Ólafía : rit Fornleifafræðingafélags Íslands. - 01.05.2009, Síða 53

Meadows er torflag sem fannst sums
staðar í þeim og náði milli veggja.
Fremri skammhlið bygginganna var
annað hvort opin eða lokuð með hurð
en reyndar fundust engin ummerki um
þær. Veggirnir hafa borið minnst af
þyngd þaksins. A. E. Christensen lýsir
þeim sem einangrandi skjólveggjum
sem reistir voru undir þakið sem borið
var uppi af stoðum. Jafnvel þótt að
gera megi ráð fyrir því að veggir
naustanna fjögurra hafi upphaflega
verið lengri, þá sýna þau engu að síður
fram á að naustin voru byggð fyrir
minni báta. Það sama á við um naustin
í Gautavík og Nord-Sunde við Stav-
anger.122
Með hliðsjón af uppgröfnum bátum
frá víkingatímanum og miðöldum
reyndi A. E. Christensen að gera sér
grein fyrir gerð þeirra báta, sem gátu
hafa legið í L‘Anse Aux Meadows.123
Allir bátarnir voru dæmigerðir fyrir
sinn tíma. Samkvæmt Christensen sýna
þeir jafnframt hinn dæmigerða fiskibát
sem var notaður við strendur Íslands
og Noregs allt fram á 19. öld. Bátarnir
sem geymdir voru í naustinu í
Gautavík voru örugglega líkir þeim.
Sambærileg naust voru notuð á Íslandi
allt fram á síðustu aldir, líkt og sést á
rústum byggingar, sem staðsett er um 2
km frá Gautavík en þak hennar er
hrunið (mynd 40).
Þetta naust, sem síðast var notað ekki
alls fyrir löngu, líkist sannarlega
naustunum sem grafin hafa verið upp.
Þar sem þessi tegund nausta hefur
haldist nær óbreytt í gegnum aldirnar,
er aldursgreining út frá formi og legu
þeirra næstum ómöguleg. Aðeins gripir
gætu hjálpað til við nákvæmari tíma-
setningu.
Hvort um hróf eða naust hafi verið
að ræða í Gautavík er ekki hægt að
segja af nokkurri vissu. Hugtökin lýsa í
raun sömu byggingargerð - í það
minnsta er það svo samkvæmt niður-
stöðum fornleifarannsókna.

Hlutverk múrsteina-
byggingarinnar
Múrsteinabyggingin er sú fyrsta sinnar
tegundar sem fundist hefur á Íslandi.
Það athyglisverðasta við hana er að
byggingarefnið í henni er ekki innlent.
Möguleiki er að múrsteinarnir hafi
komið með kaupmönnum til Íslands
sem ballest og skildir eftir. Í stað
hennar hefur t.d. þungur fiskfarmur
verðið tekinn um borð. Ef það er rétt
skýring á tilvist múrsteinanna á Ís-
landi, þá má búast við að þeir myndu
finnast annars staðar einnig. Sú er hins
vegar ekki raunin. Þá er nær einungis
sá möguleiki fyrir hendi að þeir hafi
verið fluttir hingað til lands í þeim
tilgangi að nota þá til byggingar. Sér-
staklega múrsteinslagt gólfið með
undirstöðunum gefur til kynna að þeir
sem byggðu múrsteinshringinn hafi
kunnað til verka við nýtingu þessa
byggingarefnis. Múrsteinarnir hljóta
einnig að hafa verið betur til verksins
fallnir en það byggingarefni sem fáan-
legt var á Íslandi.
Í þessu samhengi ber að geta þess á
ný að í kringum 1534 eiga verslunar-
menn frá Hamborg að hafa flutt hús til
Íslands.124 Hvort um heil hús hafi verið
að ræða er ekki vitað með vissu. Um
tilbúna hluta húsa gæti hafa verið um
að ræða, til dæmis ramma úr tré, já eða
ef til vill einungis byggingarefni eins
og múrsteinar. Til hvers múrsteins-
hringurinn hefur verið notaður er ekki
122. P. Rolfsen (sjá
neðanmálsgrein 118) 83-
88.
123. F. Johannessen,
Båtene fra Gokstadskipet.
Viking 4, 1940; H. Åker-
lund, Fartygsfynden i den
forna hemnen i Kalmar
(1951).
124. E. Baasch, For-
schungen zur hamburg-
ischen Handelsgchichte I.
Die Islandfahrt der
Dautschen namentlich
der Hamburger vom 15.
bis 17. Jahrhundert
(1889). Neðanmálsgrein
7 og 108 f.
__________
53