Hagskýrslur um kosningar - 01.01.1914, Side 11

Inngangur.
Inlrodnclion.
I. Tala kjósenda.
Xombrc dcs clcclcnrs.
Þegar alÞingiskosningarnar fóru fram vorið 1914 átlu kosning-
arrjelt 1400 manns. Mun það vera rúmlega 15% af íbúatölu
landsins. A landinu munu vera rúmlega 19000 karlar 25 ára og
eldri. Eiga þá um 70% af þeim kosningarrjett, en um 5 000 (ná-
lægl 30°/o) eru úlilokaðir frá lionum vegna takmarkana þeirra, sem
seltar eru í 0. gr. stjórnarskipunarlaganna frá 3. okt. 1903. Tak-
mörkun sú, sem fiesta útilokar frá kosningarrjelli, er skilyrðið um,
að kjósandi sje eigi öðrum háður sem hjú. Mve margir karlmenn
25 ára og eldri sjeu hjú, verður eigi sagt með verulegri nákvæmni,
en nokkuð má þó fara nærri um það. Við manntalið 1. des. 1910
voru 2 359 karlmenn á þeim aldri verkamenn við landbúnað, þegar
frá er talið kaupafólk, og eru þeir svo að segja allir vinnumenn.
Þar við bætast svo hjú annara alvinnustjetta, einkum sjáfarútvegs-
hænda. Við manntalið 1. des. 1910 voru 1 071 karlmenn 25 ára og
eldri verkamenn við sjáfarútveg, er aðeins áttu fj'rír sjer einum að
sjá. Að vísu hafa þessir menn ekki nærri allir verið hjú, en hins-
vegar hafa sum hjúin ált fyrir Ileirum að sjá og eru því eigi í þess-
ari tölu. Það fer því varla mjög mikið fram úr rjettu lagi, þó gert
sje ráð fyrir, að á landinu sjeu 3 400 karlmenn 25 ára og eldri, sem
sjeu öðrum háðir sem lijú og því útilokaðir frá kosningarrjetti, en
það verður rúml. 60% af þeim karlmönnum, sem eigi hafa kosning-
arrjetl á þeim aldri. Annað skilyrði, er ílesta mun útiloka frá kosn-
ingarrjelti, þegar hjúunum er slept, er skilyrðið um 4 kr. útsvars-
greiðslu, en gögn vantar til að s^ma með tölum, hve margir fara á
mis við kosningarrjett vegna þess að þeir fullnægja ekki þessu
skilyrði.
Síðan alþingi fjekk löggjafarvald hefur tala kjósenda við al-
mennar kosningar verið svo sem hjer segir: