Reykjavík - 07.12.2013, Blaðsíða 10

10 7. DESEMBER 2013
Jólasveinar einn og átta eða 12 og einn?
Jólasveinarnir eru þeir 9 eða 13. Ef þeir eru þrettán þá kemur sá fyrsti til byggða
aðfaranótt fimmtudags en ef þeir eru níu þá kemur sá fyrsti aðfaranótt sunnudags.
Almennt er talað um að jóla-sveinarnir séu 13 enda mun skemmtilegra að fá 13 sinnum
í skóinn en 9 sinnum. Til að rifja upp
sögu jólasveinanna og í hvaða röð þeir
komu til byggða þá er ekki úr vegi að
fara með vísu Jóhannesar úr Kötlum
um jólasveinana sem er eftirfarandi:
Segja vil ég sögu
af sveinunum þeim,
sem brugðu sér hér forðum
á bæina heim.
Þeir uppi á fjöllum sáust,
-eins og margur veit,-
í langri halarófu
á leið niður í sveit.
Grýla var þeirra móðir
og gaf þeim tröllamjólk,
en pabbinn Leppalúði,
-það var leiðindafólk.
Þeir jólasveinar nefndust,
-um jólin birtust þeir,
og einn og einn þeir komu,
en aldrei tveir og tveir.
Þeir voru þrettán
þessir heiðursmenn,
sem ekki vildu ónáða
allir í senn
Að dyrunum þeir læddust
og drógu lokuna úr.
Og einna helst þeir leituðu
í eldhús og búr.
Lævísir á svipinn
þeir leyndust hér og þar,
til óknyttanna vísir,
ef enginn nærri var.
Og eins, þó einhver sæi,
var ekki hikað við
að hrekkja fólk - og trufla
þess heimilisfrið.
Stekkjastaur kom fyrstur,
stinnur eins og tré.
Hann laumaðist í fjárhúsin
og lék á bóndans fé.
Hann vildi sjúga ærnar,
-þá varð þeim ekki um sel,
því greyið hafði staurfætur,
-það gekk nú ekki vel.
Giljagaur var annar,
með gráa hausinn sinn.
-Hann skreið ofan úr gili
og skaust í fjósið inn.
Hann faldi sig í básunum
og froðunni stal,
meðan fjósakonan átti
við fjósamanninn tal.
Stúfur hét sá þriðji,
stubburinn sá.
Hann krækti sér í pönnu,
þegar kostur var á.
Hann hljóp með hana í burtu
og hirti agnirnar,
sem brunnu stundum fastar
við barminn hér og þar.
Sá fjórði, Þvörusleikir,
var fjarskalega mjór.
Og ósköp varð hann glaður,
þegar eldabuskan fór.
Þá þaut hann eins og elding
og þvöruna greip,
og hélt með báðum höndum,
því hún var stundum sleip.
Sá fimmti Pottaskefill,
var skrítið kuldastrá.
-Þegar börnin fengu skófir
hann barði dyrnar á.
Þau ruku’upp, til að gá að
hvort gestur væri á ferð.
Þá flýtti’ ann sér að pottinum
og fékk sér góðan verð.
Sá sjötti Askasleikir,
var alveg dæmalaus.-
Hann fram undan rúmunum
rak sinn ljóta haus.
Þegar fólkið setti askana
fyrir kött og hund,
hann slunginn var að ná þeim
og sleikja á ýmsa lund.
Sjöundi var Hurðaskellir,
-sá var nokkuð klúr,
ef fólkið vildi í rökkrinu
fá sér vænan dúr.
Hann var ekki sérlega
hnugginn yfir því,
þó harkalega marraði
hjörunum í.
Skyrjarmur, sá áttundi,
var skelfilegt naut.
Hann hlemminn o’n af sánum
með hnefanum braut.
Svo hámaði hann í sig
og yfir matnum gein,
uns stóð hann á blístri
og stundi og hrein.
Níundi var Bjúgnakrækir,
brögðóttur og snar.
Hann hentist upp í rjáfrin
og hnuplaði þar.
Á eldhúsbita sat hann
í sóti og reyk
og át þar hangið bjúga,
sem engan sveik.
Tíundi var Gluggagægir,
grályndur mann,
sem laumaðist á skjáinn
og leit inn um hann.
Ef eitthvað var þar inni
álitlegt að sjá,
hann oftast nær seinna
í það reyndi að ná.
Ellefti var Gáttaþefur
-aldrei fékk sá kvef,
og hafði þó svo hlálegt
og heljarstórt nef.
Hann ilm af laufabrauði
upp á heiðar fann,
og léttur, eins og reykur,
á lyktina rann.
Ketkrókur, sá tólfti,
kunni á ýmsu lag.-
Hann þrammaði í sveitina
á Þorláksmessudag.
Hann krækti sér í tutlu,
þegar kostur var á.
En stundum reyndist stuttur
stauturinn hans þá.
Þrettándi var Kertasníkir,
-þá var tíðin köld,
ef ekki kom hann síðastur
á aðfangadagskvöld.
Hann elti litlu börnin,
sem brostu glöð og fín,
og trítluðu um bæinn
með tólgarkertin sín.
Á sjálfa jólanóttina,
-sagan hermir frá,-
á strák sínum þeir sátu
og störðu ljósin á.
Svo tíndust þeir í burtu,
-það tók þá frost og snjór.
Á Þrettándanum síðasti
sveinstaulinn fór.
Fyrir löngu á fjöllunum
er fennt í þeirra slóð.
-En minningarnar breytast,
í myndir og ljóð.
Sveinarnir halda síðan aftur heim til
fjalla í sömu röð þ.e. Kertasníkir síð-
astur á þrettándanum. Sjá myndir frá
Þjóðminjasafninu af sveinunum 13,
grýlu og leppalúða.
Jólasveinarnir í
Þjóðminjasafninu
Á sunndag kl. 14 en þá munu Dr.
Gunni og vinir skemmta gestum ásamt
Grýlu og Leppalúða. Skemmtunin er
ókeypis og allir velkomnir meðan hús-
rúm leyfir!
Jólaskemmtun Þjóðminjasafnsins
er upphitun fyrir komu jólasveinanna
en sá fyrsti, Stekkjastaur kemur til
byggða 12. desember og mun líta við
á Þjóðminjasafninu klukkan 11. Í kjöl-
farið koma bræður hans hver af öðrum
og líta þeir allir við á safninu klukkan
11 alla daga til jóla. Allir velkomnir en
hópar eru beðnir að bóka heimsóknir á
jólasveinadagskrá hjá kennsla@thjod-
minjasafn.is.
Viðtal við jóla-
sveinasamtökin
Ritstjóri ræddi við samtök jólasveina
fyrir útgáfu blaðsins og spurði þá út
í hvers konar gjafir þeir væru að setja
í skóinn hjá þægu börnunum? Þau
óþægu fá náttúrulega bara kartöflu.
Það kom í ljós að álfarnir, sem eru að
framleiða gjafirnar hafa vart undan
og hafa fengið þekkta framleiðendur
á smávöru í lið með sér. Þá þótti jóla-
sveinunum ráð að setja sér ákveðin
mörk í hversu glæsilegar slíkar gjafir
ættu að vera þannig að viðmiðunar-
pakki í skó hjá sérlega þægu barni
má alls ekki fara yfir krónur 500 að
verðgildi. Kertasníkir var ekki alveg
sáttur og skrifaði ekki undir þennan
samning enda er hann stundum sérlega
rausnarlegur í síðasta pakkanum fyrir
jól enda er hann yfirleitt sá eini jóla-
sveinanna sem fær einhver laun fyrir
ómakið eða uppáhaldshlutinn hann í
veröldinni kerti.
SGK
Í HALLGRÍMSKIRKJU LAUGARDAGINN 14. DESEMBER KL. 17.00
OG SUNNUDAGINN 15. DESEMBER KL. 17.00 OG 20.00
MIÐASALA Á WWW.MIDI.IS, WWW.KKOR.IS OG
EYMUNDSSON KRINGLUNNI OG Í AUSTURSTRÆTI
MIÐAVERÐ KR. 4.900
KOLBEINN JÓN KETILSSON, TENÓR
BENEDIKT GYLFASON, DRENGJASÓPRAN
LENKA MÁTÉOVÁ, ORGEL
ÁSGEIR H. STEINGRÍMSSON, TROMPET
EIRÍKUR ÖRN PÁLSSON, TROMPET
EGGERT PÁLSSON, PÁKUR
FRIÐRIK S. KRISTINSSON