Vísbending - 23.04.2012, Side 4

4 V Í S B E N D I N G • 1 6 T B L 2 0 1 2
Aðrir sálmar
Þankar Jóhönnu?
Ritstjóri og ábyrgðarmaður: Benedikt Jóhannesson
Útgefandi: Heimur hf., Borgartúni 23,105 Rvík.
Sími: 512 7575. Myndsendir: 561 8646.
Net fang: visbending@heimur.is.
Prentun: Heimur. Upp lag: 700 eintök.
Öll réttindi áskil in. © Ritið má ekki afrita
án leyfis út gef anda.
Mynd 2 sýnir ekki hreinan samanburð
á lánskjörum því að mismunur á
fasteignaverði er þar tekinn með í
reikninginn. Til að einangra áhrif lánskjara
sýnir mynd 3 árlega meðalgreiðslubyrði að
því gefnu að fasteignaverð hefði verið það
sama í löndunum tveimur allt tímabilið.
Miðað er við að verð fasteigna í Danmörku
hefði verið það sama og á Íslandi, mælt í
vinnustundum sbr. mynd 1.
Mynd 3 sýnir glögglega að munur á
lánskjörum snýst meira um það hvers konar
lán er tekið fremur en hvar. Glögglega
sést hvernig verðtryggð íslensk lán stilla
sér milli fastra og fljótandi óverðtryggðra
danskra lána þegar horft er til lengri tíma.
Eins og áður hefur verið vikið að má flokka
vaxtaáhættu langtímalána gróflega í tvennt,
verðlagsáhættu og raunvaxtaáhættu. Ef
lánveitandi þarf að bera alla áhættuna,
eins og í dönskum fasteignalánum á
föstum óverðtryggðum vöxtum, verður
ávöxtunarkrafa lánveitanda þeim mun
hærri. Ef lánveitandi ber einungis raun-
vaxta áhættuna, eins og í íslenskum
verðtryggðum lánum, minnkar áhætta
hans og vaxtakjörin til lengri tíma batna.
Ef lánveitandi sleppur bæði við verðlags- og
raunvaxtaáhættu, eins og í óverðtryggðum
dönskum lánum á fljótandi vöxtum,
batna vaxtakjörin enn. Rétt er að benda
á að verðtryggð lán tekin á árunum rétt
fyrir hrun koma illa út í samanburðinum
vegna þeirrar miklu kaupmáttarrýrnunar
sem hrunið hafði í för með sér. Líklegt er
að meðalgreiðslubyrði þessara lána lækki
þegar kaupmáttur styrkist aftur.
Verðtryggð lán eru ekki
óhagstæð
Í þessari grein er leitast við að bera saman
fasteignaverð og greiðslubyrði hér á landi
og í Danmörku. Reynt er að forðast
vandamál tengd tálsýnum um stöðugt
verðgildi peninga með því að styðjast
við vinnustundir fremur en krónur í
útreikningum. Niðurstöðurnar sýna
að fasteignaverð er nátengt launum og
verðlag fasteigna mælt í vinnustundum er
í raun mjög svipað á höfuðborgarsvæðinu
og í Kaupmannahöfn. Niðurstöður á
samanburði greiðslubyrði verðtryggðra
íslenskra lána og óverðtryggðra danskra
lána styðja það ekki að verðtryggð lán séu
sérstaklega óhagstæð fyrir skuldara. Þær
benda fremur til þess að fyrirkomulag
lánanna ráði fyrst og fremst verðlagningu
á þeim. Því stærri hluti áhættu sem hvílir
á lánþega því ódýrari eru lánin. Íslensk
verðtryggð lán lenda í samanburðinum
milli óverðtryggðra danskra lána á föstum
og fljótandi vöxtum. Íslendingar virðast
því verja hliðstæðum hluta tíma síns í að
vinna fyrir húsnæðisskuldum og Danir.
Niðurstaðan undirstrikar mikilvægi þess
að taka tillit til verðlagsbreytinga við
uppgjör á greiðslubyrði. Verðbólga veldur
lánveitendum í sjálfu sér ekki búsifjum
nema kaupmáttur launa rýrni. Með því að
gera útreikningana upp í vinnustundum
má losna við þann hluta verðlagsbreytinga
sem ekki hefur áhrif á afkomu.
Rétt er að árétta það sem áður
hefur komið fram að meginþorri
danskra fasteignakaupenda fjármagnar
íbúðarhúsnæði nú með styttri lánum á
fljótandi vöxtum. Vaxtakjör slíkra lána
eru hagstæðari en líkleg vaxtakjör langs
jafngreiðsluláns eins og þess sem notað er
í samanburðinum, vegna þess að á þeim
hvílir endurfjármögnunaráhætta sem
ekki er tekið tillit til. Vaxtaáhætta vegna
þessara lána er einnig mikil. Sú staðreynd
að vextir þeirra liggja nú nokkuð undir
ávöxtunarkröfu danskra ríkisskuldabréfa
undirstrikar þessa staðreynd. Greiðslubyrði
dönsku lánanna með fljótandi vexti er því
eitthvað vanmetin í útreikningunum hér að
framan.
Vel má færa sannfærandi rök gegn út-
breiddri notkun verðtryggingar á Íslandi.
Hún minnkar áhrifin af vaxta ákvörðunum
Seðlabankans. Jafnframt má færa fyrir því
rök að verðtryggingin dragi úr aðhaldi við
hagstjórn með því að minnka neikvæð
áhrif verðbólgu. Þessi grein dregur þó í
efa að þá fullyrðingu að meginrök gegn
verðtryggingu lána séu að slík lán séu
sérstaklega óhagstæð fyrir lánþega.
framhald af bls. 3
og fjármagnseigendur. En hvað er þá til
ráða? Ef gera á bankastarfsemi öruggari
og tryggja að almenningur verði ekki fyrir
tjóni vegna starfsemi banka þarf að grípa
til nokkurra aðgerða. Mikilvægast er að
hækka lágmarkseiginfjárkröfur umfram
Basel III lágmarkið.
Þó þarf að hafa í huga að lágmarkskrafan
hér á landi er nú þegar hærri. Þá er
mikilvægt að horft sé í auknum mæli á
gæði eiginfjár og lausafjárstöðuna og að
settar séu reglur um hámarksvogun. Einnig
þyrfti að hækka eiginfjárkröfur í tengslum
við útlán til eignarhaldsfélaga og lækka
leyfða hámarksáhættu banka gagnvart hver
öðrum. Takmarkanir á erlenda starfsemi
sem og eigin fjárfestingar banka ætti einnig
að taka til skoðunar.“
1. Er Icesave nokkuð mikilvægt
mále fni? Spyrja Steingrím hvort
við þurfum nokkuð að halda
ríkisstjórnarfund um það. Einhver
hrútleiðinlegur samningur sem ég
nenni ekki að lesa. Best að banna
alþingismönnum að lesa hann.
2. Las í blöðunum að Evrópusam-
bandið ætlar í mál. Spyr Össur hvort
það sé mikilvægt málefni.
3. Össur segir að þetta sýni hvað okkar
staða er sterk. Þá þarf engan fund.
4. Steingrímur var að selja jarðir sem
ríkið átti. Góður peningur og allt
svart. Smámál sem þarf ekkert að
tala um.
5. Það vantar stjórnarskrá. Með hana
hefði ekki orðið neitt hrun.
6. Hrannar segir að það sé til stjórnar-
skrá. Best að kíkja á hana.
7. Það er margt gagnlegt í þessari
stjórnarskrá. Ég sé að ein grein segir:
„Forseti lýðveldisins hefur aðsetur í
Reykjavík eða nágrenni.“ Bessastaðir
eru langt í burtu þannig að Ólafur er
ekki forseti. Jibbí!
8. Eitt sem er ekki nógu gott: „Engan
má skipa embættismann, nema
hann hafi íslenskan ríkisborgararétt.
Embættis maður hver skal vinna eið
eða drengskaparheit að stjórnar-
skránni.“ Var það ekki útlendingur
sem Steingrímur setti í Seðlabankann
þegar við rákum Davíð?
9. Enn eitt ákvæði. „Birta skal lög.“
Spyr Kobba Magg hvar þau séu birt.
10. Sumt er gagnlegt, t.d. þetta: „Alþingi
er friðheilagt. Enginn má raska
friði þess né frelsi.“ Segi Ástu að nú
getum við þaggað niðri í Vigdísi
Hauks. Af hverju sagði enginn mér
frá þessari stjórnarskrá áður?
11. Sérstæður saksóknari bað mig að
fella þetta úr stjórnarskránni: „All-
ir skulu njóta friðhelgi einkalífs,
heimilis og fjölskyldu. Ekki má gera
líkamsrannsókn eða leit á manni,
leit í húsakynnum hans eða munum,
nema samkvæmt dóms úr skurði
eða sérstakri lagaheimild. Það sama
á við um rannsókn á skjölum og
póstsendingum, símtölum og öðrum
fjar skipt um, svo og hvers konar
sambærilega skerðingu á einkalífi
manns.“ bj
framhald af bls. 1