sú
harða gagnrýni sem er sett fram í umsögnum Samtaka atvinnu-
lífsins og Seðlabankans hefur vakið einna mesta athygli. Í henni
er þó í rauninni ekkert nýtt; öll þau varnaðarorð voru sett fram
fyrir þingkosningar. Þau náðu hins vegar hvorki eyrum stjórn-
málamanna með skuldalækkunarloforð á vörunum né kjósenda
sem töldu rétt að gleypa gylliboðin hrá.
Seðlabankinn telur að almenn skuldaleiðrétting, óháð efnahags-
legri stöðu og greiðslugetu skuldara, sé ómarkviss og kostnaðar-
söm leið til að koma til móts við heimili í vanda. Verði á annað
borð gripið til hennar þurfi að hafa í huga að svigrúm ríkissjóðs
sé mjög takmarkað. Kannski skili uppgjör þrotabúa bankanna
tímabundinni viðbót við tekjur ríkissjóðs en það sé þá nær að nota
hana til að lækka skuldir ríkisins. Seðlabankinn bendir á þá hættu
að stuðningur við skuldug heimili leiði annars vegar til þess að
markmiðið um jöfnuð í ríkisfjármálum náist seinna en ella og
hins vegar til þenslu, sem ali af sér verðbólgu.
SA benda á sömu áhættuþættina og segja að stórfelld niður-
færsla skulda heimila hljóti að hafa víðtæk áhrif á efnahagslífið,
til að mynda „aukna einkaneyslu, aukinn innflutning og viðskipta-
halla, og getur stuðlað að veikara gengi krónunnar, vaxandi
verðbólgu og hærri vöxtum“. Þetta geti leitt til þess að afnám
gjaldeyrishafta verði enn fjarlægara en ella. Það sé mikilvægasta
hagsmunamál heimilanna að ríkissjóður verði rekinn með afgangi
og minnki skuldir sínar.
Úr því sem komið er væri æskilegast að útfærslan á skulda-
niðurfellingaráformum ríkisstjórnarinnar tæki sem allra
skemmstan tíma þannig að óvissu væri eytt. Enn betra væri að
segja einfaldlega: Við ætlum að ná niður hallanum á ríkissjóði og
ef okkur áskotnast peningar í samningum um þrotabú bankanna
munum við nota þá til að greiða niður skuldir ríkissjóðs, sem
allir skattgreiðendur eiga í sameiningu. Það væri aðgerð sem
gagnaðist öllum sem borga skatta og myndi stuðla að stöðugleika
og fyrirsjáanleika í efnahagslífinu, sem er stærra hagsmunamál
heimila en skuldaleiðrétting sem gagnast bara sumum.
Hörð gagnrýni á áform um skuldaniðurfellingu:
Að framleiða óvissu
Ólafur Þ.
Stephensen
olafur@frettabladid.is
Elli- og örorkulífeyrisþegar voru meðal
þeirra sem fengu hvað þyngstar byrðar
á herðarnar í kjölfar efnahagshrunsins
2008. Kjör þeirra versnuðu með marg-
víslegum skerðingum á lífeyrisréttindum
almannatrygginga.
Þó að alltaf megi deila um hvað sé
réttlátt við úthlutun takmarkaðra fjár-
muna er þó erfitt að réttlæta að aldraðir
og öryrkjar axli svo miklar byrðar. Kjör
fólks í landinu eru loksins á uppleið en líf-
eyrisþegar hafa setið eftir, sumir fastir í
fátæktargildru vegna margvíslegra víxl-
verkana og mikilla tekjutenginga lífeyris-
greiðslna. Ég hef því lagt áherslu á að
ráðast í leiðréttingar á kjörum lífeyris-
þega strax á sumarþingi. Frumvarpið
er tilbúið og að mínu mati á ekki að slíta
þingi fyrr en málið er í höfn.
7.000 fá hærri lífeyrisgreiðslur
Kjaraskerðingarnar árið 2009 fólust
meðal annars í því að tekjutengdar
greiðslur skertust að fullu vegna fjár-
magnstekna í stað þess að skerðast um
50% áður og frítekjumark ellilífeyrisþega
vegna atvinnutekna var lækkað umtals-
vert. Lífeyrissjóðstekjur voru teknar inn
í útreikning grunnlífeyris og gátu leitt
til skerðinga á honum. Síðast en ekki síst
var skerðingarhlutfall tekjutryggingar
hækkað úr 38,35% í 45%.
Með frumvarpinu mínu verður byrjað
að taka á skerðingunum. Þannig verður
frítekjumark vegna atvinnutekna elli-
lífeyrisþega hækkað úr 480.000 kr. á ári
í 1.315.200 kr., eða um 274%. Þá munu
lífeyrissjóðstekjur hætta að skerða
grunnlífeyrinn, sem er stórt réttlætis-
mál fyrir lífeyrisþega. Framlög ríkisins
til almannatrygginga vegna þessara
breytinga aukast um 1,6 milljarða á árs-
grundvelli. Greiðslur hækka hjá um 7.000
lífeyrisþegum, þar af eru um 2.500 ein-
staklingar sem ekki hafa fengið greiðslur
undanfarið vegna tekjuskerðinga en
öðlast rétt til lífeyris á ný.
Þessar breytingar eru fyrsta skrefið
að því marki að draga til baka skerðingar
sem lífeyrisþegar sættu með laga-
breytingum árið 2009. Frumvarpið er í
samræmi við stefnu ríkisstjórnarinnar
um kjarabætur til lífeyrisþeg, sem for-
gangsverkefni. Að auki er hafin vinna við
afnám annarra skerðinga, meðal annars
með lækkun skerðingarhlutfalls tekju-
tryggingar úr 45% í 38,35%. Heildaráhrif
af væntanlegum bótahækkunum að með-
talinni lækkun skerðingarhlutfallsins eru
áætluð um 4,6 milljarðar króna.
Áformuð gildistaka breytinganna er 1.
júlí og hækkanir til lífeyrisþega munu
birtast í greiðslum til þeirra 1. ágúst
næstkomandi.
Kjör lífeyrisþega leiðrétt strax
LÍFEYRISÞEGAR
Eygló
Harðardóttir
félags- og hús-
næðismálaráðherra
Rangt
Sigmundur Davíð Gunnlaugsson
forsætisráðherra kvartar sáran undan
„loftárásum“ stjórnarandstöðunnar
og fjölmiðla í mikilli grein í Morgun-
blaðinu í gær. „Það hefur verið
óskrifuð regla hér og annars staðar
að ný ríkisstjórn fengi sæmilegan
frið í upphafi kjörtímabils til að setja
sig inn í mál og innleiða svo
nýja stefnu,“ skrifar forsætis-
ráðherra. Þetta er ekki rétt
hjá Sigmundi. Stjórnarand-
staðan barði mikið
á nýrri ríkisstjórn á
vormánuðum 2009
en Sigmundur man
kannski ekki eftir því,
vegna þess að þá var
hann ekki í stjórnar-
andstöðu, heldur
varði minnihlutastjórnina falli.
Barningurinn hélt svo áfram strax að
loknum kosningum 2009 og þá tóku
Sigmundur og félagar hans fullan
þátt– sem eðlilegt er.
Ekkert breyst
Forsætisráðherrann furðar sig til
dæmis á því að stjórnarandstaðan
og aðrir láti í ljós óánægju
með áform ríkisstjórnar-
innar í sjávarútvegsmálum
– aðgerðirnar hafi jú verið
boðaðar fyrir kosningar.
Hann var ekki jafn-
hissa í maí 2009,
innan við mánuði
eftir kosningar,
þegar fram fór
þingumræða um
áform þáverandi
ríkisstjórnar í sjávarútvegsmálum,
sem einnig höfðu verið boðuð í
kosningabaráttunni. Stjórnarand-
staðan, sem Sigmundur var þá hluti
af, var hreint ekki sátt og hafði uppi
stór orð– síst minni en þau sem við
heyrum nú. Það hefur því ekkert
breyst.
Sumir fjölmiðlar eru góðir
Sigmundur tekur fram að hann
áfellist ekki alla fjölmiðla jafnt fyrir
áróðurinn gegn ríkisstjórninni, þeir
séu jafnólíkir og þeir séu margir.
Hvaða fjölmiðlar ætli hugnist Sig-
mundi svona? Mögulega ÍNN, þar
sem stjórnarþingmennirnir Elín
Hirst og Karl Garðarsson halda úti
þætti og saumuðu þar nýverið að
stjórnarþingmanninum Brynjari
Níelssyni? stigur@frettabladid.is