Feykir - 15.02.2006, Side 6

6 Feykir 07/2006
MINNINGARORÐ
Elísabet Andrésdóttir
fædd 13. nóvember 1912 - dáin 28. janúar 2006
„Nú lœturþú herra þjón þinn í
friði fara, eins og þú hefur
heitið mér...”
Þessi orð komu mér fyrst í
hug, þegar mér var tilkynnt
um látið hennar Elísabetar í
Tungu. Hún kvaddi á sinn
hógværa, hljóðláta hátt og
fékk hægt andlát. Þökk sé
forsjóninni fyrir það.
Og þrátt fyrir söknuð okkar
allra er sú huggun til mótvægis,
að ótal myndir og minniningar
líða nú fyrir hugarsjónir. Allar
ljúfar og góðar og þær verða
áfram með okkur, tryggir
förunautar um ófarin ár.
Þessar dýrmætu minningar
visna ekki þó hrörnandi líkami
94 ára gamallar heiðurskonu,
móður, ömmu og langömmu
hverfi undirkistulokið. Konu,
sem með fádæma starfsorku
og æðruleysi fram á síðustu
stund, hélt sinni reisn, þó
líkamleg áföll tækju sinn toll
og hreyfigeta minnkaði smátt
og smátt, þá var jafnaðargeðið
og góðvildin hin sama og
umhyggjan fyrir öllu og
öllum.
Já, þær eru svo sannarlega
margar, minningarnar sem
raðast upp. En ég veit að síst
af öllu mundi hún Beta mín
kæra sig um orðmælgi og
upptalningu á þeim til aflestrar
fyrir almenning, svo ég geymi
þær með mér.
Þessar línur verða því
aðeins vottur um þakklæti til
forsjónarinnar fyrir að hafa
fengið að njóta svo lengi
mannbætandi samvista við
þessa traustu mannkosta konu
ogtrygga vin-
Andrés og fjölskylda, ykkar
missir er mikill . Við
samhryggjumst öll.
Elísabet mín.! Far þú í
friði. Friður Guðs þig blessi.
Hafðu þökk fyrir allt og allt.
G. B. H.
Nú er heiðurskonan Elísabet
Andrésdóttir í Tungu fallin
frá, 94 ára að aldri. Hún var
ein af þessum kvenhetjum 20.
aldar, sem ólust upp við kröpp
kjör, mikla og erfiða vinnu frá
barnsaldri en tóku flestum
erfiðleikum með brosi á vor
og gengu í gegnum lífið allt
með óbilandi kjarki á hverju
sem gekk.
Ég kynntist Betu
stjúpmóður eftir að hún giftist
föður minum 1953 og fluttist
að Tungu í Gönguskörðum
og tók þar við húsmóður
störfúm. Þaðvarföðurmínum
mikil gæfa að fá slíka konu.
Hún var dagfarsprúð, glað-
sinna, bráðþrifm, stjórnsöm
og dugleg með afbrigðum
hvaða verki sem hún gekk að
hvort heldur var úti eða inni.
í Þrúðardal í Strandasýslu
þar sem hún ólst upp var hún
lengi aðal stoð og stytta
foreldra sinna og bróður, sem
var heilsuveill. Þar gekk hún í
öll karlmannsverk, t.d. sló
með orfi og Ijá, rakaði, batt
heyi og risti torf því þá var
vélaöldin ekki gengin í garð. I
Tungu var hún fyrst og fremst
‘húsmóðurin Ð’ sem alltaf sá
um að nóg væri á borðum , á
réttum tíma af hollri og góðri
fæðu, allt heima gert. Hún sá
um að alltaf væri til birgðir af
öllu, var ekkert í búðum of oft
en var sannalega það sem við
eldra fólkið köllum góð
matmóðir.Gestrisni hennar
var orðlögð, hún tók öllum
með vinsemd og rausn og var
viðræðugóð og skennntileg.
Hún fylgdist alltaf vel með
öllu utan húss og innan. Að
búskapurinn gengi vel var
hennar hjartans mál og velferð
einkarsonarins Andrésar og
alls heimilisfólksins.
Barnabörnunum sínum var
hún afargóð annna og við
eldri börn Helga virtum hana
öll og dáðum fyrir hennar
miklu mannkosti. Hún
reyndist föður okkar afar góð
eiginkona og annaðist hann af
stakri umhyggju, það verður
alldrei of þakkað. Með
árunum urðum við góðar
vinkonur. Ég þakka henni af
alhug allar góðar samveru-
stundir og kveð með söknuði.
Hún hefur sannarlega skilað
góðu dagsverki.
Bróður mínum og
mágkonu Andrési, Ásdísi og
börnum þeirra votta ég dýpstu
samúð. Þau og við öll höfum
svo margs að sakna.
Kristín Helgadóttir frá Tungu
Þann 28 janúar lést Elísabet
Andrésdóttir, eða Beta okkar í
Tungu. Þó svo hún hafi ekki
viljað láta skrifa mikið eftir sig
þá koma hér fáein kveðjuorð.
Hún var ein af stofnendum
kvenfélagsins okkar sem
stofnað var 1977 og kosin
formaður þess árið 1980 og
gengdi hún því starfi um
árabil. Síðar tók hún að sér
fleiri stjórnunarstörf í félaginu
okkar, og það eftir að hún
hafði orðið fyrir því slysi að
lærbrotna., sem hún varð
aldrei söm eftir, en hún lét það
ekki aftra sér.
Hún var kjörin leiðtogi,
vildi hafa reglu á hlutunum.
Fundir skyldu hefjast á
auglýstum tíma, því stundvísi
og reglusemi var ein af hennar
dyggðum. Hún hafði frábæra
frásagnar hæfileika, kom
iðulega með eitthvað með sér
til upplestrar á fúndum og lék
það þá yfirleitt, þannig að við
veltumst um afhlátri. Einnig
var hún óþreytandi við að
segja okkur frá búskapar-
háttum, vinnubrögðum og
skemmtannahaldi í hennar
ungdæmi. Eitt sinn samdi
hún leikþátt og lét okkur flytja
með sér á skemmtisamkomu
skagfirskra kvenna.
Eftir að heilsu hennar
hrakaði og hún hætti að geta
sótt fundi og fara sinna ferða
þá bauð hún sig fram í
ferðanefnd og skipulagði dags
ferð vestur í Dali, þó svo hún
kæmist ekki sjálf með. Á sinn
hátt tók hún þátt í starfi okkar.
Hún hringdi í okkur, minnti
okkur á og rak á eftir okkur.
Alltaf þegar eitthvað hafði
verið á dagskrá hjá okkur, t.d.
basar, spilakvöld, jólaball þá
hringdi hún strax næsta dag:
Hvernig gékk? Hvað kom
inn? Hvað komu margir?
Hún fylgdist vel með félaginu
sínu til siðasta dags. Elísabet
var gerð að heiðursfélaga í
kvenfélaginu árið 1998, henni
fannst það að vísu alger
óþarfi.
Við félagssystur hennar
kveðjum með virðingu og
þökk. Hennar er sárt saknað
og verður vandfyllt í hennar
skarð. Aðstandendum hennar
sendum við okkar innilegustu
samúðarkveðjur.
Fyrir hönd Kvenfélagsins
Framfarar í Skarðshreppi,
Sigrúm Aadnegard
Undir Borginni - Rúnar Kristjánsson skrifar
Um menninqar-
strauma núnmans
I gamla daga var talað
um menningu með mis-
munandi blæbrigðum en
yfirleitt á þjóðlegum nótum.
Gullaldarmenning var
þá nokkurskonar hástig
þess sem náðst hafði í
menningarsókn, svo var
talað um bændamenningu
ogýmsaraðrargreinarokkar
norrænu þjóðmenningar.
Allt var þetta hið besta mál
-eða þótti það þá.
Enginn talaði þá um að
menning gæti ekki þróast
upp úr mannlífi í torfkofum,
enda lá þá fyrir að flestir
menningarpostularnir voru
einmitt fæddir í slíkum húsa-
kynnum og töldu sig ekki
verri menn fyrir það. Það
var ekki fyrr en löngu seinna
sem menn fóru að vera svo
fínir í menningunni, að þeir
fóru að kenna hugsunarhátt
fyrri menningarforkólfa við
torfkofaogskilgreina hann sem
andmenningarlegt fyrirbæri.
Þá voru menningarvitarnir
líka komnir út úr sjálfum sér
og farnir að sjá hástig allrar
menningar í eftirlíkingum
erlendis ffá.
En þessi fína menning
sem þolir ekki tenginguna við
torfið, hið aldagamla íslenska
byggingarefni, er svo sem ekk-
ert fín þegar allt kemur til alls.
Fyrst voru settir undir hana
danskir skór og þótti hún þá
um tíma ósköp elegant og flott.
En sú uppfærsla dugði ekki til
lengdar. Þá voru dregnir frarn
breskir dátabúningar með
súputeningum frá London
og sú menningarútfærsla
átti að virka vel og lengi, en
skömmu síðar var ameríski
draumurinn farinn að
ganga um í ljósum logum
í Reykjavík, í stimpluðum
Washington stíl. Þar með varð
breska menningarsúpan að
amerískum kokkteil.
Nú síðast er svo farið að
lofsyngja hina einu og sönnu
stórevrópsku menningarheild,
sem á andlegt lögheimili í
Brussell.
Það er svo sem ekki
boðið upp á lítið og hvernig
á örfámenn eyþjóð út í
Ballarhafi að skilja allt þetta
menningarframboð, sem þar
að auki er auðvitað svo hátt
upphafið yfir allan torfkofa-
hugsunarhátt, að þar skilja
sólkerfi á milli.
Það þarf víst ekki neinn að
vera hissa á því að fjölhygg-
jumenn í menningarpólitík
hafi almennt þá skoðun að
torfkofa-hugsunarháttur sé
séríslenskt vandræðamál og
sem slíkt afskaplega hvimleitt
fyrirbæri.
Margir íslendingar virðast
satt að segja í hreinustu
vandræðum með að átta sig
á öllum þessum fjölbreyltu
menni ngarstraum um nútím-
ans, þeir renna í svo margar
áttir, að það sækir allt að því
ómenningarlegur svimi að
þeim sem vilja eltast við þá
alla. Menningarlegir valkostir
eru því nánast ógnvekjandi í
allri sinni dýrð nú á dögunr.
Og þegar fjölbreytnin er orðin
svona mikill höfuðverkur
fyrir marga, þá vaknar upp í
huganum ein ósköp skikkan-
leg spurning:
Var þetta forna þjóðmenn-
ingarlega fjrirbæri sem við
höfðum í höfðinu og hjartanu
í gamla daga, ekki bara betra
fyrirkomulag í saklausum
einfaldleika sínum? Það skyldi
þó aldrei vera!
Breytt erflestum boðum nú,
brotin niðurfeðratrú.
öllum kunn ersagan sú,
sveitir tœmast, eyðast bú.
Áður hrakti skaðvœn ský,
skyldurœkin, þroskahlý,
bændamenning- byggð á því
bestafari landans í.
Þjóðlegt var að vera til,
vaxta norrœn gœfuskil.
Eftirtímans aþaspil
ýtir mörgu í svartan hyl.
Það skyldi þó aldrei vera
að við værum að sólunda arfi
okkar í tálsýn hnattrænnar
grautargerðar:
Kynnt er menningfest við jjöl,
jylgir áttavillu böl.
Sú mun ala kvein og kvöl
kringum lífádauðri möl.
Engar ræturá hún hér,
annað henni vitni ber.
En þjóðleg mennt íþér og mér
þroskans besta framlag er.
Er ekki bara best að hafa
það hugfast, að þjóðmenning
er góð menning!
Rúnar Kristjánsson