Skessuhorn - 05.09.2007, Page 26

26 MIÐVIKUDAGUR 5. SEPTEMBER
Hefur þú farið nýlega á:
www.skessuhorn.is?
Þeg ar barn hef ur skóla göngu sína
verða for eldr arn ir sjálf krafa með­
lim ir í for eldra fé lagi. Á þess veg um
eða á vett vangi for eldra í grunn­
skól um er einnig kos ið í þriggja
manna for eldra ráð sem starfar með
skóla stjóra. For eldra ráð eru skip­
uð sam kvæmt grunn skóla lög um og
eiga að tryggja for eldr um leið til að
hafa á hrif á skóla starf ið. For eldra­
fé lög eru hins veg ar frjáls fé laga­
sam tök og starfa eft ir eig in lög um.
Rann sókn ir sýna að á vinn ing ur
af for eldra sam vinnu og góðu sam­
starfi heim ila og skóla leið ir til betri
líð an barna, betri náms ár ang urs og
minna brott falls úr skóla þeg ar á
líð ur skóla göngu barns ins. Það er
því mik ið í húfi að já kvæð við horf
ríki milli að ila, menn taki hönd­
um sam an og for eldr ar séu virk ir í
skóla starf inu.
Kenn ar ar benda á að mik il vægt
sé að for eldr ar fylgist vel með námi
barna sinna og marg ir um sjón ar­
kenn ar ar hafi átt góða sam vinnu
við for eldra um að bæta bekkj ar­
brag þar sem þess ir að il ar hafa haft
sam starf um nám, leik og starf inn­
an sem utan skól ans.
Sam starf for eldra er gras rót ar­
starf og efl ir ekki bara og styrk ir
sjálfs mynd barna og ung linga held­
ur get ur haft víð tæk á hrif á mann­
líf og hverf is vit und fólks. Með tím­
an um gár ast á hrif þess ekki bara út
í nán asta sam fé lag skól ans held ur
þjóð líf ið allt. Með auk inni vit und­
ar vakn inu með al for eldra um þau
á hrif sem sam starf ið get ur haft t.d.
á stefnu mót un eykst á byrgð þeirra
hvað þetta varð ar. Það er ljóst að
góð for eldra sam vinna og sam starf
heim ila og skóla hef ur því mik­
il for varn ar á hrif. Sam starf ið hef ur
ver ið í mót un hér á landi í rúm 30
ár og geng ur ekki alltaf snuðru laust
fyr ir sig. Með sam vinnu og auk­
inni reynslu hef ur mynd ast á kveð ið
verk lag sem flest ir skóla stjór ar hafa
tileikn að sér með til komu for eldra­
ráða í grunn skól um. Ráð in eru yf­
ir leitt skip uð 3 for eldr um sem eiga
börn í skól an um og eru ekki starfs­
menn skól ans. For eldr um ber
skylda til að kjósa full trúa í ráð ið á
sín um vett vangi og þannig er for­
eldr um sköp uð form leg leið til að
hafa á hrif á starf og stefnu mörk un
skól ans. Nokk ur blæ brigða mun­
ur er á bekkj ar starfi og for eldra­
sam starfi eft ir skól um, hverf um og
lands hlut um.
Í 16. grein grunn skóla laga nr
66/1995 seg ir: „For eldra ráð fjall­
ar um og gef ur um sögn til skól ans
og skóla nefnd ar um skóla námskrá
og aðr ar á ætl an ir sem varða skóla­
hald ið og fylgist með að á ætl an ir
séu kynnt ar for eldr um svo og með
fram kvæmd þeirra.“ Skóla stjór um
ber að starfa með for eldra ráð um og
veita þeim upp lýs ing ar um starf ið í
skól an um. For eldr ar geta yf ir leitt
séð á heim síð um skóla hverj ir eru
í for eldra ráði við kom andi skóla og
þar er oft hægt að nálg ast þar fund­
ar gerð ir for eldra ráðs ins. For eldr­
ar eru hvatt ir til að kynna sér vel
skóla starf ið og koma hug mynd um
sín um og á bend ing um um það sem
bet ur má fara til ráðs ins eða í gegn­
um bekkj ar full trúa og for eldra fé­
lög.
Skóla starf og
fjöl skyldu líf eru ekki
að skild ir þætt ir
Nokk ur sveit ar fé lög greiða fyr ir
setu í for eldra ráð um eins og önn­
ur nefnd ar störf og er það til fyr ir­
mynd ar. For eldra ráð in eða svæða­
ráð, þar sem eru fleiri en einn skóli,
kjósa sér yf ir leitt einn full trúa sem
sit ur í skóla nefnd og hef ur þar mál­
frelsi og til lögu rétt. Þannig hafa
for eldr ar að komu að stjórn sýslu
skóla með bein um og ó bein um
hætti.
Við heyr um stund um vanga velt­
ur um það hvort for eldr ar séu hæf­
ir til að koma með þess um hætti
að skóla starf inu og hvort rétt sé að
for eldr ar hafi „eft ir lit“ með skóla­
hald inu eins og sum ir vilja kalla
það. Ein hverj ir spyrja líka hvort
raun veru leg þörf sé á for eldra ráð­
um í grunn skól um og hvort sveit­
ar stjórn, skóla nefnd, skóla stjór ar
og starfs fólk skóla geti ekki ver­
ið um sagn ar að il ar um eig in á ætl­
an ir. Það er þó hverf andi skoð un
að skól arn ir séu ein fær ir um það.
Skóla starf og heim il is líf eru ekki
tveir að skild ir pól ar. Við sem störf­
um í for eldra sam fé lag inu og að for­
vörn um höf um marg oft orð ið vitni
að því hvern ig sam starf heim ila og
skóla og einmitt sam vinna skóla­
stjóra og for eldra ráða hef ur skil­
að góð um ár angri, bætt skóla starf
og um fram allt bætt líð an barna í
skól um sem hef ur á hrif á allt fjöl­
skyldu líf. Einnig hef ur á vinn ing ur
af sam vinnu heim ila og skóla marg­
vís leg önn ur á hrif bæði á að bún að
skól anna og innra starf.
Það þyk ir eðli legt í nú tíma sam­
fé lagi að þeim sem hags muna eiga
að gæta sé gert kleift og skylt að
taka af stöðu til mála sem þá varða
og næst á eft ir nem end um eru for­
eldr ar stærsti hóp ur inn sem skól­
inn þjón ar. Þannig verð ur lýð ræð­
ið virkara og þess vegna hvetj um
við for eldra og að stand end ur barna
til að taka þátt í störf um for eldra fé­
laga og kynna sér starf semi þeirra
núna í skólabyrjun.Virkir for eldr ar
­ betri skóli.
Helga Mar grét Guð munds dótt ir,
verk efna stjóri hjá Heim ili og skóla
- lands sam tök um for eldra
Börn og ung menni eyða stór­
um hluta úr deg in um á skóla bekk.
Þar af leið andi er skól inn afar mik­
il væg ur hlekk ur í öfl ugu for varna­
starfi. Engu að síð ur eru það for­
eldr ar sem eru mik il væg ustu for­
varna full trú ar barna og ung linga.
Því meiri tíma sem þú verð með
barn inu þínu því betri yf ir sýn hef­
ur þú yfir at hafn ir þess. Rann sókn­
ir hafa sýnt að börn og ung ling­
ar sem eiga í sterk um og já kvæð­
um tengsl um við for eldra sína eru
alla jafna lík legri til að ganga bet ur
í skóla og eru lík legri til að stand­
ast nei kvæð an hóp þrýst ing jafn­
aldr anna. Þannig hef ur eft ir lit for­
eldra með ung ling um já kvæð á hrif
á lífstíl þeirra og dreg ur úr lík um á
því að vímu efna notk un verði hluti
af lífs mynstri þeirra.
Jafn ingja hóp ur inn er afar mik il­
væg ur hluti af lífi ung linga og verða
þeir að til einka sér við mið og gildi
þess hóps er þeir vilja vera með lim­
ir í. For eldr ar eiga því að leggja sig
fram um að kynn ast vin um barna
sinna og for eldr um þeirra og vera
þannig hluti af því sam fé lagi sem
barn ið lif ir í.
Sam starf for eldra
er afar mik il vægt
Um s.l. mán að ar mót breytt­
ist úti vista tím inn en úti vistar regl­
urn ar eru sam kvæmt barna vernd­
ar lög um. Frá 1. sept em ber til 1.
maí megi börn, 12 ára og yngri,
ekki vera á al manna færi eft ir kl.
20 nema í fylgd með full orðn um.
Börn á aldr in um 13 til 16 ára mega
ekki vera á al manna færi eft ir kl. 22,
nema þau séu á heim leið frá við ur­
kenndri skóla­, í þrótta­ eða æsku­
lýðs sam komu. Mik il vægt er að for­
eldra standi heils hug ar sam an að
því að vera sam taka, á kveðn ir og
elsku leg ir og virða úti vistar regl ur
fyr ir börn sín.
Ann ar mik il væg ur þátt ur í for­
eldra sam starfi er for eldrarölt ið
sem hef ur ó tví rætt sann að gildi sitt.
Þar kynn ast for eldr ar inn byrð is,
sam taka mátt ur eykst og for eldr­
ar geta styrkt hvert ann að í upp­
eld is hlut verk inu. Marg ir for eldr­
ar hafa spurt sig af hverju þeir ættu
að fara á for eldrarölt þeg ar þeirra
barn er heima, jafn vel far ið að sofa.
Til er mál tæki sem seg ir að það
þurfi heilt þorp til að ala upp barn.
Við búum í sam fé lagi þar sem okk­
ur á ekki að vera sama um ná ung­
ann. Til eru börn sem eiga ekki for­
eldra sem geta veitt þeim um hyggju
og nauð syn legt að hald. Þannig er
það skylda okk ar að hugsa lengra
og jafn vel ger ast for eldri ann arra
barna af og til. Aðr ir for eldr ar hafa
sinnt okk ar börn um og unn ið fyr ir
þau t.d í gegn um í þrótta starf, sem
bekkja full trú ar, sem full trú ar í for­
eldra ráði og for eldra fé lagi skól ans.
Sýn um sam stöðu og á byrgð og tök­
um þátt í for eldra sam starfi hvort
sem er í skóla starfi barn anna eða
tóm stund um.
Upp eldi er sam vinnu verk efni þar
sem um hyggja, að hald og eft ir lit
skipta sköp um.
Með kveðju,
Heiðrún Janus ar dótt ir,
verk efn is stjóri æsku lýðs-og
for varna mála á Akra nesi
Frétt í síð asta tölu blaði Skessu­
horns, 29. á gúst, vakti at hygli
mína. Fyr ir sögn henn ar er ,,Þjóð­
lendu mál in í um ræð unni.“ Þar
seg ir að nefnd um þjóð lendu mál í
Borg ar byggð hafi skil að skýrslu til
byggð ar ráðs. Í nefnd inni hafi ver­
ið Þórólf ur Sveins son, Óð inn Sig­
þórs son og Snorri Jó hann es son. Í
sam ræmi við hug mynd ir nefnd ar­
inn ar hafi byggð ar ráð falið sveit­
ar stjóra að ræða við Bún að ar sam­
tök Vest ur lands um sam starf í þjóð­
lendu mál um.
Við lest ur frétt ar inn ar kom þessi
spurn ing fyrst upp í huga minn:
Hverj ir gæta hér hags muna al menn­
ings, þess al múga sem ekki á neitt
land? Nefnd in sem hér um ræð ir
var sam kvæmt upp lýs ing um sveit­
ar stjóra kos in af sveit ar stjórn Borg­
ar byggð ar. Val ið fór þannig fram
að hvert hinna þriggja fram boða
sem full trúa eiga í sveit ar stjórn­
inni til nefndi einn mann í nefnd­
ina. At hygli vek ur að all ir nefnd­
ar menn eru bænd ur, land eig end ur.
Eiga þá eng ir aðr ir en land eig end ur
hags muna að gæta í þjóð lendu mál­
um? Fjarri fer því. Því er nefni lega
svo var ið að al manna rétt ur er til
muna rík ari á eig enda laus um land­
svæð um, sem verða að þjóð lend­
um með úr skurði ó byggða nefnd ar
(eða dóm um dóm stóla) en hann er
á þeim land svæð um sem eru eign­
ar rétti háð. Með al manna rétti er
hér átt við ýms an tak mark að an nýt­
ing ar rétt lands gæða: Um ferð ar rétt,
fugla veiði rétt, rétt til berja tínslu,
grasa tekju o.fl. Hér er með öðr um
orð um ver ið að benda á að hags­
mun ir bænda og land eig enda ann­
ars veg ar og hins land lausa al múga
fara ekki sam an. Hins veg ar styðj ast
hags mun ir rík is ins og al menn ings.
Nú kunna að vakna fleiri spurn­
ing ar: Hverra hags muna gæt ir
sveit ar stjórn Borg ar byggð ar? Var
hún kos in til að gæta sér stak lega
hags muna bænda og land eig enda,
en láta rétt indi al menn ings lönd og
leið? Hefði nú ekki ver ið ráð legt að
skoða þjóð lendu mál in í víð ara sam­
hengi en því að hér sé ein göngu um
hags muna mál bænda að ræða? Hér
skal ekki út af fyr ir sig kastað neinni
rýrð á þá þrjá menn sem vald ir voru
í þjóð lendu nefnd Borg ar byggð ar,
þeir eru trú lega all ir mæt ir menn,
en þess er ekki að vænta að þeir
séu kapps menn um önn ur rétt indi
en þeim sem vel koma land eig end­
um, sbr. það að sveit ar stjórn in ætl ar
að vinna mál ið á fram í sam ráði við
Bún að ar sam tök Vest ur lands.
Um þessi mál, þjóð lendu mál­
in, mætti rita miklu lengra mál.
Ekki verð ur það gert að sinni. Þetta
grein ar korn er rit að til að láta í
ljós undr un á því hví líkt helj ar tak
bænd ur og land eig end ur og sam­
tök þeirra virð ast hafa á sveit ar­
stjórn Borg ar byggð ar. Svo sterk
eru þau tök að hin ir kjörnu full trú­
ar al menn ings virð ast hafa gleymt
því hverra hags muna þeim ber að
gæta.
Finn ur Torfi Hjör leifs son
Hverra hags muna
gæt ir sveit ar stjórn
Borg ar byggð ar?
For varn ir
byrja heima
For eldra sam starf í skól um hef ur á hrif