Hagskýrslur um sveitarsjóðareikninga - 01.01.1980, Síða 10

8
þess að gerðir séu sérstakir greiðslusamningar eða gefnar skriflegar skuldarviðurkenningar. Fyr-
irframgreiðslur, ógreidd hlutdeild ríkissjóðs 1 byggingu skóla, ogreitt framlagfrájöfnunarsjoði,
svo eitthvað sé nefnt, eru kröfur, er færðar skulu á viðskiptareikninga.
Áríðandi er, að samræmi sé við færslur á reikningum fyrirtækja með sjálfstætt reiknings-
hald. Fyrirtæki merkir hér sjálfstæða rekstrarheild, með tekjur og gjöld, sem gerður er ser-
stakur rekstrar- og efnahagsreikningur fyrir. Allar afturkræfar greiðslur milli slíkra fyrirtækja
og sveitarfélagsins sjálfs færast^sem lán, útlán eða á viðskiptareikninga, og _koma þar með á
eignabreytingareikning. Allar óafturkræfar greiðslur frá fyrirtæki til sveitarfélagsins (nema um
sé að ræða endurgreiðslur á ákveðnum útgjaldaflokkum) faerast x tekjuflokkinn ^aðrar tekjur"á
rekstrarreikningi sveitarfélagsins. óafturkræfar greiðslur frá sveitarsjóði til fyrirtækis (t. d.
rekstrarhalli, styrkur o.s.frv.) færast f þá gjaldaflokka, sem fyrirtækið heyrir undir. "
Hér fara á eftir nánari skýringar unyeikningsliði taflnanna. Er þar miðað við töflu II,og tölur
og bókstafir við liði hér á eftir vísa til lfna f þeirri töflu. Þessar skýringar eiga jafnframt við sömu
liði eða samsafn liða f öðrum töflum.
1. Útsvör. Hér eru færðar allar útsvarstekjur nettó (sjá þó 5. lið), þ. e. á lögð útsvör eftir
hækkanir og lækkanir, afslætti o.fl. Til frádráttar f þennan lið kemur meðal annars það, sem burt
er fellt af eftirstöðvum útsvara fyrri ára. — f reikningum Jleykjavfkurborgar fyrir árin 1965-71 voru
innheimt útsvör (og aðstöðugjöld) færð til tekna, en ekki á lögð útsvör eins og tfðkast hjá flestum
öðrum sveitarfélögum. Þessu var breytt til samræmis við færslur f öðrum reikningum, en af þeim
sökum var upphæð útsvara (og aðstöðugjalda) önnur ftöflum jxessara ára en f birtum reikningum
Reykjavíkurborgar. Rekstrarafgangur varð þvf einnig annar.
2. A ðstöðugj a ld . Tekjur af aðstöðugjaldi færast nettó á sama hátt og útsvörin. — Að-
stöðugjald var fyrst lagt á 1962 (sbr. III. kafla laga nr. 69/1962). Voru tekjur af þvf 1962 taldar
með tekjum af "öðrum sköttum og gjöldum" f töuum skýrslu Hagstofunnar um sveitarsjóðareikn-
inga 1953-62.
3. Fasteignaskattar. Hér á einvörðungu að færa fasteignaskatta á lagða samkvæmt
gildandi lögum um tekjustofna sveitarfélaga. Önnur fasteignagjöld (t. d. vatnsskattur) geta þó f
einstaka tilfellum verið meðtalin f þessum lið, þótt það verði ekki seð af reikningum.
4. Aðrir skattar og gjöld. Hér koma allar tekjur sveitarfélagsins afsköttumoggjöld-
um, sem ekki heyra undir liði 1-3 (sjá þó 5. lið), svo sem gatnagerðargjöld, byggingarleyfisgjöld,
skemmtanaleyfisgjöld o.fl. Um færslu þeirra gildir sama og um utsvörin.^
5. Frá Jöfnuna rsj óði sveitarfé la ga . Hér koma framlög úr Jöfnunarsjóði sveitarfé-
lagasamkvæmt lögum um tekjustofna sveitarfélaga. Landsútsvar er einn tekjustofn Jöfnunarsjóðs, en
síðan rennur það til sveitarfélaganna sem hluti af framlagi sjóðsins til jxeirra, og er þvftaliðf þess-
um lið. Hins vegar munu nokkur sveitarfélög hafa fært landsútsvarshluta jöfnunarsjóðsframlagsmeð
"öðrum sköttum og gjöldum" f4. tekjulið, og getur þvffjárhæð færð f lið 5 verið of lág f þeim
tilvikum, þegar leiðréttingu var ekki við komið, vegna þess að ekki var séð, á hvom veginn fært
hafði verið.
6. Aðrar rekstrartekj ur. Allar aðrar rekstrartekjur færast hér, svo sem tekjur af fyrir-
tækjum^ nettótekjur af fasteignum (þar með lóðarleigur)^ vaxtatekjur, o. fl., o.fl. (Sjá 14. lið,
"vegafe")%— Endurgreiðslur á útgjöldum koma til frádráttar viðkomandi útgjaldaliðum, sbr. al-
mennar skýringar hér að framan.
7. S t j órn a r k os tn a ð ur. Hér færist allur kostnaður við stjórn sveitarfélagsins.nema hann
tilheyri sérstökum gjaldaflokki og unnt sé að greina hann frá almennum stjórnarkostnaði. Hér færist
m.a. kostnaður við nefndir, endurskoðun, niðurjöfnun og við innheimtu útsvara og annarra skatta.
Enn fremur laun á skrifstofu verkfræðings, sfmi, húsnæði, ferðalög, málflutníngskostnaður, árgjald
til Sambands fslenskra sveitarfélaga, o. fl., o. fl. Hlutdeild fyrirtækis með sjalfstætt reiknings-
hald f stjómarkostnaðý kemur til frádráttar, ef um hana er að ræða. — Á sfðari árum hafa verið
vaxandi örðugleikar á að gera tilfærslur á reikningum til samræmingar á þessum kostnaðarlið.vegna
þess að kaupstaðir og stærri hreppar gera meira og meira af að dreifa á einstaka útgjaldaflokka eða
rekstrardeildir stjómarkostnaði, sem áður taldist almennur og féll undir þennan lið.Verður af þess-
um sökum að gæta varúðar við allan samanburð útgjalda til stjómarkostnaðar.
8. Löggæsla; f þessum lið voru nettóútgjöld sveitarfélagsins til löggæslu, þar með talinn
kostnaður við fangahús. Með árinu 1972 féllu þessi útgjöld niður að mestu leyti, en töfluforminu er
þo haldið óbreyttu til að rugla ekki númerum liða.
9. Fra_m færslum a 1. T 5. kafla eyðublaðsins undir sveitarsjóðareikninga er form fyrir
sundurliðun á framfærsluútgjöldum. Ætlunin var að fá fram nokkra sundurliðun á þessumútgjöld-
um, skiptingu þeirra eftir einstökum greinum framféerslulaga, heýldargreiðslur annars vegar ogynd-
urgreiðslur hins vegar, o.s. frv. En eins og færslu þessa kafla er háttað f reikningum sveitanélag-
anna, er ekki unnt að gera ýtarlegri sundurliðun en fram kemur f þessum 9.1ið; f mörgum reikn-
inganna er ekki umyieina sundurliðun þessara útgjalda að ræða, og eru þá öll útgjöldin færðf und-
irliðinn "annað og ósundurliðað". Af þessum sökum hefur sú sundurliðun, sem er á þessum lið, tak-
markað gildi. Atnygli skal vakin á þvf, að hér eiga að vera færð öll framfærsluútgjöldnettó, hvort
sem þau eru endurkræf eða ekki, enda eru þá endurkræf framfærsluútgjöld ekki talin tileigna á við-
skiptamannareikningi, sbr. almennar skýringar fyrr f þessum kafla.
10. A lma nn a t ry ggin gar . f4. undirlið færast eftirlaun, framlög ril eftirlauna-eða lff-
eyrissjóða, hluti sveitarfelagsins af hækkun elli- og örorkulffeyris samkvæmt ákvæðum almanna-
tryggingalaga o. fl. Frá og með árinu 1972 fellur niður framlag sveitarfélaga til lffeyristrygginga
Tryggingastofnunar ríkisins og helmingur framlags þeirra til sjukratrygginga. Þetta verður að haia
fhuga við samanburð útgjaldatalna 1972 fyrir og eftir þennan tfma.