Alþýðublaðið - 18.10.1924, Blaðsíða 2

s
Bak við ÍhaldS'
tjðldin.
----- (Ni.)
Áfuám sumTlnnufélaga.
Þriðji llðurlnn í ráðagorð burg-
eisanna er að ryðja úr vegi þeirri
samkeppni, sem mætlr þðim i
vlðaklftunum af hálfu samvinnu-
féiaganna, Þau eru verzlunár-
ssmfök aiþýðu tii þess að eign-
ast >verzlun eigin búða«, óháða
stóreignamönnum, og njóta arðs-
ins at eigin viðakiítum á jafn-
réttisgrundvelll. ölium er heimill
aðgangur í samtökin, og hver
máður hefir e’tt atkvæði um fé-
lagsmálin. í þeim félagsskap ráða
mennirnir, en ekki peningarnlr.
Tvent er það, sem aðallega
hðfir styrkt samvinnuféiögln, sér-
staklega tll svelta. Annað er
samábyrgðin, sem útvegað hefir
félögunum rekstrarfé hjá pen-
ingastofnunum, þar sem einstakl-
ingar hafa átt örðugt um að
leggja fram stofnfé. Hitt er hag-
feld iöggjöf um skatta tii rfkla-
sjóðs og sveitarsjóða, því að al-
þingl hefir nýlega aamþykt, elns
og sjálfsagt var, að arð sam-
vinnnféiaga, sem að eins er >spör-
uð útgjöld félagsmannae, en ekki
tekjur í venjuiegum skilningi,
skyldl skattleggja á annan hátt
og lægra en gróðatélög einstaki-
ioga. Þessar tvær máttarstoðir
samvinnufélaganna eru þröskuld-
ur í vegi stóreignamanna lands-
ins, sem nú vilja gfna yfir ölium
viðskiítum landsmanna, en með
þvi að hafa allá verzlunina í
hendi sér geta þelr skamtað úr
hnefa ekki að eins alþýðu við
sjávarsfðuna, heldur og bændum
og búaiiði árstekjar þeirra.
öllum er kunnug herferð sú
hin mikla, er Björn Kristjánsson
fór á hendur samvinnuféiögun-
um að tilhlutun Verzlunarráðsins.
Var það upphaf baráttunnar, en
aíðan hefir »Morgunbláðið« jafnt
og þétt stagast á afnámi sér-
stöðu samvinnufélaganna um
skatta og útsvör og lagabanni
gegn samábyrgð, sem lélags-
skapurlnn byggist lú á. Nú 1
haust hefir það gert atrenau
mikla út af þvi, að bændur
í Pöntunartélagi Rauðasands-
“tfEPVWlBEXKdlHI
hrepps, sem voru í gjaldþrota
féiagl með samábyrgð, vc ru
skyldaðir með dómi tll þess f ð
greiða skuldir sínar >etnn fyrlr
alla og EÍIlr fyrir ©inn«. A >blsða
hringurinnc að vinna dyggilega
að þvf að vekj s tortryggni gegn
samvinnuféiögunum hjá alþýðu
og fá aiþingi til þsss að kippa
meginstoðunum undan þessari
sj áifsbj arg arviðleitnl fóiksins, því
að sé hægt að lögbanna sam-
ábyrgðina, eru þar með að mestu
splltlr möguleikarnir fyrir sam-
vlnnnurélögin til að fá 14n f pen-
ingastofnunum að rekatrarfé. £n
séu skattar og útsvör télaganna
ekki takmörknð með lögnm,
getur Ihaldið, er það sltur vlð
stjórn 1 iandinu og sveitaféfög-
um, lagt oplnber gjöld svo hlífð-
árlaust á samvinnuféiögin, að
það ríði þeim að íuilu í sam-
keppnl þelrra við auðvaldlð,
Draumar og framkvtemdir.
Þassar bollaleggingar Ikaída-
flokkslns og þá sérstakiega þeirra
fáu stóreignamánna, sem honum
stjórna á bak við tjöldln, eru að
vísu virðingarverðar að því leyti,
að þær sýna það, að Ihalds-
flokkurlnn hér á landl sé ekki
siður rángjarn en Ihaidsflokk-
arnir erlendis. Svo berlega er nú
ráðgert að halda alþýðunni nlðrl,
en láta örfáa stóreignamenn fá
yfirráð lfís og lima og eigna
allrar aiþýðu og halda þeim
völdum við með ríkisiögreglu,
að á því munu fáir geta vllst,
enda er þetta í sjáifu sér ekkert
annað en lffsskoðun íhaldsins,
j að sá sterkasti og fémesti elgi
í að ráða, sé sá hæfasti, og til
þess að ná þelm tilgangi sé
sjálfsagt að nota öll moðul.
Hlns vegar er ekkl ólfklegt,
að íhaldlnu reýnist leið þessl
torsóttari en það ætiaði f fyrstu.
Þáð má telja fulivíst, að al-
þýða þessa lands sé komin á
það þroskastig, að hún sjái fnll-
komlega hættu þá, sem af slfkn
stafar, og láti ekki binda sig
þannig á klafa auðvaldsins. Það
myndl kotna f ijós, að mikill
fjöldi manna f landinu, sem af
ýmíum ástæðum hefir sfðast og
þó með hangandi hendi stutt
íhaidið með atkvæði sínu, myndi
gerast því algerlega fráhverfur,
Fari svo, að landsstjórnln geri

$
ö
i
ð
ö
§
i
L
Alþýðublaðið
kemur út á hverjum virkum degi.
Afgreiðsla
við Ingólfsstræti — opin dag-
lega frá kl. 9 árd. til kl. 8 síðd.
Skrifstofa
á Bjargarstig 2 (niðri) öpin kl.
9V*—101/, árd. og 8—9 síðd,
S i m a r:
633: prentsmiðja.
988: afgreiðsia.
1294: ritstjórn.
Verðlag:
Askriftarverð kr. 1,0C á mánuði.
Auglýsingaverð kr. 0,15 mm.eind.
MHOMmMMMIMHaf
»1
Pappír alls konar.
Pappírspokar.
Kaupið þar, sem ódýra-,t ei!
Herlui Clausen.
. Síml 89.
Útbpoiðifl Albfðublaðið
hvup soin þíð Bpuð og
hvept aem þið Sopið!
Kauplð >Manninn frá Suður-
Amerfku«. Kostar aðeins kr. 6 oo.
Laufásvegi 15. Sfmi 1269.
sig iiklega til að ijá lið sitt til
þess að koma f framkvæmd
þessum stóra drauml auðvaldsins,
þá munu flestir iíta svo á, að
hún háfi algeriega fyrirgert réttl
sfnum tii áð fara með vöidin.
Óhjákvæmlleg afleiðing yrði van-
traustsyfirlýslng, sem hlytl að h fa
í för með sér þiogrot og nýjar
kosningar. Vegfarandi.
SJÓmannafélaglð. Félagar geta
vltjað atkvæðaseðia til stjórnar-
kosnlngar í Sjómannafélaginu á
afgreiðslu Alþýðublaðsins.
Næturlæbnir er í nótt Eonráð
R. Konráösson, Þingholtsatræti 21.
Simi 575.