Skessuhorn - 22.08.2012, Page 40

38 MIÐVIKUDAGUR 22 . ÁGÚST
Í Ferju koti við Hvít ár ósa í fyrr um
Borg ar hreppi er að finna merki legt
safn sem ó fá ir gest ir hafa heim sótt
á liðn um árum. Þetta er Lax veiði­
og sögu safn ið sem til eink að er allt
í senn sögu veiða í Hvítá og um­
ferð fólks í ár anna rás um hlað ið á
Ferju koti en þar lá þjóð veg ur fyr­
ir daga brú ar yfir Borg ar fjörð. Eig­
end ur safns ins eru hjón in Þor kell
Fjeld sted og Heba Magn ús dótt ir
á bú end ur í Ferju koti. Safn ið settu
þau á fót form lega árið 2007 en
það hafði ver ið til ó form lega í ein­
hverri mynd árin á und an. Blaða­
mað ur Skessu horns brá sér í heim­
sókn í Ferju kot og skyggnd ist inn
fyr ir dyr safns ins.
Marg þætt saga varð veitt
Ferju kot var um lang an ald ur í al­
far ar leið. Safn ið ber þess merki og
má þar sjá og kynn ast mun um úr
ýms um átt um. Marg þættri sögu er
gerð skil á skemmti lega hátt. For­
feð ur Þor kels ráku ýmsa starf semi
á bæn um forð um daga. Fyrst ber
að nefna lax veiði sem skip ar rík­
an sess í sögu stað ar ins og hér aðs­
ins. Mun ir og úti hús tengd veið­
un um hafa varð veist vel og býðst
gest um gott tæki færi til að fræð­
ast um veið arn ar; neta veiði, nið ur­
suðu á laxi og heim sókn ir breskra
veiði manna á fyrri hluta síð ustu
ald ar. Ara grúi af skemmti leg um
mun um úr fór um bænda og veiði­
manna eru varð veitt ir í safn inu og
seg ir Þor kell skemmti leg ar sög ur
þeim tengd um eins og hans er von
og vísa. Í safn inu er einnig að finna
sjoppu sem rek in var við gamla bæ­
inn í Ferju koti sem veg far end ur
um þjóð veg inn um miðja síð ustu
öld heim sóttu oft. Skál inn var hið
mesta þarfa þing á fjöl far inni leið en
fram til 1974 lá eina land leið in fyr­
ir bíla vest ur, norð ur og aust ur um
land um hlað ið í Ferju koti. Í skál­
an um gátu menn keypt gos og sæl­
gæti, far ið á kló sett ið, fyllt á tank­
inn, feng ið að slá á þráð inn eða að
póst senda bréf og böggla. Sölu skál­
inn er svo gott sem ó breytt ur frá
fyrri tíð og er ó hætt að segja að þar
sé sjón sögu rík ari. Þá er að finna í
safn inu hluti sem not að ir voru við
gerð Hvít ár brú ar árið 1928, hús­
gögn og lista verk úr eigu bar óns­
ins marg fræga á Hvít ár völl um auk
fjölda ann arra hluta. Loks fá gest­
ir að skyggn ast inn í gamla bæ inn
í Ferju koti, þiggja þar kaffi sopa og
kandís og hvíla lúin bein í rúm góðri
stáss stofu bæj ar ins.
Fólk er á nægt
með safn ið
Þor kell seg ir að hvat inn að stofn un
safns ins hafi byrj að með verk efn inu
Bænd ur bjóða heim árið 1985 sem
bænda hreyf ing in á Ís landi skipu­
lagði. Þar buðu ís lensk ir bænd ur
al menn ingi í heim sókn einn sum­
ar dag og kynnt fyr ir þeim bú rekst­
ur sinn og störf til sveita. „Á þess­
um degi sýnd um við um 300­400
manns bæ inn og með al ann ars muni
sem nú prýða Lax veiði­ og sögu­
safn ið. Þetta hef ur svo und ið upp
á sig síð an þá og árið 2007 lét um
við verða af því að stofna sér stakt
safn. Fólk sem kem ur í heim sókn
til að skoða hef ur mikla á nægju af
safn inu og þeim frá sögn um sem
ég læt fylgja með. Sjálf ur hef ég
mjög gam an að þessu,“ seg ir Þor­
kell sem get ur tek ið á móti allt að
50 manna hóp um í einu. Draum­
ur Þor kels er sá að geta kom ið upp
stærra safn rými. „Við eig um mik ið
til af mun um í geymslu sem hægt
væri að sýna. Auk þess væri hægt
að sýna bet ur þá sér stöku báta sem
not að ir voru á Hvítá forð um daga.
Ef til dæm is 150 fer metra sýn ing­
ar hús myndi líta dags ins ljós væri
hægt að gera fleiri mun um skil og
um leið fleiri sögn um frá lið inni
tíð. Við skul um sjá til hvað fram­
tíð in ber í skauti sér,“ bæt ir Þor­
kell við.
Minna veitt en áður
Þor kell seg ir að mun minna sé
veitt í Hvítá en gert var á árum
áður. Ekki hef ur ver ið skipu lega
veidd ur lax í net síð an 1990 þeg­
ar neta veiði var hætt í Ferju koti.
Áður fyrr hafi líka í bú ar í hér­
að inu sótt grimmt í Hvítá til að
draga björg í bú. „ Einnig hafa
breyt ing ar í nátt úr unni lagt sitt
af mörk um til breyt inga. Bleikj­
an er til að mynda al veg horf in á
braut frá veiði stöð um við Ferju­
kot og hef ur nán ast ekk ert til
henn ar spurst sl. þrjú ár. Í stað inn
hef ur mik ið spurst til nýs land­
nema á þess um slóð um, flundru.
Fisk ur þessi, sem er flat fisk ur,
hef ur ver ið að bíta á hjá veiði­
mönn um í Borg ar firði í aukn um
mæli. Þetta er eitt dæmi þess að
ýms ar breyt ing ar eru að verða í
nátt úr unni sem fáir kunna skýr­
ing ar á.“
Opið allt árið
Lax veiði­ og sögu safn ið er opið
all an árs ins hring. Ekki eru fast­
ir opn un ar tím ar en opið er í sam­
komu lagi við Þor kel. Hann seg­
ir mik ið af heima fólki í hér aði
hafa heim sótt safn ið. „Hér koma
allskyns hóp ar fólks allt frá vinnu­
fé lög um í skemmti ferð til skóla­
hópa. Einnig hafa marg ir heima­
menn kom ið í heim sókn. Þá eru
ó talið allt það veiði fólk sem lagt
hafa leið sína í safn ið, enda margt
þar að sjá sem á er indi við þann
hóp,“ seg ir Þor kell að end ingu.
hlh
Margt að sjá í Lax veiði- og sögu safn inu í Ferju koti
Marg ir hlut ir leyn ast á safn inu. Hér má sjá kaffi kvörn
sem verk stjóri fram kvæmda við Hvít ár brú árið 1928 setti
sam an með an hann var á staðn um.
Þor kell Fjeld sted í Ferju koti.
Gamli Ferju kots bær inn. Dyr sölu skál ans snúa að veg in um.
Marg ir skemmti leg ir mun ir leyn ast á safn inu, hér er svip mynd úr
hill um sölu skál ans.
Pakk hús ið í Ferju koti. Þarna var m.a. lax nið ur soð inn og pakk að ur
til út flutn ings.
Fanga mark Sig urð ar Fjeld sted, afa Þor kels, á laxa tunn um sem not­
að ar voru til út flutn ings.
Nið ur suða á laxi hófst í Ferju koti árið 1875 en hafði áður far ið fram
í Borg ar nesi. Þessi pott ur var not að ur við suð una.
Kass ar sem þess ir voru not að ir til út flutn ings á laxi Hvít ár bænda
til Bret lands á fyrri hluta síð ustu ald ar. Merk ing á veiði stöð um eru
einnig á mynd inni og er Kreppa með feng sæl ustu veiði stöð um við
Hvítá.
Hinn nýi land nemi í Borg ar firði,
flundra. Þessa flundru veiddi Þor kell
í sum ar.
Þor kell sýn ir gest um gaml ar blaða grein ar um veið ar í Hvítá í
kjall ara gamla bæj ar ins.
„Á þess um stól hafa set ið og tal að feit­
ir og mjó ir karl ar, bæði full ir og ó full ir
í yfir hund rað ár og aldrei hef ur hann
brotn að,“ seg ir Þor kell um þenn an
at hygl is verða stól sem áður var í eigu
bar óns ins á Hvít ár völl um.