Ólafía : rit Fornleifafræðingafélags Íslands. - 01.05.2009, Page 12

hún þótt lítt æskileg fyrir landbúnað að
stórum hluta, með sína stóru jökla,
sand- og hraunbreiður sem og mikla
fjallgarða. Einungis mjóar ræmur með-
fram strandlengjunni og nokkrir breiðir
firðir geta hafa reynst fýsilegir fyrir
landnám manna. Enn þann dag í dag er
þéttasta byggðin á þessum sömu
stöðum. Hverir gátu gosið upp á áður
óþekktum stöðum og vegna eldsum-
brota gátu fýsilegir landnámsstaðir
breyst hratt í óbyggileg svæði; hraun-
straumar runnu yfir svæði og eldfjalla-
gjóska lagðist yfir.
Efni til að byggja bæi var af skornum
skammti fyrir landnámsmennina. Ein-
ungis var um að ræða litla birkiskóga
sem gengið var tiltölulega hratt á. Þess
vegna þurftu landnemarnir brátt að láta
sér nægja það litla efni sem þeir gátu
flutt með sér til húsbygginga, sem og
að nota rekavið, grjót og torf. Þar sem
rekaviður var ekki nægur var gripið til
grjóts og torfs sem aðal byggingarefna,
jafnt til að byggja íbúðarhús sem og
annað húsnæði. Það hélst þannig þar til
um síðustu aldamót.16 Fyrst í seinni tíð
héldu bárujárn og steypa innreið sína
en múrsteinar hafa aldrei verið
brenndir á Íslandi, enda er heppilegur
leir til brennslu er ekki til í landinu.
Einnig var skortur á annarri hrávöru,
svo sem málmgrýti, og hinu eldfasta
klébergi sem er afar útbreitt í Noregi.
Aftur á móti var nægt framboð af járni
sem stóð undir eigin eftirspurn.17
__________
12
Mynd 1. Íslandskort sem sýnir staðsetningu Gautavíkur.
16. Guðmundur Skúla-
son, Keldur á Rangár-
völlum (1976).
17. T. Capelle, Bemerk-
ungen zum isländischen
Handwerk in der Wik-
ingerzeit und im Mittel-
alter. Frühmittelalterliche
Studien 14, 1980.