Dagblaðið Vísir - DV - 27.06.2011, Blaðsíða 2

2 | Fréttir 27. júní 2011 Mánudagur
„Maður þarf oft ekki nema að fara til
læknis og segjast vera sorgmæddur, þá
fær maður rítalín, segir kona sem var
árum saman í harðri fíkniefnaneyslu.
Eftir að hafa farið í viðhaldsmeðferð
á Vogi er hún laus úr viðjum eiturlyfja
og hefur verið það í nokkur ár. Þegar
konan var sem dýpst sokkin gekk hún
á milli lækna og fékk skrifað upp á lyf
sem hún segir hafa viðhaldið fíkninni.
Hún var góð vinkona mannsins sem
DV fjallaði um í síðasta helgarblaði, en
hann fór í hjartastopp inni á salerni á
Domus Medica eftir að hafa fengið lyf-
seðil fyrir morfínlyfi hjá lækni. Hún er
með sektarkennd yfir að hafa leitt leið-
ir þeirra saman og segir að á meðan
fíklar fái lyf í gegnum lækna sé erfiðara
fyrir þá að hætta.
Kontalgín til æviloka
„Fíklar vita hvaða læknar eru auðveld-
ir og svo lærir maður að plata þá ein-
hvern veginn líka. Maður kemur með
alls konar sögur. En þeir vita þetta al-
veg. Þegar það situr 42 kílóa mann-
eskja á móti þér, kinnfiskasogin með
bauga, þá fer þetta ekkert á milli mála.“
Konan byrjaði ung í óreglu en það
var ekki fyrr en hún lenti á spítala og
fékk skrifað upp á mikið magn af kon-
talgíni sem neysla hennar á læknadópi
byrjaði fyrir alvöru.
„Ég fór fyrst að nota kontalgín 1998.
Ég gekk á milli lækna og reyndi að fá
lyf og það gekk svona upp og ofan.
Einn lyfseðill hér og annar lyfseðill þar.
Einn daginn var ég að flækjast eitthvað
niðri á Hlemmi og datt bara fyrirvara-
laust niður. Ég lenti oft á spítala vegna
verkja í fótunum en aldrei fannst neitt
að mér.
Nema þennan dag var farið með
mig niður á Landspítala og ég var
lögð inn á taugadeild. Þar kom lækn-
ir til mín og sagði mér að ég myndi
aldrei lagast og þyrfti að vera á kon-
talgíni til æviloka. Ég var auð vitað al-
veg ótrúlega ánægð með það. Síðan
kom Sverrir Bergmann, sem þá var
yfirlæknir á taugadeildinni, og sagði
líka við mig að ég myndi alltaf þurfa
að taka þetta lyf og skrifaði upp á fjöl-
nota lyfseðil upp á 400 töflur fyrir mig.
Þar með var Sverrir Bergmann orð-
inn minn og þar með hófst mín mor-
fínneysla fyrir alvöru. Og seinna meir
vinar míns. Hann skrifaði heimilis-
lækninum mínum, sem einnig var
pennaglaður læknir en vildi hins veg-
ar ekki skrifa fyrir mig upp á kontalgín,
bréf og skipaði honum að útvega mér
kontalgín í framtíðinni.“
Sverrir hefur sjálfur neitað því að
hann hafi skrifað út lyf fyrir fíkla. Í helg-
arblaði DV sagði Sverrir: „Það er ein-
faldlega rangt að ég sé í því að skrifa út
lyf fyrir fíkla.“
Á læknadópi í fangelsi
Aðspurð hvort Sverrir hafi vitað á þess-
um tíma að hún væri fíkill segir hún
svo hljóta að vera. „Það er til svo þykk
sjúkraskýrsla um mig á spítalanum.
Allir læknar sem fletta upp sögunni
minni í tölvunni sjá að ég er sýkt af lifr-
arbólgu C og sjá allt ruglið sem var búið
að vera í gangi. Ég var líka alveg keng-
rugluð þegar ég var lögð þarna inn
þannig að það á ekki að hafa farið fram
hjá honum að ég var fíkill. Ég átti líka
eftir að leita til hans alveg þangað til ég
varð edrú.“
Hún var dæmd til fangelsisvist-
ar í kvennafangelsinu í Kópavogi árið
2002 og fékk meðan á afplánuninni
stóð skrifað upp á kontalgín. „Ég var
með skothelt kontalgín inni í fangels-
ið sem á að vera ómögulegt. Læknarn-
ir sem sjá um fangana voru algjörlega
á móti því að gefa mér þetta og gerðu
það gegn eigin vilja. Þetta var bara svo
skothelt af því að Sverrir Bergmann var
á bak við þetta.“
Hún segir hafa verið auðvelt að
verða sér úti um lyf og þegar hún var
í fráhvörfum leitaði hún uppi lækna
sem skrifuðu oft lyfseðla á staðnum.
Þegar hún sagðist finna fyrir depurð
var skrifað upp á rítalín.
„Eitt sinn vorum við fárveik af frá-
hvörfum og æddum upp á Borgar-
spítala til að leita að Sverri. Okkur vant-
aði lyf. Þá mætti ég honum á ganginum
og hann skrifaði lyfseðil fyrir mig á
staðnum. Ég stóð varla upprétt og var
rennandi blaut af svita. Ég fékk rítalín
hjá einum lækni eftir að ég var komin
„Ég fékk rítalín
hjá einum lækni
eftir að ég var komin inn í
fangelsið og sagðist vera
svo döpur.
inn í fangelsið og sagðist vera svo döp-
ur. Ég sagði nákvæmlega þessa setn-
ingu: „Það er svo mikil depurð í mér.“
Hann sagði við mig að ég þyrfti bara að
fá rítalín. Sá er þekktur fyrir að vera rí-
talín-læknir meðal fíkla.“
„Búið að vera hryllingur“
Á síðastliðnum tveimur árum hafa
sautján kunningjar konunnar látist
af völdum fíkniefna á einn eða ann-
an hátt. „Ég á vini sem eru ennþá í
neyslu og maður hugsar stundum
um hver gæti orðið næstur til að fara.
Dóttir vinkonu minnar lést um daginn
og mamma hennar dó síðan tveimur
mánuðum síðar. Þetta er búið að vera
hryllingur. Vinur minn og vinkona
hans horfðu upp á tvær manneskjur
deyja heima hjá sér. Þegar ég byrjaði
að stunda Keisarann 1991 voru þetta
helst gamlir karlar og rónar sem maður
kannaðist við sem voru að deyja svona
skyndidauða. En núna er þetta orðið
alveg rosalega mikið. Það fóru fjórir á
tveimur mánuðum um daginn. Mor-
fínið hefur svo mikil áhrif á öndunar-
veginn. Þú veist aldrei hvað getur gerst.
Ég lenti til dæmis í því eitt sinn að enda
í öndunarstoppi þrátt fyrir að hafa bara
tekið minn venjulega skammt.“
Þurfti að takast á
við fráhvörfin
Konan segist ekki hafa orðið edrú fyrr
en einn af læknunum, sem skrifaði
reglulega upp á lyf, lokaði á hana. „Ég
varð ekki edrú fyrr en ég missti rítal-
ín-lækninn minn. Ég gerði einhvern
uppsteyt og hann hringdi í lögguna.
Eftir það lokaði hann á mig. Það þurfti
eitthvað svona til að ég hætti. Ég fór
hundrað sinnum inn á Vog en þegar
Hanna Ólafsdóttir
blaðamaður skrifar hanna@dv.is
Þórarinn Tyrfingsson segir að auka þurfi eftirlit með hópi lækna sem fara ekki eftir reglum
Harðari reglur um ávísun lyfja
„Það þarf kannski að hafa aukið eft-
irlit með ákveðnum hópi lækna sem
virðist eiga erfiðara heldur en hinir
með að fara eftir þeim reglum og til-
mælum sem í gangi eru.“
„Ástandið var verst í morfínfar-
aldrinum árið 2000 en þá misstum
við nokkra unga einstaklinga sem
höfðu neytt slíkra efna. Það var gert
mikið átak í því og þessum dauðs-
föllum fækkaði í raun frá því sem
verið hafði,“ segir Þórarinn Tyrf-
ingsson, yfirlæknir á Vogi, um hvort
dausföllum sem rekja má beint til
notkunar svokallaðs læknadóps
hafi fjölgað á síðustu árum. Þórar-
inn segir að svo sé ekki og í raun
látist tiltölulega fáir hér landi á ári
hverju vegna ofskammts þeirra. Aft-
ur á móti deyi fólk af ýmsum öðrum
ástæðum tengdum neyslu, svo sem
slysum og sjálfsvígum.
„Nú fór allt af stað vegna þess-
arar ritalín-umfjöllunnar sem var í
Kastljósinu fyrir skömmu, en þetta
eru allt gamlar fréttir í raun og veru.
Það var eitt dauðsfall sett í Kastljós-
ið en það dauðsfall passar ekki við
að dauðsföllum fjölgi, því aukning-
in var fyrir nokkrum árum. Á því
tímabili sem þetta dauðsfall átti sér
stað var þetta tiltölulega fátítt. Það
er jafn hörmulegt fyrir því, en það
er ekki hægt að álykta út frá þessari
umfjöllun að þetta sé að aukast.“
Þórarinn segist hafa áhyggjur af
niðurskurðinum sem er í þjóðfélag-
inu og segir hann bitna á nauðsyn-
legum stofnunum sem nái vart að
halda utan um vandann.
„Við höfum áhyggjur af því að
þetta gæti verið að aukast á ný vegna
þess að það er minni löggæsla nú
en áður. Sjúkraflutningamenn hafa
líka kvartað og bráðamóttökur
sjúkrahúsanna hafa kvartað. Það er
niðurskurður og peningar sem fara í
afeitrun hafa minnkað.“
Aðspurður hvernig hann vilji sjá
tekið á vandamálum sem tengjast
fíkniefnaneyslu segir hann að nú
þegar séu ákveðnar aðhaldsaðgerð-
ir í gangi sem tengist lyfjaávísunum
lækna, en bæta mætti samvinnu á
milli heilbrigðisstofnana, meðferð-
arstofnana og fangelsismálayfir-
valda svo dæmi séu tekin. „Það eru
í gangi ákveðnar aðhaldsaðgerðir
gagnvart lyfjaávísunum lækna hvað
varðar örvandi lyf sem og vegna
morfínefna. Ég hugsa að það verði
ekki gengið lengra í því að setja
harðari reglur á ávísanir lyfja, nema
að það fari þá að koma niður á góð-
um læknum og veikum sjúklingum,
sem getur ekki verið markmið okk-
ar. Það þarf kannski að hafa aukið
eftirlit með ákveðnum hópi lækna
sem virðist eiga erfiðara heldur en
hinir með að fara eftir þeim reglum
og tilmælum sem í gangi eru. Síðan
snýst þetta almennt um hugmyndir
okkar um vímuefnafíkn. Ég er á því
að þetta sé heilbrigðisvandamál og
þá verða menn að fara að umgang-
ast þetta sem slíkt. Það þýðir að það
þarf að kenna þetta á almennilegan
hátt í læknisfræði og öðrum heil-
brigðisstéttum.“
Dauðsföllum hefur fækkað Þórarinn Tyrf-
ingsson segir nauðsynlegt að efla samvinnu milli
stofnana til að takast á við fíkniefnavandann.
„Fíklar vita
hvaða læknar
eru auðveldir“
„Á síðastliðnum tveimur
árum hafa sautján kunn-
ingjar konunnar látist af völdum
fíkniefna á einn eða annan hátt.
n Vinkona mannsins sem fór í hjartastopp segir hafa verið auðvelt að fá læknadóp
n Fékk morfínlyf og rítalín í fangelsið n Segir ástandið meðal fíkla hryllilegt