Morgunblaðið - 06.12.2014, Blaðsíða 53

MINNINGAR 53
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 6. DESEMBER 2014
Vinur minn, Sigurður Hall-
marsson, er fallinn frá. Sálufélagi
föður míns frá þeirra fyrstu kynn-
um. Þeirra kunningsskapur hófst
er fjölskylda mín bjó á Hólum í
Hjaltadal, faðir minn var þar bú-
stjóri. Sigurður fékk föður minn
til að koma til Húsavíkur og segja
þar nokkrum áhugasömum hesta-
mönnum til í reiðmennsku og
hestahaldi. Upp frá þessu nám-
skeiði spratt góður kunningsskap-
ur sem síðan þróaðist út í ævi-
langa vináttu. Ævilanga vináttu
þeirra og einnig fjölskyldna okkar
– sem aldrei hefur borið skugga á.
Vorið eftir námskeiðið góða á
Húsavík var svo Sigurður mættur
í Hóla til að hjálpa föður mínum
við að undirbúa Landsmót hesta-
manna sem þar skyldi haldið. Þeir
smíðuðu dómpalla, girtu af skeið-
velli og beitarhólf og hæluðu út
tjaldstæði. Meira þurfti ekki í þá
daga. Síðan var riðið út á kvöldin –
og hlegið og líklega eitthvað sung-
ið. Mótið tókst síðan vel og þótti
vel undirbúið. Sagt er að lífið end-
urtaki sig og fari í hringi. Síðasta
vetur fór sonur minn nýútskrifað-
ur reiðkennari og hélt námskeið
fyrir hestamenn á Húsavík og
heilsaði að sjálfsögðu upp á vin
okkar Sigurð Hallmarsson. Þar
urðu fagnaðarfundir, ekki við ann-
að komandi en sonurinn yrði
leystur út með gjöfum. Kom heim
með fjögur undurfalleg málverk
eftir Sigurð, þar af eitt hvar mynd
var máluð á báðar hliðar dúksins
til að nýta plássið. Og nú berast
þau tíðindi að aftur skuli haldið
Landsmót hestamanna á Hólum í
Hjaltadal. Þá gleðjast nafnar tveir
úr framkvæmdanefnd 1966.
Sigurður var hlaðinn hæfileik-
um, gat eiginlega allt og hafði
áhuga á flestu. Hans fag var
kennsla og uppeldi en listgáfan og
fegurðin litaði flest það sem hann
tók sér fyrir hendur. Leiklist, tón-
list, myndlist – hestar. Sigurður
var til dæmis í mínum huga mikill
áhugamaður um fallega bíla.
Skipti oft um bíla og var stundum
að flýta sér í bílferðum. Hann var
hlýr og hugulsamur, hafði smit-
andi hlátur og einstakan húmor.
Hann stoppaði yfirleitt ekki lengi
við, þurfti að hafa mikla yfirferð.
Hann var sannur vinur. Hann
þekkti allt og alla og var í stöð-
ugum önnum við kennslu, list-
sköpun, félagsmál og önnur krefj-
andi verkefni. Hann fann sér samt
tíma til að skiptast á sendibréfum
við 10 ára vin sinn í Kirkjubæ.
Bréfin voru stutt en sögðu margt,
hvöttu og hresstu. Sigurður var
afar næmur maður og það var
stundum eins og hann skynjaði
stöðu mála gegnum holt og yfir
heiðar. Hringdi alltaf þegar mikið
lá við. Seinna áttaði maður sig á
því hversu mikilvægur Sigurður
var fyrir sína heimabyggð, því
meðfram ábyrgðarmiklum
fræðslustörfum var hann drif-
krafturinn í menningarlífi Húsvík-
inga í áratugi. Hvílíkt héraðslán
að eiga slíkan mann í sínu liði.
Blessuð sé minning Sigurðar
Hallmarssonar.
Ágúst Sigurðsson, Kirkjubæ.
Nú eru þau bæði horfin af vett-
vangi lífsins, Diddi og Dísa, eins
og þau voru kölluð milli ættingja
og vina. Það voru aðeins 6 vikur á
milli þeirra. Hér verður ekki rakin
afrekaskrá, heldur nokkur minn-
ingabrot, þakklætisvottur fyrir
það sem þau gáfu okkur hjónum á
nærfellt 50 ára samferð.
Það var eitt sumarkvöld. Við
vorum ung og hress og ég að byrja
í sumarfríi. Nóttin var einnig ung
og það var þessi hlýi sunnanblær í
loftinu. Allt í einu fannst okkur að
við yrðum að fá einhverja til að
deila með okkur lífsgleðinni ein-
mitt á þessari stundu, klukkan tvö
að nóttu. Og satt að segja treyst-
um við engum til að taka uppá-
stungu um svoddan galskap að
nóttu til nema Didda og Dísu. Og
þau brugðust ekki, rifu sig upp úr
rúminu og komu á Ketilsbrautina.
Þar var ekki lengi áð, heldur hald-
ið út í bjarta nóttina og endað uppi
á Húsavíkurfjalli. Eftir að hafa
baðað okkur í miðnætursólinni var
aftur haldið heim og þar hýrguð-
um við okkur á einum laufléttum
áður en við ákváðum að nú væri
nóg komið, enda komið framundir
miðmorgun.
Diddi var maður gleðinnar,
listamaður af guðs náð og Húsvík-
ingur fram í fingurgóma. Það virt-
ist alveg sama hvaða listform
hann lagði fyrir sig, alls staðar var
hann í fremstu röð, það var hvergi
slegið af, hvergi fúskað. Hann var
að sjálfsögðu potturinn og pannan
í ótrúlegu gengi Leikfélags Húsa-
víkur og satt að segja voru sýn-
ingar þess sjaldan betri en þegar
hann stjórnaði, enda metnaður
hans ríkur fyrir hönd leikfélagsins
og hann þekkti sitt fólk. En hann
var líka listmálari, kórstjóri,
stjórnaði lúðrasveit og fleira og
fleira.
Hann átti líka viðkvæmni lista-
mannsins. Þegar fyrsta málverka-
sýningin í nýju Safnahúsi á Húsa-
vík var sett upp voru þar eingöngu
myndir þingeyskra listamanna. Af
mér óþekktum ástæðum var eng-
in mynd eftir Didda. Ég held að
hann hafi ekki verið heima. Mér
rann þetta til rifja og gaf safninu
málverk sem ég hafði keypt af
Didda nokkrum árum áður, fannst
hreint ekki við hæfi að verk eftir
hann væri ekki með á þessari opn-
unarhátíð. Vissi að við Diddi vor-
um báðir mjög ánægðir með þetta
málverk.
Gerði þetta án þess að nefna
það við Didda. Talandi um við-
kvæmni listamannsins þá laust því
seinna niður í hugskoti Didda að
ég hefði gefið myndina vegna þess
að ég hefði ekki verið ánægður
með hana, sem var fjarri sanni.
Satt að segja sá ég eftir henni.
Þennan misskilning jöfnuðum við
síðar og gátum báðir hlegið að.
Diddi átti við mikið heilsuleysi
að stríða síðustu árin. En lífsþor-
stinn slokknaði ekki, hann sló
hvergi af. Ein síðasta minning mín
um Didda er frá Húsavíkurkirkju.
Hann stjórnaði kór aldraðra, hafði
ekki þrek til að standa óstuddur.
Þá skorðaði hann sig við eina súl-
una og stjórnaði þaðan. Þvílík
snilld, þvílíkur lífsþorsti. Minning
Sigurðar Hallmarssonar mun
lengi lifa.
Við Kata sendum börnum hans
og öðrum aðstandendum okkar
innilegustu samúðarkveðjur.
Gísli G. Auðunsson.
Í öllum samfélögum, stórum og
smáum, er að finna fólk sem
markar dýpri spor en samferða-
fólkið í menningar- og listalífi.
Þessir einstaklingar fá gjarnan
sess sem einkennislistamenn sinn-
ar heimabyggðar, hvort sem það
er í fámennri sveit, þorpi eða
heimsborg. Salzburg státar af
Mozart, breski smábærinn Dork-
ing af Laurence Olivier, íbúar í
Leiden í Hollandi telja sig eiga
Rembrandt og Mosfellingar á Ís-
landi Halldór Laxness. Það er lík-
ast til á engan hallað þótt Húsvík-
ingar tilnefni þau Sigurð
Hallmarsson, eða Didda Hall, og
Herdísi Birgisdóttur, Dísu, sem
einkennislistamenn samfélagsins
síðustu áratugi. Þau hjónin hafa
bæði horfið af sviðinu á síðustu
vikum. Diddi er jarðsunginn í
Húsavíkurkirkju í dag og Dísa var
jarðsungin í október síðastliðnum.
Störf þeirra hjóna voru mörg
og fjölbreytt og hafa snert æði
marga í nærsamfélaginu stóran
hluta heillar aldar. Diddi og Dísa
gegndu hlutverki skólastjóra,
kennara, hljóðfæraleikara, hús-
móður, heimilisföður, listmálara,
lúðrasveitarstjóra, fræðslustjóra
og lögregluþjóns svo eitthvað sé
nefnt. Þá eru enn ótalin öll þau
hlutverk sem þau léku á sviðum
leikhúsanna. Hvort á sinn hátt
höfðu þau þetta óskilgreinda
„extra“, sem ómögulegt er að
kenna, en allir vilja læra til að
verða fremstir í sínu fagi. Engum
sem á horfði líður úr minni ein-
lægnin, hógværðin og trúverðug-
leiki leikkonunnar Dísu í hinum
fjölmörgu hlutverkum sem hún
tók að sér fyrir Leikfélag Húsa-
víkur. Á sama hátt á Diddi sinn
sess í hugum og hjörtum þeirra
sem fengu að njóta hæfileika hans
á sviðinu og sem leikstjóra. Um
alla framtíð mun hann líka kalla
fram hughrif hjá þeim sem virða
fyrir sér myndir hans af Kinnar-
fjöllunum sem hann málaði af svo
miklu listfengi.
Á tímum mikilla sviptivinda í
þróun byggða á Íslandi er það
mikil og verðmæt hvatning að
horfa til þeirrar lífsafstöðu sem
felst í því þegar afburðafólk kýs að
finna hæfileikum sínum farveg í
litlu samfélagi utan mesta skark-
ala heimsmenningarinnar. Sú
heimsmenning hefði sannarlega
tekið hæfileikum Didda og Dísu
opnum örmum og engin leið að
segja hvert örlögin hefðu leitt þau
ef þau hefðu kosið sér búsetu í
öðru samfélagi. Hitt er þó víst að
erfitt er ímynda sér nokkuð jafn-
ast á við það sem búseta og störf
þeirra hjóna í heimabænum norð-
ur í landi hafði í för með sér. Það
er mikil hvatning að horfa til þess
að þrátt fyrir búsetu í litlum bæ á
lítilli eyju norður í Atlandshafi
höfðu þau hjónin töluverð áhrif út
fyrir sitt litla samfélag og það fyr-
ir tíma internets og nútímasam-
gangna. Virk þátttaka í leiklistar-
og tónlistarlífi á landsvísu ber vott
um þetta.
Þeim einstöku heiðurshjónum
Sigurði Hallmarssyni og Herdísi
Birgisdóttur – Didda og Dísu –
vottum við okkar dýpstu virðingu
um leið og við sendum þeim, fyrir
hönd heimabyggðarinnar, hinstu
kveðju. Húsavík og nærsveitir
eiga þeim hjónum miklar þakkir
að gjalda fyrir ómetanlegt fram-
lag til lista- og menningarlífs.
Aðstandendum færum við inni-
legar samúðarkveðjur.
Kristján Þór Magnússon,
bæjarstjóri Norðurþings,
Friðrik Sigurðsson, forseti
bæjarstjórnar Norðurþings,
og Óli Halldórsson, formaður
bæjarráðs Norðurþings.
Sigurður Hallmarsson
Minningarorð til þín skrifa ég
með söknuð í hjarta en jafnframt
gleði yfir þínu litríka lífi sem ég nú
rifja upp, þegar þú hefur svo
snaggaralega kvatt sviðið og hald-
ið á vit sumarlandsins til að hitta á
ný dísina þína sem kvaddi fyrir
bara nokkrum vikum.
Þú varst kennarinn okkar hús-
vískra barna sem fædd vorum
1947, öll 6 árin í barnaskólanum.
Endalausi bekkurinn hans Didda
Hall – þessi stóri hópur og þú eig-
inlega eins og faðir okkar allra.
Þú varst miklu meira en kenn-
ari , vinur, félagi, mentor og þú
gerðir svo margt fyrir bekkinn
sem var langt út fyrir þitt kenn-
arasvið og við það naustu oft að-
stoðar frá eiginkonu þinni Dísu í
Bergi, sem ég minnist hér um leið
og þín, en þið kvödduð þennan
heim með svo stuttu millibili og
fóruð á vit feðranna inn í Sumar-
landið fagra. Þið lékuð ógleyman-
lega saman í Gullna hliðinu og
Dísa þín hefur örugglega beðið
þín „undir björkunum í Bláskóg-
arhlíð“ svo nú hafið þið gengið
saman inn um Gullna hliðið.
Þegar 1947 árgangur lauk
barnaskólanum settir þú upp stórt
leikrit og málaðir leikmyndina.
Allur bekkurinn tók þátt á sviði –
Mjallhvít og dvergarnir sjö. Helgi
Hálfdanarson, pabbi Sigga bekkj-
arbróður, setti söguna í leikform
og útvegaði tónlist úr Hnotu-
brjótnum og voru allir dvergarnir
æfðir í ballett.
Auðvitað hafði Dísa yfirumsjón
með öllu og saumaði búningana og
skemmst er frá að segja, að sýn-
ingin varð svo vinsæl að við eign-
uðumst nægan pening til að fara í
ógleymanlegt viku ferðalag til
Hafnar í Hornafirði. Rútan hans
Alla öxulbrotnaði á Lónsheiði, en
það skapaði bara enn fleiri minn-
ingar og engan sakaði, sennilega
fyrir snarræði þitt, þegar þú
stökkst út og náðir að henda
stórum steini fyrir afturhjólið svo
rútan rynni ekki ofan í á. Þú og
Pétur Friðrik, listmálararnir
tveir, voruð fararstjórar ásamt
Alla og var endalaust grín og
glens alla ferðina.
Við höfum hist með nokkru
millibili gegnum árin – bekkurinn
þinn og þú – og haldið upp á ýmsa
áfanga saman. Það verður öðru-
vísi fyrir okkur að hittast næst án
þín en þú lifir í minningu okkar
um ókomin ár.
Fyrsti tími í teikningu var
minnisstæður. Við krakkarnir
höfðum öll eignast vatnslitakassa
og pensil með og nú skyldi festa
bóndabæ á blað með fjall í baksýn.
Það gekk hratt á græna og brúna
litinn hjá flestum við teikningu
torfbæjar og fjalls en smávegis fór
af gulum hjá þeim sem settu sól
fyrir ofan fjallið og kannski líka
pínu blátt. Mér fannst þetta hins-
vegar svo einlitur heimur að ég
málaði fjallið mitt með öllum litum
úr kassanum og svo komst þú að
skoða hjá okkur og sagðir við mig.
„Þetta er einmitt það sem ég vil
sjá – litagleði heimsins – og
mundu alltaf að lífið er allt í lit og
líka bakvið þokuna.“ Já, undir
handleiðslu þinni varð skólanámið
að ljúfum leik sem ég hef haft að
leiðarljósi eins og svo ótalmargt
annað, kæri mentor.
Ég hef oft verið spurð í gegnum
tíðina, hver hafi haft mest áhrif á
mig og mitt líf – hvaða kennari
hafi verið mér ógleymanlegur. Því
hefur alltaf verið auðsvarað.
Leikarinn, málarinn, kennar-
inn, tónlistamaðurinn, þúsund
þjala smiðurinn, mentorinn minn,
Sigurður Hallmarsson
Ég kveð þig, kæri vinur, nú
klökk í hinsta sinn og Dísu þína
líka.
Bryndís Hagan Torfadóttir.
Með Sigurði Hallmarssyni er
litríkur og eftirminnilegur per-
sónuleiki af velli genginn. Hvort
það á betur við að tala um hann
sem fjöllistamann eða þúsund-
þjalasmið á ég erfitt að gera upp
við mig en hvort tveggja var hann,
svo mikið er víst.
Ég átti því láni að fagna að
kynnast honum fljótlega eftir að
ég fór að stússast í pólitík og venja
komur mínar til Húsavíkur. Þar
hefur hann verið fastur punktur í
tilverunni æ síðan þar til nú að
komið er að kveðjustund.
Sigurði Hallmarssyni var
óvenjumargt gefið, óvenjumargt
til lista lagt bæði í bókstaflegum
skilningi og hinum víðari í anda
máltækisins.
Óþarfi er að tíunda hæfileika
hans á sviði leiklistar, tónlistar og
myndlistar svo vel þekktir sem
þeir eru. En mér eru ekki síður
hugleikin þau tilþrif sem hann
sýndi á góðri stund sem sögumað-
ur, eftirherma og almennur gleði-
gjafi í mannlegum samskiptum.
Enn er mér í fersku minni næt-
urstund í Grafarbakka þar sem
þeir lögðu saman hesta sína Sig-
urður og Freyr Bjarnason í sam-
kvæmi að afloknu þorrablóti Al-
þýðubandalagsins. Ekki vafðist
það fyrir þeim Didda og Beisa að
semja af fingrum fram og leika á
óborganlegan hátt siglingu Nátt-
fara og ambáttarinnar forðum
vestur yfir Skjálfanda á vit frels-
isins. Hvor lék hvað er það eina
sem ég ekki man.
Framlag Sigurðar Hallmars-
sonar til menningar- og fræðslu-
mála á vel hálfrar aldar starfsævi
er ósmátt að vöxtum. Þau hjónin,
hann og Herdís, auðvitað um ára-
tuga skeið í fararbroddi þess ósér-
hlífna hóps sem gerði Leikfélag
Húsavíkur að menningarlegu
stórveldi þannig að mörg atvinnu-
leikhús hefðu verið fullsæmd af.
Við ófáar jarðarfarir eða á annars
konar samkomum löðuðu þeir
fram sína ljúfu tóna saman, hann
og vinur hans Ingimundur Jónas-
son og þannig mætti áfram telja.
Og Sigurður Hallmarsson sló
ekki slöku við þótt aldurinn færð-
ist yfir. Á áttræðisafmælinu
hringdi ég í hann og talaðist svo til
í því spjalli að ég kæmi við hjá
honum fljótlega til að velja mér
fallega mynd af Kinnar- eða
Víknafjöllunum og væri þá ekki
verra að í forgrunni væru hólmar í
Laxá. Í annríki daganna fórst
þetta lengi vel fyrir en mikið er ég
þakklátur nú fyrir heimsóknina til
hans á vinnustofuna í Hvammi að
morgni föstudagsins langa í fyrra.
Þar var hann við iðju sína um-
kringdur myndum af hverjum ég
valdi eina sem nú færir mér ein-
mitt Laxá og Kinnarfjöllin á
hverjum degi inn í sálina hér á
skrifstofu minni. Um greiðslu fyr-
ir myndina þýddi ekkert að tala.
Mér er heiður að því að þú skulir
vilja eiga mynd eftir mig sagði
Diddi. Þannig var Sigurður Hall-
marsson. Hann var höfðingi og
heiðurinn og ánægjan er allt mín
megin að hafa fengið að njóta
kunningsskapar við hann.
Ég votta aðstandendum samúð
mína og hvíli hann í friði.
Steingrímur J. Sigfússon.
Sigurður Hallmarsson var fá-
gætur listamaður og með ólíkind-
um hvað hann var fjölhæfur leik-
húsmaður. Hans list var svo
ótrúlega yfirgripsmikil að hún
rúmast varla í einni manneskju.
Leikari, leikstjóri, leikmynda-
teiknari, listmálari, harmónikku-
leikari, kórstjóri, söngvari, lúðra-
sveitarstjóri, eftirherma,
upplesari, sérstaklega ljóðaupp-
lesari, kvikmyndaleikari, frábær
skemmtikraftur og veislustjóri
ágætur.
List hans í leikhúsinu er greypt
í hug og hjarta þeirra fjölmörgu
sem í áratugi hafa notið þess að
horfa á hann á leiksviðinu. Með
sinni fallegu hljómmiklu rödd, þar
sem blær ljóðs, texta og persónu
hljómar á skýran og hljómfagran
hátt.
Ríkur skilningur á hlutverkið,
einstakar skapgerðarlýsingar og
hárfínt skop, þegar það á við, allt
þetta og svo ótal margt fleira hef-
ur gert það að verkum að sigrar
hans á leiksviðinu urðu eins marg-
ir og raun ber vitni um.
Sigurður setti upp sitt fyrsta
verk á Húsavík fyrir 65 árum. Það
var Galdra-Loftur og auk þess lék
hann sjálfan Loft. Þessi sýning
fékk mikið lof.
Páll H. Jónsson segir um
frammistöðu hans í blaðinu Degi á
Akureyri: „Hann skilaði hlutverki
sínu með miklum myndarskap og
gerði sumt svo vel, að unun var að.
Bendir þetta fyrsta stóra hlutverk
hans á, að hann eigi mikla og góða
framtíð fyrir höndum sem leikari,
ef hann verður hæfileikum sínum
trúr og gleymir aldrei að listamað-
ur er þjónn listar sinnar, og ber að
þjóna af auðmýkt og trúmennsku
um leið og hann verður herra
hennar.“
Þessi orð Páls H. Jónssonar
hafa ræst að fullu og sannarlega
var Sigurður Hallmarsson hæfi-
leikum sínum trúr og þjónað list-
inni af auðmýkt og trúmennsku.
Það er þess vegna sem hann reis
svo hátt sem listamaður, ekki bara
á leiksviðinu, heldur svo ótal
mörgum öðrum listgreinum.
Í Galdra-Lofti léku þau saman í
fyrsta sinn Sigurður og Herdís
Birgisdóttir, væntanleg eiginkona
hans. Sú yndislega kona var kært
kvödd fyrir fáum dögum eftir erf-
iða sjúkdómslegu. Þetta var byrj-
unin á löngu og farsælu starfi
þeirra hjóna á lista og menning-
arsviði Húsavíkur. Saman og sitt í
hvoru lagi unnu þau glæsta sigra
og framlag þeirra til leiklistar og
félagsmála bæjarins er einstakt
og verður seint fullþakkað.
Leikfélag Húsavíkur hefur ver-
ið mært og lofað til margra ára af
fjölmörgum þakklátum áhorfend-
um sem lagt hafa leið sína í litla
samkomuhúsið á Húsavík. Þar
hafa orðið til margar glæsilegar
leiksýningar sem hafa borið orðs-
tír leikfélagsins út um byggðir
lands. Og á engan er hallað þegar
fullyrt er að þáttur Sigurðar var
þar stærstur og mestur.
Að leiðarlokum þökkum við
Sigurði Hallmarssyni fyrir sitt
langa og farsæla starf í þágu Leik-
félags Húsavíkur. Við minnumst
hans fyrst og fremst fyrir hversu
ljúfur og elskulegur hann var og
hve skemmtilegt var að vinna með
honum.
En Sigurður var ekki bara mik-
ill listamaður hann var líka dreng-
ur góður og betra orð eða fallegra
er vandfundið um eina mann-
eskju. Hlýjar kveðjur til fjölskyld-
unnar.
Blessuð sé minning Sigurðar
Hallmarssonar.
Fyrir hönd Leikfélags Húsa-
víkur
Þorkell Björnsson.
Sigtúni 38, sími: 514 8000
erfidrykkjur@grand.is / grand.is
Hlýlegt og gott viðmót
Fjölbreyttar
veitingar í boði
Næg bílastæði
og gott aðgengi
erfidrykkjur
Grand Útfararþjónusta
Hafnarfjarðar
Sími: 565-9775
www.uth.is. uth@simnet.is.
Við sjáum um alla þætti útfararinnar.
Seljum kistur,krossa og duftker hvert
á land sem er.
Persónuleg þjónusta.
Stapahrauni 5 Hafnarfirði.
ÚTFARARÞJÓNUSTA
Vönduð og persónuleg
þjónusta
Sími: 551 7080 & 691 0919
ATHÖFNÚTFARAÞJÓNUSTA - athofn@athofn.is - www.athofn.is
Inger Steinsson
IngerRósÓlafsdóttir